Αμυντική θωράκιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά μέσω ποιας οδού χρηματοδότησης; Η συζήτηση «άνοιξε» επίσημα στις Βρυξέλλες και προδιαγράφεται μακρά, με την πρόταση περί έκδοσης ευρωομολόγων -με την οποία συντάσσεται η ελληνική κυβέρνηση- να διχάζει τους «27», επαναφέροντας τη γνώριμη διάσταση Βορρά και Νότου.
Σε πιο βραχυπρόθεσμο επίπεδο, αυτό της στήριξης και χρηματοδότησης της ουκρανικής άμυνας, οι ιδιαίτερα ευαίσθητες νομικές πτυχές που περιβάλλουν την αγορά όπλων ή και την ανοικοδόμηση υποδομών με «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια δείχνουν επίσης να κρατούν σε εκκρεμότητα τη σχετική πρόταση που έχει υποβάλλει η Κομισιόν.
Η χάραξη στρατηγικής για την κατοχύρωση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης σε ένα εύθραυστο γεωπολιτικό περιβάλλον είναι πλέον επιτακτικό, έως υπαρξιακό κατ’ ορισμένους αξιωματούχους, ζήτημα για την ΕΕ, και βρέθηκε στον «πυρήνα» των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παράλληλα με το μέτωπο της Γάζας.
Μπροστά στη ρωσική απειλή που δεν αρχίζει και δεν τελειώνει στο μέτωπο της Ουκρανίας, και εν μέσω της αβεβαιότητας που πηγάζει πλέον από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η συζήτηση για το πώς θα χρηματοδοτηθεί η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής πυρομαχικών και συνολικά η ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης άρχισε με προφανή καθυστέρηση, δίχως συναίνεση και με τις εκτιμήσεις να την θέλουν να τραβά κατά «παράδοση» σε μάκρος παρότι θα έπρεπε να είχε κλείσει «χθες».
Η εισήγηση για την έκδοση ευρωομολόγων αναδεικνύει το «ρήγμα» Βορρά-Νότου χωρίς να περιορίζεται σε αυτό. Η αξιοποίηση των «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων, έχει ευρεία υποστήριξη -στηρίζεται θερμά ειδικά από γερμανικής πλευράς- ωστόσο μένει να αποσαφηνιστούν πιθανά νομικά εμπόδια, διατυπώνονται επιφυλάξεις εκ μέρους στρατιωτικά ουδέτερων χωρών όπως η Αυστρία, η Ιρλανδία και η Μάλτα, και φυσικά υπάρχει και το μόνιμο «αγκάθι» στην ευρωπαϊκή ενότητα που ακούει στο όνομα Βίκτορ Όρμπαν. Η Κομισιόν έχει υπολογίσει τα χρήματα από την αξιοποίηση των κερδών των ρωσικών κεφαλαίων σε 2,5 με 3 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
Επί τάπητος βρίσκεται ακόμη η πιο «ουδέτερη» πρόταση περί αναπροσαρμογής της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ώστε να μπορεί πλέον να χρηματοδοτεί και έργα βιομηχανικής ανάπτυξης, και το επόμενο διάστημα αναμένεται να διαφανεί εάν και πόσο γρήγορα θα μπορούσε αυτό να γίνει πραγματικότητα.
Η αναγκαιότητα έκδοσης ευρωομολόγων για την Άμυνα είναι η θέση που εξέφρασε προσερχόμενος στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας πως στρατηγική αυτονομία της Ένωσης ισούται με περισσότερες επενδύσεις σε εξοπλισμούς και έχει έλθει πλέον η στιγμή να περιβάλλουν οι «27» με ουσιαστικό περιεχόμενο την ανάγκη της Ευρώπης να διασφαλίσει την άμυνα και την ασφάλεια.
