Έγγραφο αποκαλύπτει ότι το 2018 οι ΗΠΑ είχαν αναπτυχθεί 87 Αμερικανοί αεροπόροι στη βρετανική αεροπορική βάση στο Ακρωτήρι, συμπεριλαμβανομένων 12 αξιωματικών, ενώ το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι έχει μόνο 14 άτομα προσωπικό στην Κύπρο. Στην ανάλυσή του το Declassified κάνει αναφορά για τουλάχιστον 129 αεροπόρους στο βρετανικό έδαφος της Κύπρου μέχρι το 2023.
Ακολουθεί η μετάφραση της ανάλυσης του Declassified UK.
Ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων στις λεγόμενες Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων (SBAs) του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίες αποτελούν το 3% της χερσαίας έκτασης της Κύπρου, ήταν επί μακρόν μυστικός.
«Δεν προτείνουμε να δημοσιοποιήσουμε τον αριθμό του προσωπικού των ΗΠΑ που συμμετέχει σε τρέχουσες ή μελλοντικές επιχειρησιακές δραστηριότητες [στη βρετανική Κύπρο]», δήλωσε πρόσφατα το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ) στο κοινοβούλιο.
Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD), εν τω μεταξύ, ισχυρίζεται ότι έχει αναπτύξει μόνο 14 άτομα προσωπικό στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων εννέα πεζοναυτών και μόλις ενός αεροπόρου. Το υπουργείο δεν απάντησε στο αίτημα του Declassified για περισσότερες πληροφορίες και σχόλια.
To Declassified ισχυρίζεται ότι είδε έγγραφο της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (USAF) με λεπτομέρειες ενός κατασκευαστικού έργου στη RAF Ακρωτήρι, την «εξαιρετικά πολυσύχναστη» αεροπορική βάση του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο από την οποία πραγματοποιεί βομβαρδιστικές εξόδους σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Το έγγραφο, που συντάχθηκε τον Μάρτιο του 2019, σημειώνει ότι τότε είχαν αναπτυχθεί 87 Αμερικανοί αεροπόροι στη RAF Akrotiri το 2018, συμπεριλαμβανομένων 12 αξιωματικών.
Αλλά οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να αυξήσουν τα επίπεδα του προσωπικού τους κατά 48% τα επόμενα έξι χρόνια. Μέχρι το 2024, το αμερικανικό σχέδιο προέβλεπε να έχουν αναπτυχθεί στη βάση 129 αεροπόροι, εκ των οποίων οι 15 αξιωματικοί.
Ο πραγματικός αριθμός του αμερικανικού στρατιωτικού προσωπικού με βάση τη βρετανική Κύπρο είναι πιθανό να είναι υψηλότερος.
Υπάρχουν πολλές άλλες φρουρές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις δύο βρετανικές SBA - γνωστές ως Δεκέλεια στα ανατολικά του νησιού και Ακρωτήρι στα δυτικά - και στις λεγόμενες «διατηρούμενες τοποθεσίες» του Ηνωμένου Βασιλείου στην ίδια την Κύπρο. Αυτές πιθανόν να φιλοξενούν κάποιο στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ.
Η μοίρα της αμερικανικής κατασκοπείας
Το έγγραφο περιέχει λεπτομέρειες σχετικά με την κατασκευή μιας νέας δομής κοιτώνων στην RAF Ακρωτηρίου για το προσωπικό της USAF.
Ο αμερικανικός στρατός σχεδίαζε να κατεδαφίσει οκτώ εγκαταστάσεις για να κατασκευάσει έναν νέο κοιτώνα για τους αεροπόρους του σε έκταση 1,5 στρέμματος, με κόστος 27 εκατ. δολάρια (22 εκατ. λίρες).
Ο κοιτώνας πρόκειται να στεγάσει το προσωπικό της 1ης Μοίρας Εκστρατευτικής Αναγνώρισης (ERS), σημειώνεται στο έγγραφο.
Η μοίρα αυτή είναι η παλαιότερη ιπτάμενη μονάδα του αμερικανικού στρατού και είναι υπεύθυνη για την εκπαίδευση όλων των πληρωμάτων αεροσκαφών πληροφοριών και αναγνώρισης μεγάλου ύψους για το κατασκοπευτικό αεροπλάνο U-2, το οποίο αρχικά χρησιμοποιούσε η CIA.
