Ο Μάριο Σαντοβάλ, άλλοτε αστυνομικός επί δικτατορίας, τον οποίο βάραιναν υποψίες πως συμμετείχε σε εκατοντάδες απαγωγές, βασανισμούς και εξαφανίσεις αντιφρονούντων τα χρόνια του στρατιωτικού καθεστώτος στην Αργεντινή και εκδόθηκε στην πατρίδα του από τη Γαλλία έπειτα από μακρά εξορία, καταδικάστηκε χθες Τετάρτη να εκτίσει 15 χρόνια κάθειρξη για την υπόθεση της εξαφάνισης φοιτητή το 1976.
Ο 69χρονος κρίθηκε ένοχος για την «παράνομη στέρηση της ελευθερίας» και τον «βασανισμό πολιτικού κρατουμένου».
Ο Ερνάν Αμπριάτα, φοιτητής αρχιτεκτονικής, μέλος του περονιστικού κινήματος, 24 ετών, απήχθη τον Οκτώβριο του 1976 κι έκτοτε έχει εξαφανιστεί χωρίς κανένα ίχνος, υπενθυμίζεται στην ετυμηγορία του δικαστηρίου του Μπουένος Άιρες, αποσπάσματα της οποίας μεταδόθηκαν από το δημόσιο πρακτορείο ειδήσεων TELAM.
Πρώην επιθεωρητής της ομοσπονδιακής αστυνομίας στο Μπουένος Άιρες, ο Μάριο Σαντοβάλ οδηγήθηκε ενώπιον του δικαστηρίου τον Σεπτέμβριο, για να δικαστεί για την υπόθεση του Ερνάν Αμπριάτα και μόνο — μολονότι τον βαρύνουν υποψίες πως ήταν από τους πιο δραστήριους βασανιστές στην ESMA, τη σχολή Μηχανικού του Πολεμικού Ναυτικού, πτέρυγα της οποίας μετατράπηκε σε μυστικό κέντρο κράτησης και βασανιστηρίων, από τα πιο διαβόητα επί στρατιωτικής χούντας (1976-1983).
Εκδόθηκε από τις γαλλικές αρχές στην Αργεντινή τον Δεκέμβριο του 2019, έπειτα από δικαστική μάχη που κράτησε οκτώ χρόνια —με προσφυγές στο γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας, στο Συνταγματικό Συμβούλιο, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων— και προφυλακίστηκε.
Η εισαγγελία και η πολιτική αγωγή ζητούσαν να τού επιβληθεί ποινή εικοσαετούς ως ισόβιας κάθειρξης. Μέρος της πολιτικής αγωγής ήταν μέλη της οικογένειας του Ερνάν Αμπριάτα, στελέχη της γραμματείας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιζήσαντες της ESMA...
Ο Μάριο Σαντοβάλ άκουσε την απαγγελία της ετυμηγορίας μέσω τηλεδιάσκεψης στο κελί του στη στρατιωτική φυλακή Κάμπο ντε Μάγιο.
Προηγουμένως είχε για τελευταία φορά επιμείνει πως είναι αθώος, ότι δεν είχε καμιά σχέση με την ESMA. Όπως στην αρχή της διαδικασίας, όταν, αδιάλλακτος, δήλωνε θύμα «πολιτικής δίκης», με σκοπό κατ’ αυτόν να του φορτωθεί «η πολιτική ευθύνη για τη βία της εποχής εκείνης».
«Σε αυτή τη δίκη, η ελευθερία μου και η υπόληψή μου τίθενται σε κίνδυνο», «ορισμένες στιγμές το δικαστήριο μετατράπηκε σε σκηνικό, όπου εκφωνούνται πολιτικές ομιλίες»και «δεν μπορώ να υπερασπιστώ τον εαυτό μου», υποστήριξε.
Η Μόνικα Ντίτμαρ, σύντροφος του Ερνάν Αμπριάτα το 1976, παρούσα όταν πήγαν να τον βρουν αστυνομικοί, δήλωσε «ικανοποιημένη» για την ετυμηγορία, αν και θα επιθυμούσε, όπως και άλλα μέρη της πολιτικής αγωγής, να συμπεριληφθεί σε αυτό ο χαρακτηρισμός της «γενοκτονίας» για τη δράση των ανθρώπων της στρατιωτικής χούντας.
Ικανοποιημένη «διότι υπήρξε καταδίκη, διότι αποδείχθηκε η συμμετοχή του» στο τέρμα αυτού του δικαστικού μαραθώνιου. Αλλά δύσκολα θα μπορούσε να πει πως η απόφαση την «ειρήνεψε», τόνισε.
«Σε αυτές τις υποθέσεις των εξαναγκαστικών εξαφανίσεων, το να φθάσεις στην ειρήνευση είναι πολύ περίπλοκο. Είναι πολύ μακρές διαδικασίες, 46 χρόνια, ολόκληρη ζωή (...) Αυτό που αισθάνομαι σήμερα είναι πως πρέπει να συνεχίσω τον αγώνα, για όλους τους άλλους» αγνοούμενους, πρόσθεσε.
Εξόριστος στη Γαλλία από το 1985, μετά την πτώση της στρατιωτικής χούντας, ο Μάριο Σαντοβάλ έφτιαξε νέα ζωή, έγινε σύμβουλος για ζητήματα άμυνας και ασφαλείας. Είχε επίσης διδάξει στο Ινστιτούτο Ανώτερων Σπουδών για τη Λατινική Αμερική (IHEAL) στο Παρίσι.
Απέκτησε τη γαλλική υπηκοότητα το 1997, όμως δεν ήταν Γάλλος την εποχή που διαπράχθηκαν τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορείται, επομένως μπορούσε να εκδοθεί. Εντοπίστηκε έπειτα από άρθρο στον Τύπο και χάρη σε μια φοιτήτρια, κόρη πολιτικών εξόριστων, που παρακολούθησε μαθήματα που παρέδιδε στη Σορβόνη. Πρώην πολιτικοί κρατούμενοι τον αναγνώρισαν.
Αφότου ξανάρχισαν το 2006 οι δίκες για υποθέσεις εγκλημάτων που διαπράχθηκαν επί δικτατορίας, έπειτα από μια δεκαετία πολύ αμφιλεγόμενων μέτρων και νόμων που παραχωρούσαν αμνηστία, πάνω από 1.110 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα πέτρινα χρόνια της χούντας, όταν σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις 30.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή εξαφανίστηκαν.
Συνεχίζονται οι δίκες ή οι διαδικασίες έρευνας και άσκησης ποινικών διώξεων σε βάρος άλλων 600 και πλέον υπόπτων, σύμφωνα με την αρμόδια ειδική διεύθυνση της εισαγγελίας.
