Ο Μπένιαμιν Νετανιάχου έχει θέσει τον έλεγχο της διασυνοριακής γραμμής μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου γνωστής και ως «Διάδρομος της Φιλαδέλφειας» ως όρο στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός. Ποια είναι η σπουδαιότητά της για το Ισραήλ που οδηγεί τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να ανθίσταται στις διεθνείς πιέσεις που ζητούν την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων.
Υπενθυμίζεται ότι σε συνέντευξή Τύπου ο Νετανιάχου υποστήριξε ως «στρατηγικά επιτακτικό» το να παραμείνουν σταθμευμένα τα ισραηλινά στρατεύματα κατά μήκος του Διαδρόμου της Φιλαδέλφειας.
Τι είναι ο διάδρομος της Φιλαδέλφειας;
Ο διάδρομος της Φιλαδέλφειας είναι μια λωρίδα γης μήκους περίπου 14 χιλιομέτρων και πλάτους 100 μέτρων κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και το πέρασμα της Ράφας. Ορίστηκε ως αποστρατιωτικοποιημένη συνοριακή ζώνη μετά την απόσυρση των ισραηλινών εποικισμών και στρατευμάτων από τη Γάζα το 2005 και εκτείνεται από τη Μεσόγειο έως το πέρασμα Κερέμ Σαλόμ διασχίζοντας το Ισραήλ.
Πριν από το 2005, η ειρηνευτική συνθήκη του 1979 του Καμπ Ντέιβιντ με την Αίγυπτο, επέτρεπε στο Ισραήλ να έχει περιορισμένο αριθμό στρατευμάτων στον διάδρομο αλλά όχι βαριά τεθωρακισμένα. Μετά την αποχώρηση του Ισραήλ, ήταν ευθύνη της Αιγύπτου και της Παλαιστινιακής Αρχής, με 750 Αιγυπτιακούς αστυνομικούς που αναπτύχθηκαν για να αποτρέψουν το λαθρεμπόριο, έως ότου η Χαμάς πήρε τον έλεγχο της Γάζας το 2007. Καταλήφθηκε από το Ισραήλ τον Μάιο του 2024 μετά τη χερσαία επίθεσή του στη Ράφα.
Παρά τις αντίθετες προσπάθειες το διασυνοριακό λαθρεμπόριο μέσω υπόγειων διαδρομών συνεχίστηκε και το εκμεταλλεύτηκε η Χαμάς για να προμηθευτεί όπλα, αν και υπάρχουν στοιχεία ότι τα τελευταία χρόνια το λαθρεμπόριο όπλων διενεργείται μέσω της Μεσογείου.
Η Αίγυπτος συνεχίζει να απορρίπτει το ενδεχόμενο ισχυρής ισραηλινής στρατιωτικής παρουσίας απευθείας στα σύνορα και έχει διαμηνύσει ότι μία τέτοια εξέλιξη θα απειλούσε τη συνθήκη ειρήνης.
Γιατί είναι θέμα τώρα;
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπένιαμιν Νετανιάχου, δήλωσε ότι στόχος του είναι τα ισραηλινά στρατεύματα να διατηρήσουν τον έλεγχο του διαδρόμου, συμπεριλαμβανομένης της διάβασης της Ράφας, προκαλώντας την αντίδραση της Αιγύπτου.
Η διακήρυξη και επιμονή του Νετανιάχου στη συγκεκριμένη θέση Αυτό έχει προκαλέσει διπλωματικές εντάσεις, αλλά έχει τορπιλίσει επίσης τις μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς και την απελευθέρωση των ομήρων του Ισραήλ που κρατούνται στη Γάζα. Οι IDF έχουν ανακοινώσει ότι κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων εντόπισαν πολλές σήραγγες στην περιοχή του διαδρόμου.
Είναι καινούργιο ζήτημα;
Το καθεστώς του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας έχει αποτελέσει από καιρό ζήτημα για τον Νετανιάχου. Ακόμη και πριν τα ισραηλινά στρατεύματα θέσουν υπό τον έλεγχό τους τον διάδρομο, τον Ιανουάριο, είχε διαμηνύσει ότι το Ισραήλ σκόπευε να ελέγξει τα σύνορα Γάζας-Αιγύπτου.
Όσον αφορά τις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, η Χαμάς ισχυρίστηκε από την πλευρά της ότι ο Νετανιάχου πρόσθεσε στους ισραηλινούς όρους τον έλεγχο του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας και του διαδρόμου Νετζαρίμ, μια στρατηγική διαδρομή που διχοτομεί τη Γάζα, όταν οι διαπραγματεύσεις ήταν σε προχωρημένο στάδιο, με αποτέλεσμα η ισλαμιστική ομάδα να απορρίψει τις προτάσεις. Ο Νετανιάχου αρνείται τους ισχυρισμούς της Χαμάς.
Γιατί είναι ξανά στο επίκεντρο;
Η ανάσυρση των σορών έξι Ισραηλινών ομήρων από σήραγγα στη Ράφα το Σαββατοκύριακο, οι οποίοι πιθανόν να σκοτώθηκαν λίγο πριν την ανακάλυψή τους από τον ισραηλινό στρατό, έχει προκαλέσει έκρηξη οργής στο Ισραήλ καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπος με κριτική για εγκατάλειψη όσων κρατούνται από τη Χαμάς.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, ο Νετανιάχου είχε φέρει στο υπουργικό συμβούλιο ψηφοφορία που δεσμεύει το Ισραήλ να διατηρήσει τον έλεγχο του διαδρόμου, γεγονός που ερμηνεύθηκε ως πολιτική στρατηγική για να κατευνάσει τα ακροδεξιά μέλη της κυβέρνησής του που αντιτίθενται σε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις.
Τη Δευτέρα, ο Νετανιάχου απέρριψε και πάλι εκκλήσεις να συμβιβαστεί ως προς το αίτημά του να παραμείνουν στρατεύματα στον διάδρομο προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, λέγοντας ότι ήταν ζωτικής σημασίας για το Ισραήλ να ελέγξει αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε ως «σανίδα σωτηρίας» για τη Χαμάς.
Το θέμα έχει λάβει πολιτικές διαστάσεις εντός της ισραηλινής κυβέρνησης. Την Κυριακή, ο υπουργός Άμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, συγκρούστηκε με τον Νετανιάχου στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, καλώντας τους υπουργούς να αντιστρέψουν την ψηφοφορία της Πέμπτης για να παραμείνουν στον διάδρομο εάν βοηθούσε στην επίτευξη συμφωνίας.
Υπάρχουν άλλες επιλογές εκτός από τη στρατιωτική παρουσία;
Οι ειδικοί έχουν προτείνει τεχνολογικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των αισθητήρων επιτήρησης του εδάφους, που θα μπορούσαν να ελέγξουν αποτελεσματικά τις προσπάθειες για την ανοικοδόμηση των σηράγγων λαθρεμπορίου της Χαμάς.
Ωστόσο, αυτή η λύση προϋποθέτει ως βασικό στοιχείο την πολιτική βούληση του Καΐρου για πάταξη του λαθρεμπορίου από την αιγυπτιακή πλευρά, η οποία μερικές φορές απουσίαζε, δημιουργώντας προβλήματα και στις δύο πλευρές των συνόρων.
Μεσολαβητές από την Αίγυπτο, τις ΗΠΑ και το Κατάρ έχουν εμπλακεί σε παρασκηνιακές προσπάθειες για την εξεύρεση εναλλακτικής λύσης.
