Με μία κίνηση εκ προοιμίου καταδικασμένη να αποτύχει να επιφέρει την έκπτωση του Εμανουέλ Μακρόν, η γαλλική ριζοσπαστική Αριστερά με την πρόταση μομφής που κατέθεσε εις βάρος του φαίνεται να στοχεύει στο να κερδίσει τις εντυπώσεις, να δείξει έμπρακτα ότι η εξουσία του προέδρου στηρίζεται πλέον στην ανοχή -τουλάχιστον- αν όχι στη στήριξη της Μαρίν Λεπέν, να τραυματίσει περαιτέρω το κύρος του και να στείλει μήνυμα ότι στο υπόλοιπο της προεδρικής του θητείας μέχρι το 2027 θα βρίσκεται στα «χαρακώματα» ενός ανένδοτου αγώνα από την πλευρά της αριστερής αντιπολίτευσης.
Υπό τις παρούσες κοινοβουλευτικές ισορροπίες, θεωρείται απίθανη η ανατροπή Μακρόν, ως αποτέλεσμα της πρότασης μομφής που κατέθεσε η «Ανυπότακτη Γαλλία» του Ζαν-Λυκ Μελανσόν με τη στήριξη ορισμένων πρασίνων και κομμουνιστών βουλευτών, καθώς απαιτεί υπερψήφιση από τα δύο τρίτα των μελών της Εθνοσυνέλευσης και της Γερουσίας.
Ο εκτελών χρέη πρωθυπουργού Γκαμπριέλ Ατάλ δήλωσε πως πρόκειται για κήρυξη πολέμου κατά των θεσμών της Γαλλικής Δημοκρατίας. Σε ανάλογο ύφος και η αντίδραση της προέδρου της Εθνοσυνέλευσης, Γιαέλ Μπράουν-Πιβέ, που ανήκει στην κεντρώα συμμαχία του Μακρόν. Η αριστερή πλειοψηφία του προεδρείου «επέλεξε να κάνει κατάχρηση του Κράτους Δικαίου», αναφέρει ανακοίνωση του προεδρείου της Εθνοσυνέλευσης, σημειώνοντας πως «οι κανόνες μας υπάρχουν για να γίνονται σεβαστοί. Η απόφαση ορισμένων να τους χρησιμοποιήσουν για καθαρά πολιτικούς σκοπούς οδηγεί σε σοβαρή αποδυνάμωση των θεσμών μας».
Από τον χώρο της Ακροδεξιάς, η Μαρίν Λεπέν δήλωσε πως η διαδικασία έκπτωσης του Γάλλου προέδρου είναι καταδικασμένη σε αποτυχία λόγω της πολυδιάσπασης των κομμάτων της Αριστεράς, στρέφοντας την προσοχή μακριά από τη στάση που θα τηρήσει στο θέμα της μομφής ο Εθνικός Συναγερμός της, χάρη στην ανοχή, αν όχι τη σιωπηλή στήριξη, του οποίου ο εντολοδόχος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ εργάζεται πυρετωδώς αυτές τις ημέρες για να στελεχώσει την κυβέρνησή του και να την οδηγήσει ενώπιον της κρίσης της Εθνοσυνέλευσης για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.
Από την άλλη, η παρατήρηση της ηγέτιδας της Ακροδεξιάς δεν στερείται βάσης. Πράγματι, η Αριστερά δεν είναι ενωμένη πίσω από την πρόταση της Ανυπότακτης Γαλλίας. Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές και Οικολόγοι πήραν γρήγορα αποστάσεις από την πρωτοβουλία του κόμματος του Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Ειδικά, οι Σοσιαλιστές είναι ξεκάθαρο ότι δεν ταυτίζονται μαζί του. Ούτε οι Πράσινοι. «Δεν είναι η γραμμή, ούτε η προτεραιότητα των οικολόγων. Είναι σοβαρό ότι το έκαναν; Όχι, είναι αυτή η θέση μας; Όχι. Μήπως πρέπει να το κάνουμε μεγάλο θέμα; Και πάλι όχι», δήλωσε η Μαρίν Τοντελιέ, επικεφαλής των Οικολόγων, στο BFM-TV.
