Του Λέανδρου Ρακιντζή*
Το πρόβλημα των καταπατήσεων των δασικών εκτάσεων και του αιγιαλού, ως και το κλείσιμο των ρεμάτων είναι διαχρονικό. H πολιτεία με όλες τις κυβερνήσεις να είναι απλός θεατής των παρανομιών. Όταν όμως, το πρόβλημα γίνεται οξύ λόγω φυσικών καταστροφών, το κράτος προσπαθεί να το λύσει ψηφίζοντας νόμους, που δεν εφαρμόζονται λόγω του πολιτικού κόστους. Παρά τις πομπώδεις δηλώσεις περί της άμεσης και αποτελεσματικής εφαρμογής του νόμου, οι διατάξεις του, στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να εφαρμοσθούν επί κάποιων αδυνάτων, που δεν έχουν πολιτική στήριξη, η ακόμα και κάποιων απόντων που δεν παρίστανται για να διαμαρτυρηθούν.
Στη χώρα μας λείπει η περίφημη "constans voluntas", δηλαδή η συνεχής πολιτική βούληση για να εφαρμοσθεί ένας νόμος. Κλασσικό παράδειγμα για το πώς ατονούν οι νόμοι περί κατεδαφίσεων αυθαιρέτων είναι η περίπτωση της Φαντασίας στο Καλαμάκι, που ήταν χρόνια κλειστή και μόλις ψηφίστηκε ο νόμος κατεδαφίστηκε παρουσία του τότε πρωθυπουργού. Εκεί σταμάτησε όμως και η εφαρμογή του νόμου.
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι μόνο η πολιτική βούληση για την εφαρμογή του νόμου ή εάν υπάρχουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί η κονδύλια για την εκτέλεση των κατεδαφίσεων, που σαφώς κατά περίπτωση λείπουν, αλλά κυρίως η νοοτροπία των πολιτών. Αυτοί δεν στηρίζουν την πολιτεία για την εκτέλεση των κατεδαφίσεων, αλλά αντίθετα πιέζουν τους πολιτικούς όλων των παρατάξεων , που λόγω του πολιτικού κόστους η προς άγραν ψήφων παρεμβαίνουν και αναστέλλουν τις κατεδαφίσεις. Έτσι εξηγούνται τα 3290 τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδαφίσεων, που δεν έχουν εκτελεστεί - και ούτε πρόκειται πλην εξαιρέσεων - , γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ,ότι βαδίζουμε ολοταχώς προς τις εκλογές.
Κλασσικό παράδειγμα η αναστολή κατεδαφίσεων των παρανόμων ταβερνών στο Σχοινιά Μαραθώνα, με τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδαφίσεων από το 1996, που τον Αύγουστο του 2014 με νομοθετική τροπολογία αρθ. 63 .4280\2014 ανεστάλη η κατεδάφισης τους και ακόμα κάποια από αυτά δεν έχουν κατεδαφιστεί. Στη μη εκτέλεση των κατεδαφίσεων βοηθάει και η υπάρχουσα νομοθεσία που επιτρέπει τη δικαστική αναστολή κατεδαφίσεων, που χορηγείται αφειδώς, κατόπιν ασκήσεως ανακοπής κατά διοικητικών πράξεων, που η εκδίκαση τους βραδύνει υπέρμετρα. Τέλος σε πολλές περιπτώσεις οι κατεδαφίσεις αναστέλλονται γιατί εκτελούνται από εργολάβους, που διαθέτουν τα κατάλληλα μηχανήματα αλλά δεν υπάρχουν κονδύλια για την αμοιβή τους η έχουν εξαντληθεί νωρίς
Το έτος 2010 με εισήγηση μου ως Γενικός Επιθεωρητής Δημοσίας Διοίκησης προς την τότε ΥΠΕΧΩΔΕ κα Μπιρμπίλη ψηφίστηκε ο ν.3818\2010, που στο άρθρο 7 προέβλεπε τη σύσταση ειδικής υπηρεσίας κατεδαφίσεων αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις και αιγιαλούς. Υπηρεσία κατάλληλα στελεχωμένη και με επαρκή μηχανολογικό εξοπλισμό ,που θα λειτουργούσε σαν τη παλαιά ΜΟΜΑ με αποστολή την άμεση κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων και περιφράξεων.
Μετά την αντικατάσταση της κας Μπιρμπίλη με το άρθρο 28 ν.4014\2011 η υπηρεσία μετανομάσθηκε σε ειδική υπηρεσία επιθεώρησης κλπ και είναι πλούσια στελεχωμένη με αρμοδιότητα τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, τις οποίες εκτελεί με εργολαβίες, γιατί δεν διαθέτει μηχανήματα.
Σύμφωνα λοιπόν με τις παραπάνω διατάξεις είναι η μόνη αρμόδια υπηρεσία για τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων εντός των δασών. Κατά συνέπεια, δεν χρειαζόταν η με νυκτερινή τροπολογία ανάθεση των κατεδαφίσεων σε άλλες υπηρεσίες η φορείς. Ο νέος νόμος για κατεδαφίσεις θα παρουσιάσει πολλά προβλήματα κατά την εκτέλεση κυρίως, γιατί η προσβολή του πρωτοκόλλου κατεδαφίσεων και αναστολή εκτελέσεως εντός συντομότατης προθεσμίας σε πρώτο και τελευταίο βαθμό στο Συμβούλιο Επικρατείας, στερεί από τον ενδιαφερόμενο τον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας, που επιβάλλεται από το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Επιπλέον, αποτελεί πολυτελή και πολύ δαπανηρή δικαστική διαδικασία και έτσι προσβάλλει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας. Αφετέρου η ανάθεση των κατεδαφίσεων στη τοπική αυτοδιοίκηση, ασφαλώς χωρίς να ερωτηθεί, μπορεί να αποβεί αναποτελεσματική λόγω των στενών δεσμών των δημοτών προς τις τοπικές δημοτικές αρχές.
Προκαλεί επομένως ανησυχία και υποψίες το μεγάλο ενδιαφέρον της κυβέρνησης να αναθέσει την κατεδάφιση αυθαιρέτων σε άλλους φορείς, ενώ έχει ήδη έτοιμη και στελεχωμένη την υπηρεσία του κράτους. Ή δεν γνωρίζουν τις δυνατότητες της πολιετίας ή κάτι άλλο θέλουν να πετύχουν που δεν γνωρίζουμε εμείς οι υπόλοιποι αδαείς...
*Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι αρεοπαγίτης ε.τ.