Η ERS, η οποία εδρεύει στην αεροπορική βάση Beale στην Καλιφόρνια, πετάει επίσης 2.400 ώρες ετησίως σε αποστολές «υποστήριξης μάχης» με το RQ-4 Global Hawk, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος επιτήρησης που κατασκευάζει η αμερικανική εταιρεία όπλων Northrop Grumman.
Δεν είναι σαφές αν κάποια από αυτές τις αποστολές υποστήριξης μάχης των ΗΠΑ πετάει από τη βρετανική βάση στην Κύπρο.
«Οι επιχειρήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (USAF) και οι απαιτήσεις εγκαταστάσεων στη θέση κατασκευής δεν πρέπει να προσδιοριστούν και θα πρέπει να προστατευθούν», σημειώνεται στο έγγραφο.
Η προηγούμενη στέγαση του προσωπικού των ΗΠΑ στη RAF Ακρωτηρίου αποτελούνταν από 104 κλίνες που κατανέμονταν σε οκτώ κοιτώνες και παραχωρούνταν από τους Βρετανούς. Το 2019, τα κτίρια ήταν ηλικίας άνω των 60 ετών.
«Οι σημερινές προκατασκευασμένες ξύλινες εγκαταστάσεις κατασκευάστηκαν μόνο για να αντέξουν 20 χρόνια, οπότε έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους», καταλήγουν οι ΗΠΑ. «Περίπου 4-5 αίθουσες είναι κλειστές για συντήρηση ανά πάσα στιγμή, μειώνοντας έτσι την επιχειρησιακή ικανότητα».
Οι εγκαταστάσεις δεν επαρκούσαν για την αμερικανική στρατιωτική παρουσία, πρόσθεσε. «Κατά τη διάρκεια της αλλαγής δεν υπάρχουν αρκετές ανοιχτές κλίνες, αναγκάζοντας το προσωπικό που αναχωρεί να μείνει έως και τρεις εβδομάδες εκτός βάσης με υψηλές τιμές», συνεχίζει το έγγραφο. «Λόγω της διαβάθμισης και της ευαισθησίας της αποστολής, αυτό εγείρει ανησυχίες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την προστασία των δυνάμεων (AT/FP)».
Πολύ υψηλός κίνδυνος
Οι ΗΠΑ είναι επίσης καυστικές για τους κινδύνους για την υγεία από τα υπάρχοντα καταλύματα που παρέχονται από τους Βρετανούς. «Ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι πολύ υψηλός λόγω της ηλικίας και της κατάστασης του ηλεκτρικού συστήματος και επιπλέον, αρκετές από τις εγκαταστάσεις δεν διαθέτουν λειτουργικά συστήματα ανίχνευσης πυρκαγιάς», σημειώνεται στο έγγραφο.
Αναφέρεται επίσης στην πυρκαγιά που εκδηλώθηκε τον Μάρτιο του 2007 σε έναν από τους προκατασκευασμένους κοιτώνες στο Ακρωτήρι, στην οποία σκοτώθηκαν ο δεκανέας της RAF Andy Greenough και τα δύο μικρά παιδιά του.
Μια έρευνα «συνέστησε να μην χρησιμοποιούνται πλέον όλα τα προκατασκευασμένα κτίρια», συνεχίζει το έγγραφο. «Ωστόσο, καθώς πρόκειται για σταθμό της Βασιλικής Αεροπορίας (RAF), η διαθεσιμότητα και η παροχή σημερινών καταλυμάτων περιορίζεται από την RAF».
Υπήρχαν και άλλα προβλήματα με τις εγκαταστάσεις που παρείχε το Ηνωμένο Βασίλειο. «Αμίαντος, τερμίτες και μούχλα υπάρχουν σε κάθε μία από τις εγκαταστάσεις», συνεχίζει το έγγραφο.
Ο αμερικανικός στρατός καταλήγει: «Η αποτυχία κατασκευής νέων καταλυμάτων θα έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην αποστολή της [μοίρας]».
Απόρρητο
Το υπουργείο Άμυνας αναφέρει ότι το προσωπικό των ΗΠΑ σταθμεύει στη RAF Ακρωτηρίου από το 1974, όταν ξεκίνησε μια επιχείρηση παρακολούθησης για την υποστήριξη των ειρηνευτικών ρυθμίσεων στη Μέση Ανατολή.
Αλλά το υπουργείο αρνείται πάντα να παράσχει τα επίπεδα ανάπτυξης των ΗΠΑ, μια ανωμαλία σε σύγκριση με τις άλλες αναφορές του.