«Η Ελλάδα ξεπερνά ήδη τα τελευταία χρόνια το 2% των αμυντικών δαπανών επί του ΑΕΠ. Αυτό δεν συμβαίνει για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. […] Εάν θέλει η Ευρώπη να μείνει θωρακισμένη αμυντικά, πρέπει να εξετάσει νέους τρόπους για τη χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών «Η Ευρώπη να μπορέσει να εκδώσει ευρωομόλογα που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για την αμυντική της θωράκιση», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Η Γαλλία είχε ήδη ταχθεί ανοιχτά υπέρ της πρότασης, την οποία ασπάζεται και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο οποίος και είχε υπογραμμίσει σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε σε ευρωπαϊκές εφημερίδες προ της Συνόδου Κορυφής πως η Ευρώπη οφείλει να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες και να περάσει σε λειτουργία «οικονομίας πολέμου» απέναντι στην απειλή που πρεσβεύει η Ρωσία. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε ζητήσει από πλευράς της παραμονές της Συνόδου από τον Φινλανδό πρόεδρο, Σαούλι Νιινίστο, να καταρτίσει η χώρα του έκθεση αναφορά με την ετοιμότητα της πολιτικής άμυνας της ΕΕ.
Η Ιταλία και γενικότερα οι χώρες του Νότου, καθώς και η Εσθονία και η Πολωνία, στηρίζουν σύμφωνα με κοινοτικές διπλωματικές πηγές επίσης την έκδοση ευρωομολόγων προς ενίσχυση της άμυνας και ασφάλειας, ενώ στο αντίπαλο «στρατόπεδο» βρίσκονται τα παραδοσιακά πιο δημοσιονομικά συντηρητικά κράτη-μέλη, Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία και Αυστρία. Ήταν ξεκάθαρο το «όχι» του απερχόμενου Ολλανδού πρωθυπουργού, και υποψηφίου για την διαδοχή του Γενς Στόλτενμπεργκ στο ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κατά την άφιξή του χθες στις Βρυξέλλες. Αντίθετα, όπως και ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, συναινεί στην αξιοποίηση «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων, θεωρώντας ότι η Επιτροπή έχει βρει μία ισχυρή «νομική οδό» για να γίνει πράξη, παρόλο που δεν διαβλέπει ότι αυτό θα γίνει άμεσα.
Τόσο άμεσα έστω όσο χρειάζεται η Ουκρανία που αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε πυρομαχικά στο τρίτο έτος πολέμου. Απευθυνόμενος μέσω βίντεο στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζήτησε εναγωνίως περισσότερα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και πυρομαχικά, καλώντας τους να αξιοποιήσουν δίχως καθυστέρηση τα ρωσικά κεφάλαια, καθώς και να ανοίξουν πιο γρήγορα το δρόμο στο Κίεβο να ενταχθεί στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Όλη η αεράμυνα που παρέχεται στην Ουκρανία, ιδίως από τις ευρωπαϊκές χώρες, διατηρεί τις πόλεις και τα χωριά μας ζωντανά. Αλλά τα υπάρχοντα συστήματα αεράμυνας δεν είναι αρκετά για να προστατεύσουν ολόκληρη την επικράτειά μας από τη ρωσική τρομοκρατία. Και δεν πρόκειται για εκατοντάδες συστήματα, αλλά για έναν εφικτό αριθμό για την προστασία όλης της επικράτειας της Ουκρανίας. Όλοι γνωρίζετε ποια βήματα πρέπει να γίνουν.
»Ελπίζω να συμφωνούμε όλοι ότι η Ευρώπη μας χρειάζεται πραγματική αμυντική αυτάρκεια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αύξηση της παραγωγής όπλων και πυρομαχικών στην ήπειρο. Η Ουκρανία αποδεικνύει ότι αυτό μπορεί να γίνει αρκετά γρήγορα. Σας παρακαλούμε να μην σπαταλήσετε τον χρόνο που απαιτείται για την ενεργοποίηση της αμυντικής παραγωγής», ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος.