Παρ' όλα αυτά, ορισμένοι αριστεροί βουλευτές, μεταξύ των οποίων και η βουλευτής των Οικολόγων Σαντρίν Ρουσό, υπέγραψαν την πρόταση μομφής της Ανυπότακτης Γαλλίας. O Μπενζαμέν Λουκά, επίσης των Οικολόγων, χαιρέτισε την πρόταση μομφής ως ένα «άλμα αξιοπρέπειας από την Εθνοσυνέλευση» απέναντι σε έναν πρόεδρο της Δημοκρατίας που «περιφρόνησε το αποτέλεσμα μιας εκλογής που ο ίδιος προκήρυξε». Επιπλέον, οι ηγέτες της Αριστεράς στη Βουλή δήλωσαν ότι δεν θα αντιταχθούν σε πρώτη φάση στο να γίνει δεκτή προς συζήτηση στην Εθνοσυνέλευση, όπερ και εγένετο, με ψήφους 12 υπέρ έναντι 10. Η Αριστερά έχει την πλειοψηφία στο προεδρείο της Βουλής μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 7 Ιουλίου.
Η πιθανή παραπομπή του Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει τώρα να εξεταστεί από την Επιτροπή Δικαιοσύνης της Εθνοσυνέλευσης, προτού τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια. Για να υπερψηφιστεί η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από τα δύο τρίτα των βουλευτών -385 από τους 577. Εάν το ψήφισμα περάσει το εμπόδιο της Εθνοσυνέλευσης, θα πρέπει στη συνέχεια να σταλεί στη Γερουσία, όπου τα δεξιά και κεντρώα κόμματα διαθέτουν την πλειοψηφία.
Σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 68 του Συντάγματος, εάν τα δύο Σώματα υιοθετήσουν την πρόταση μομφής, τότε η Εθνοσυνέλευση συγκροτείται ως Ανώτατο Δικαστήριο. Στο τέλος των συζητήσεων, οι οποίες είναι δημόσιες, το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να κηρύξει την απομάκρυνση του προέδρου από το αξίωμά του, αλλά και εδώ απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων, δηλαδή 617 από τα 925 μέλη του Κοινοβουλίου, Εθνοσυνέλευση και Γερουσία μαζί. Η διαδικασία προβλέπει μία μόνο ανάγνωση, εντός δεκαπενθημέρου.
Η διαδικασία αυτή εισήχθη με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2007 και δεν έχει ποτέ μέχρι σήμερα καταλήξει σε συγκρότηση Ανώτατου Δικαστηρίου για την παραπομπή εν ενεργεία προέδρου.
Για να συμβεί αυτό απαιτείται ευρεία συναίνεση σε όλο το πολιτικό φάσμα, προϋπόθεση που απέχει πολύ από το να ικανοποιείται σήμερα. Επιπλέον, οι λόγοι παύσης του προέδρου από τα καθήκοντά του δίνουν έδαφος σε μία «δημιουργική ασάφεια». Το Σύνταγμα λέει ότι ο πρόεδρος μπορεί να παυθεί μόνο «σε περίπτωση παράβασης καθήκοντος που είναι προδήλως ασυμβίβαστη με την άσκηση της αποστολής του». Αυτός ο «θολός» ορισμός επιτρέπει στους νομοθέτες να εκτιμήσουν οι ίδιοι τι συνιστά παράβαση καθήκοντος από τον πρόεδρο.
Καταληκτικά, αποτελεί μία ασφαλή εκτίμηση η πρόβλεψη ότι πρόταση μομφής κατά του προέδρου Μακρόν δεν έχει καμία ελπίδα και ως εκ τούτου το ενδιαφέρον πολιτικά δεν επικεντρώνεται τόσο στη διαδικασία και την έκβασή της αλλά στο τι ελπίζει να αποκομίσει ο Μελανσόν από το «πυροτέχνημα» που έριξε.