Η στρατιωτική ανάπτυξη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο είναι δημόσια γνωστή, για παράδειγμα, με το Υπουργείο Άμυνας να αποκαλύπτει πρόσφατα ότι 2.490 Βρετανοί υπάλληλοι είναι μόνιμα τοποθετημένοι στις SBA του στο νησί.
Παρομοίως, η ίδια η στρατιωτική ανάπτυξη των ΗΠΑ στη Βρετανία είναι δημόσια, με το ΥΠΕΘΑ να αναφέρει πρόσφατα ότι 12.147 Αμερικανοί στρατιωτικοί έχουν αναπτυχθεί σε 11 τοποθεσίες στην Αγγλία.
Η μη αποκάλυψη του αριθμού του προσωπικού των ΗΠΑ στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, ωστόσο, είναι ένα ακόμη παράδειγμα της ακραίας μυστικότητας υπό την οποία ο βρετανικός στρατός διοικεί άμεσα την περιοχή.
Ερωτηθείς γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο αποκαλύπτει πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα του προσωπικού των ΗΠΑ στην ίδια τη Βρετανία, αλλά όχι στις SBA, το ΥΠΕΘΑ δήλωσε: "Ως υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου που διοικείται και διοικείται από το Υπουργείο Άμυνας, οι Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων είναι μοναδικές στο πλαίσιο της Άμυνας".
Πρόσθεσε: «Για επιχειρησιακούς λόγους και λόγους ασφαλείας, δεν δημοσιοποιούμε λεπτομέρειες σχετικά με το προσωπικό των ΗΠΑ... στη συγκεκριμένη τοποθεσία».
Ο ισχυρισμός του αμερικανικού στρατού ότι έχει αναπτύξει μόνο 14 άτομα προσωπικό στην Κύπρο δείχνει ότι τα πραγματικά επίπεδα αμερικανικών στρατευμάτων στις SBAs επίσης αποκρύπτονται από το αμερικανικό κοινό.
Το έγγραφο της USAF σημειώνει ότι το αμερικανικό προσωπικό στην Κύπρο ανήκει στην USAF-Europe, της οποίας διοικητής είναι ο Τζέιμς Χέκερ, προηγουμένως επικεφαλής των αεροπορικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν.
«Λόγοι ασφαλείας»
Η μυστικότητα γύρω από την αμερικανική παρουσία στη βρετανική Κύπρο περιλαμβάνει επίσης τις αμερικανικές αποστολές βομβαρδισμού που πραγματοποιούνται από το έδαφος.
Το υπουργείο Άμυνας δήλωσε πρόσφατα: «Η άδεια του Ηνωμένου Βασιλείου θα απαιτηθεί για οποιεσδήποτε επιχειρήσεις [των ΗΠΑ] που περιλαμβάνουν τη χρήση των Περιοχών Κυρίαρχων Βάσεων», αλλά πρόσθεσε ότι για «λόγους ασφαλείας» δεν μπορεί να δώσει λεπτομέρειες για τις αμερικανικές επιχειρήσεις που διεξάγονται από τις Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων.
Η Κύπρος βρίσκεται σε στρατηγική θέση στο ανατολικό άκρο της Μεσογείου, 66 μίλια από τη Συρία στα ανατολικά της και ακριβώς νότια της Τουρκίας, οι δυνάμεις της οποίας κατέχουν το βόρειο τμήμα του νησιού από την εισβολή της το 1974.
Από το 2001, οι ΗΠΑ έχουν βομβαρδίσει μια σειρά από χώρες κοντά στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν, της Λιβύης και της Υεμένης. Δεν είναι γνωστό σε πόσες από αυτές τις αποστολές συμμετείχαν οι βρετανικές SBA.
Ο μόνος αμερικανικός εξοπλισμός που παραδέχεται η βρετανική κυβέρνηση ότι βρίσκεται στις SBAs είναι τα αεροσκάφη U-2 που σταθμεύουν μόνιμα στη RAF Ακρωτηρίου εδώ και σχεδόν μισό αιώνα.
Αλλά και άλλες αμερικανικές στρατιωτικές μονάδες φαίνεται να δραστηριοποιούνται στη βρετανική Κύπρο. Σε ενημερωτικό δελτίο του Υπουργείου Άμυνας αναφέρεται ότι ο ταγματάρχης Troy Roberts της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ υπηρετούσε στη RAF Akrotiri ως επικεφαλής του Security Forces Detachment 1, μιας στρατιωτικής μονάδας αστυνόμευσης των ΗΠΑ.
