Ο όρος αυτόνομη οδήγηση, που έκανε την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια στο χώρο του αυτοκινήτου δηλώνει μία κατάσταση κατά την οποία το αυτοκίνητο διαθέτει όλα εκείνα τα συστήματα που απαιτούνται για να κινηθεί χωρίς την παρέμβαση του οδηγού. Ωστόσο επειδή έχουμε να κάνουμε με ένα σύμπλεγμα από εξελισσόμενες τεχνολογίες, κάνοντας σήμερα λόγω για αυτόνομη οδήγηση δεν εννοούμε τη δυνατότητα πλήρους ελέγχου του αυτοκινήτου από κάποιον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ήδη υπάρχει επίσημη κατηγοριοποίηση των δυνατοτήτων αυτοματοποίησης συγκεκριμένων λειτουργιών και για αυτόν τον λόγο είναι πιθανό να έχετε ακούσει για αυτόνομη οδήγηση «επιπέδου 2» ή «επιπέδου 3» κοκ.
Μη φανταστείτε λοιπόν ακούγοντας να γίνεται λόγος για αυτόνομη οδήγηση ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα ικανό να αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο του αυτοκινήτου σε όλες τις περιπτώσεις, καθιστώντας τελικά τον οδηγό απλό επιβάτη. Αυτός είναι ο τελικός στόχος όσων ασχολούνται αυτή τη στιγμή με την αυτοματοποίηση της οδήγησης όμως υπάρχουν μία σειρά δυσκολίες στο να δημιουργήσουμε το αυτοκίνητο εκείνο που δεν θα χρειάζεται οδηγό.
Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να διευκρινίσουμε ότι αυτόνομη οδήγηση επιπέδου 2 σημαίνει ότι το αυτοκίνητο είναι σε θέση να ελέγξει φρένο, γκάζι και τιμόνι ταυτοχρόνως να ελέγξει δηλαδή και την επιτάχυνση και την επιβράδυνση του αυτοκινήτου, αλλά και να αλλάξει κατεύθυνση – σε ορισμένες όμως περιπτώσεις και με τον οδηγό να παρακολουθεί με προσοχή την κατάσταση και να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο του αυτοκινήτου.
Στην αυτόνομη οδήγηση επιπέδου 3 το αυτοκίνητο μπορεί να εκτελέσει μόνο του όλες τις λειτουργίες που απαιτούνται για μία μετακίνηση, με τον οδηγό να μη χρειάζεται να έχει την προσοχή του στο δρόμο αλλά να είναι έτοιμος να αναλάβει τον έλεγχο του αυτοκινήτου αν του ζητηθεί.
Η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών επιπέδων έγκειται στο γεγονός ότι στην πρώτη περίπτωση ο οδηγός έχει διαρκώς στο νου του στο τί συμβαίνει στο δρόμο, ενώ στη δεύτερη μπορεί και να αφαιρεθεί κοιτώντας τους περαστικούς ή χαζεύοντας το τοπίο. Και πάλι όμως πρέπει να είναι έτοιμος να πιάσει το τιμόνι.
Το ενδιαφέρον, λοιπόν, στην περίπτωση της Tesla είναι ότι βάσει του ορισμού αυτού, ο οποίος είναι επίσημος (κατά SAE – Society of Automotive Engineers) και ανταποκρίνεται στις αμερικανικές προδιαγραφές ασφαλείας, ο περίφημος αυτόματος πιλότος της (Autopilot) δεν κατηγοριοποιείται ως σύστημα αυτόνομης οδήγησης επιπέδου 3 αλλά ως σύστημα επιπέδου 2. Kαι αυτό γιατί στις οδηγίες χρήσης του αναγράφεται ότι ο οδηγός πρέπει να έχει την προσοχή του στο δρόμο
Είναι αλήθεια βέβαια ότι χάρη στον Autopilot που αναμφισβήτητα είναι ένα εξαιρετικά προηγμένο σύστημα υποβοήθησης της οδήγησης, ένα Tesla μπορεί, να κινηθεί πρακτικά χωρίς την παρέμβαση του οδηγού σε μία μεγάλη ποικιλία διαδρόμων. Αυτό έχει να κάνει και με το γεγονός ότι η Tesla βελτιώνει συνεχώς την τεχνολογία αυτή μέσω ενημερώσεων λογισμικού “over-the-air”, προσθέτοντάς του δυνατότητες επιπέδου 3.
Ωστόσο, η μετάβαση στο Επίπεδο 5 θα ήταν ένα πραγματικό άλμα. Γιατί τα αυτοκίνητα με αυτονομία επιπέδου 5 δεν χρειάζεται να έχουν τιμόνι ή πεντάλ. Ο οδηγός σε αυτό το επίπεδο επί της ουσίας καταργείται και οι επιβαίνοντες μπορούν ακόμα και να κοιμηθούν στο αυτοκίνητο ενώ τους οδηγεί στον προορισμό τους ή ακόμα και να στείλουν το αυτοκίνητο κάπου, μόνο του. Γιατί το επίπεδο 5 ορίζεται ως ένα αυτοματοποιημένο σύστημα οδήγησης που μπορεί να έχει τον πλήρη έλεγχο όλων των λειτουργιών του οχήματος σε όλες τις περιστάσεις.
O Musk, λοιπόν, μιλώντας πέρυσι στο ετήσιο Παγκόσμιο Συνέδριο Τεχνητής Νοημοσύνης (WAIC) στη Σαγκάη είχε δηλώσει πεπεισμένος ότι «το επίπεδο 5 ή η ουσιαστικά πλήρης αυτονομία» θα έρθει πολύ γρήγορα.
Η κατά πολλούς υπερβολική αισιοδοξία του Musk έχει να κάνει με το γεγονός ότι υπερεκτιμά τις δυνατότητες των λεγομένων αλγορίθμων “Deep learning” τις δυνατότητες δηλαδή που έχουν τα υπολογιστικά συστήματα να μαθαίνουν από διαφορετικά σενάρια τα οποία συμβαίνουν και μπορεί να συναντήσουν στο δρόμο. Όμως αυτοί οι αλγόριθμοι φαίνεται ότι δεν είναι όσο αξιόπιστοι χρειάζεται όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες για αυτούς καταστάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ανθρώπινη κρίση εξακολουθεί να μπορεί να δώσει εύκολα τη λύση. Προφανώς η διέξοδος βρίσκεται στο να αναπτυχθεί η τεχνητή νοημοσύνη σε τέτοιο επίπεδο που να μπορεί να ανταπεξέλθει σε όλες τις περιστάσεις. Όμως αυτό οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα πάρει κάποιες δεκαετίες.
Θυμίζουμε ότι ο Autopilot έχει στο «ενεργητικό» του μια σειρά σοβαρά ατυχήματα, όπως αυτό του 2016, κατά το οποίο ένα Tesla «καρφώθηκε» σε μια λευκή νταλίκα εν μέσω ηλιοφάνειας, καθώς το σύστημα δεν κατάφερε σε αυτές τις συνθήκες να διακρίνει το όχημα. Προφανώς τα πράγματα βελτιώθηκαν στην πορεία, όμως ο δρόμος προς την πλήρως αυτόνομης οδήγησης θα είναι μακρύς.
