Της Αγγελικής Κώττη
Στην Ελλάδα δεν σώζονται σχεδόν καθόλου υφάσματα από την αρχαιότητα. Αντίθετα με την Αίγυπτο, όπου η ξηρή ατμόσφαιρα και το ξηρό υπέδαφος «επέτρεψαν» σε πολλά να φτάσουν ως τις μέρες μας, και κυρίως οι επίδεσμοι που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη μουμιοποίηση, στη χώρα μας σώθηκαν ελάχιστα, υπό ειδικές συνθήκες. Εφόσον δηλαδή το ύφασμα βρισκόταν μέσα σε μεταλλικό αγγείο ή ακουμπούσε σε μέταλλο.
«Το ύφασμα του άρχοντα από το Λευκαντί», όπως το έχουν ονομάσει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, είναι ένα εντυπωσιακό και ιδιαίτερα σπάνιο έργο της αρχαίας υφαντικής τέχνης με εξαιρετική διατήρηση, που είχε προσφερθεί μαζί με πολύτιμα δώρα στην ταφή ενός ηγεμόνα των «Σκοτεινών Χρόνων» (11ος – 9ος αι. π.Χ.) στο Λευκαντί της Εύβοιας.
«Το ύφασμα του άρχοντα από το Λευκαντί» παρουσιάζεται στην «αίθουσα του βωμού» όπου, στο πλαίσιο του «Αθέατου Μουσείου» θα παραμείνει ως την Κυριακή 5 Μαΐου 2019.
Σήμερα όπως και 24 Φεβρουαρίου, στις 10 και 24 Μαρτίου και στις 5 Μαΐου ημέρα Κυριακή, καθώς και στις 17 και 24 Απριλίου ημέρα Τετάρτη, ώρα 13.00, αρχαιολόγοι και συντηρητές του Μουσείου και της διεπιστημονικής ομάδας που μελετά το εύρημα, υποδέχονται τους επισκέπτες στο χώρο της έκθεσης και συνομιλούν μαζί τους για τους «σκοτεινούς αιώνες», τον ένδοξο «άρχοντα από το Λευκαντί» και για τα μυστικά των αρχαίων υφασμάτων και της συντήρησής τους.
Το συγκεκριμένο εύρημα από το Λευκαντί Ευβοίας, εντόπισε η Ειρήνη Σ. Λαιμού, διευθύντρια της ανασκαφής στην Ξερόπολη. Σ΄ έναν μεγάλο χάλκινο κρατήρα, βρέθηκαν τα καμένα οστά ενός άντρα, τυλιγμένα σε λινό χιτώνα, με σιδερένια όπλα ξίφος, αιχμή, λόγχη και πέτρινο ακόνι, που επιβεβαιώνουν πως ήταν ή στρατηγός ή μέλος βασιλικής οικογένειας.
Η κ. Λαιμού σημειώνει πως η διατήρησή του επιτεύχθηκε χάρη στην υδρία, καθώς ερχόταν σε επαφή με τα χάλκινα τοιχώματα και τα οξείδια του χαλκού επιβράδυναν την αποσύνθεσή του. Το ύφασμα είναι λινό, μήκους 1,4μ και αποτελεί το πιο σπουδαίο εύρημα. Φέρει ένα άνοιγμα για το κεφάλι, αλλά δεν έχει μανίκια, θα ήταν ίσως ποδήρης ανδρικός χιτώνας. Είναι στολισμένο με κοσμήματα και γεωμετρικά σχήματα και είναι αφάνταστης λεπτής τέχνης και ύφανσης. Στο πάνω μέρος γύρω-γύρω είναι φτιαγμένο με μικρές κλωστές σε κόμπους ενώ στο κάτω μέρος είναι αδιακόσμητο.
Το ύφασμα αυτό, που κάλυπτε τα οστά του άνδρα, ο οποίος ετάφη κατά τον ομηρικό τρόπο γύρω στο 1100 με 1000π.Χ., θεωρείται το πιο αρχαίο, που έχει βρεθεί στον Ελλαδικό και Ευρωπαϊκό χώρο. Όταν βρέθηκε, μεταφέρθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο. Για να προστατευθεί, κατασκευάστηκε ένα δωμάτιο από ξύλο και νάιλον ώστε να εξασφαλισθούν οι ίδιες συνθήκες που επικρατούσαν μέσα στον τάφο όπου βρέθηκε. Και αυτό γιατί ήταν υφαντό από λινάρι, που θα γινόταν σκόνη μόλις θα στέγνωνε στον ατμοσφαιρικό αέρα.
Η συντήρησή του κράτησε δυόμισι χρόνια. Το ύφασμα ξεδιπλώθηκε, πλύθηκε, βρέθηκαν τα περισσότερα κομμάτια του, ράφτηκε πάνω σε υφαντό από βαμβακερό νήμα, μελετήθηκε και βρέθηκε ο τρόπος κατασκευής του: στημόνι, υφάδι, κρόσσια και κόμποι. Πρόκειται για υφαντό από δίκλωνη κλωστή λιναριού, με δεκαπέντε στημόνια και δεκαπέντε υφάδια στον πόντο.