Μεγάλη παρουσία των ΗΠΑ
Η αναζήτηση αξιωματούχων για να μιλήσουν για την αμερικανική παρουσία στην Κύπρο είναι άκαρπη υπόθεση. Ωστόσο, οι ντόπιοι δήλωσαν στο Declassified ότι οι Αμερικανοί αποτελούν σημαντικό κομμάτι των SBAs.
«Υπάρχει μια μεγάλη αμερικανική παρουσία, δεν ξέρω πώς λειτουργεί αυτό ή γιατί, νομίζω ότι μάλλον συνεργάζονται με κάποιο τρόπο», δήλωσε στη Declassified ο διευθυντής ενός εστιατορίου στην παραλία κοντά στη RAF Ακρωτηρίου. Το αμερικανικό προσωπικό από τις βρετανικές βάσεις έρχεται στο εστιατόριο για να φάει και να πιει, πρόσθεσε.
«Μεγαλώνοντας, συνήθιζα να πηγαίνω στις βάσεις, όντας Αγγλοκύπριος, έπαιζα στις παντομίμες και η μαμά μου βοηθούσε, έκανε το βάψιμο και άλλα τέτοια. Οπότε μπαινόβγαινα στις βάσεις. Και όταν πήγαινα εκεί, περνούσα κάποιο χρόνο παίζοντας ποδόσφαιρο ή μπάσκετ».
«Και πολλές φορές, ειδικά όταν έπαιζα μπάσκετ, έπαιζαν πολλοί Αμερικανοί και πάντα το έβρισκα περίεργο. Γιατί οι Αμερικανοί ήταν εκεί».
Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη ξένη χώρα που έχει μόνιμα εγκατεστημένο προσωπικό στις SBAs.
«Η συνεχιζόμενη παρουσία ενός λεγόμενου Βρετανικού Υπερπόντιου Εδάφους - της κυρίαρχης περιοχής βάσης - στο νησί της Κύπρου, είναι μια ανωμαλία της αποικιοκρατικής εποχής που πρέπει να τερματιστεί», δήλωσε στο Declassified η Kate Hudson, πρόεδρος της Εκστρατείας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό (CND).
«Η Κύπρος, ανεξάρτητη από το 1960, θα πρέπει να απελευθερωθεί από τις στρατιωτικές λειτουργίες του Ηνωμένου Βασιλείου, τις υπηρεσίες πληροφοριών και επιτήρησης. Σαν να μην είναι αρκετά κακό αυτό το αυτοκρατορικό χανγκόβερ, τώρα αποδεικνύεται ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την περιοχή της βάσης για τους δικούς τους αδιευκρίνιστους στρατιωτικούς σκοπούς, οι οποίοι μπορεί κανείς να υποθέσει ότι περιλαμβάνουν μόνο πολεμικές επιχειρήσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής».
Ο Hudson, ο οποίος συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του Declassified, πρόσθεσε: «Η "ειδική σχέση" του Ηνωμένου Βασιλείου με τις ΗΠΑ είναι όλο και περισσότερο μια μυστικοπαθής και υποταγμένη στρατιωτική σχέση, είτε πρόκειται για τον κατώτερο εταίρο σε ατελείωτες επεμβάσεις είτε ως πειθήνιος οικοδεσπότης των αμερικανικών πυρηνικών όπλων στη RAF Lakenheath στο Suffolk. Η λογοδοσία φαίνεται να απουσιάζει σε κάθε επίπεδο και αυτή η απαράδεκτη κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς έλεγχο».
Ευρύ φάσμα εγκαταστάσεων πληροφοριών
Το Ηνωμένο Βασίλειο αρνείται επίσης να αποκαλύψει ποιες άλλες αμερικανικές υπηρεσίες έχουν παρουσία στις SBAs.
Ωστόσο, οι διαρροές του Έντουαρντ Σνόουντεν το 2013 αποκάλυψαν την εκτεταμένη παρουσία της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSA) σε όλη τη βρετανική επικράτεια στην Κύπρο.
Ένα άκρως απόρρητο έγγραφο της GCHQ, της μεγαλύτερης υπηρεσίας πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, σημείωνε: «Η Κύπρος φιλοξενεί ένα ευρύ φάσμα εγκαταστάσεων πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ».
Οι εγκαταστάσεις αυτές λέγεται ότι περιλαμβάνουν μια εγκατάσταση υποκλοπής επικοινωνιών στον Άγιο Νικόλαο στην Ανατολική ΣΒΑ, Δεκέλεια, η οποία υποτίθεται ότι απορροφά κλήσεις, κείμενα και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από όλη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Η εγκατάσταση στον Άγιο Νικόλαο φιλοξενεί επίσης ένα τμήμα πληροφοριών μέτρησης και υπογραφών ή MASINT. Αυτός ο εξαιρετικά τεχνικός τομέας ανιχνεύει και περιγράφει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των αντικειμένων και των πηγών-στόχων.
Δύο ακόμη θέσεις MASINT που λειτουργούν σε συνεργασία με τις ΗΠΑ βρίσκονται στη δυτική βάση, συμπεριλαμβανομένης μιας μη επανδρωμένης εγκατάστασης στο Ακρωτήριο Γάτα, λίγο πιο πάνω από την RAF Ακρωτηρίου.
Στην RAF Troodos, μια βρετανική «διατηρητέα τοποθεσία» κοντά στα σύνορα με τη βόρεια Κύπρο, οι ΗΠΑ λειτουργούν ένα άλλο σημείο ακρόασης, το οποίο χρησιμοποιεί μυστική συλλογή ηλεκτρονικών πληροφοριών.
Η τοποθεσία Τρόοδος, σημείωσε η GCHQ, «θεωρείται από καιρό ως "κόσμημα στο στέμμα" από την NSA, καθώς προσφέρει μοναδική πρόσβαση στο Λεβάντε, τη Βόρεια Αφρική και την Τουρκία».
«Η συλλογή που σχετίζεται με τα όπλα από το Troodos χρησιμοποιείται για την υποστήριξη των τεχνικών αναλυτών [πληροφοριών σήματος] στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο», σημειώνεται στο έγγραφο. Αυτό περιελάμβανε την παραβίαση ισραηλινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Σημαντικά περιουσιακά στοιχεία
Οι πληροφορίες που συλλέγονται σε αυτές τις τέσσερις τοποθεσίες στη βρετανική Κύπρο «ωφελούν πολλά πεδία αναφοράς» για την NSA, σημειώνεται στο έγγραφο της GCHQ.
Προστίθεται: «Συνεχίζουμε να διατηρούμε και να ενισχύουμε τη συνεργασία μας με τις ΗΠΑ/NSA... Οι εγκαταστάσεις συλλογής δεδομένων της GCHQ στην Κύπρο αναγνωρίζονται από την NSA ως σημαντικά περιουσιακά στοιχεία που συμβάλλουν σημαντικά στην UKUSA».
Η UKUSA είναι η άκρως απόρρητη συμφωνία για την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών που υπογράφηκε το 1946.
Η GCHQ σημείωσε ότι ήθελε να «βελτιώσει την απόδοση» των εγκαταστάσεων πληροφοριών της «μέσω αποτελεσματικότερου συντονισμού των περιουσιακών στοιχείων [δορυφορικών πληροφοριών επικοινωνίας] τόσο για τη συλλογή του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και για τη συλλογή των ΗΠΑ».
Το άκρως απόρρητο έγγραφο παρατηρούσε επίσης ότι η NSA παρέχει το ήμισυ της χρηματοδότησης για το σταθμό ακρόασης του Ηνωμένου Βασιλείου στον Άγιο Νικόλαο.
Επιπλέον, ανέφερε ότι «η τεχνογνωσία του προσωπικού που έχει αναπτυχθεί προς τα εμπρός στην Κύπρο" και η εφαρμογή "κοινών αρχιτεκτονικών» θα «εγγυηθούν μια συνεχή θετική σχέση, με δυνητικά μεγαλύτερες ευκαιρίες για διαλειτουργικότητα και ανταλλαγή» μεταξύ της GCHQ και της NSA.
Ωστόσο, σύμφωνα με ένα έγγραφο του Σνόουντεν, το αμερικανικό προσωπικό των μυστικών υπηρεσιών υποχρεούται να ντύνεται ως τουρίστες στις βάσεις, επειδή το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποσχεθεί στην κυπριακή κυβέρνηση ότι μόνο βρετανικό προσωπικό θα εργάζεται εκεί.
Η GCHQ δεν έχει αναγνωρίσει ποτέ την παρουσία της στην Κύπρο.
