Του Γιάννη Μαντζίκου
Κλιμακώνεται επικίνδυνα η ένταση στην περιοχή του Περσικού Κόλπου μετά τη «σύλληψη» του δεξαμενόπλοιου βρετανικών συμφερόντων από την Τεχεράνη και τις έντονες αντιδράσεις της Βρετανίας. Πρόκειται για ένα ακόμα περιστατικό που επιδεινώνει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με την πρόσφατη επίθεση σε δεξαμενόπλοιο στα στενά του Ορμούζ. Αναλυτές εκφράζουν φόβους για επανάληψη του «πολέμου των τάνκερ» της περιόδου 1987-1988.
Η αρχή των νέων επεισοδίων που οδήγησαν στο «κόκκινο» την κατάσταση έγινε όταν οι Φρουροί της Επανάστασης ανακοίνωσαν ότι κρατούν το βρετανικό τάνκερ Stena Imperο στο Στενό του Ορμούζ, ενώ μέλη τους ανέβηκαν στο δεξαμενόπλοιο «για μη τήρηση του διεθνούς ναυτικού κώδικα», κατόπιν «αιτήματος των λιμενικών και ναυτιλιακών αρχών της επαρχίας Χορμοζγκάν».
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μεταξύ των παραβιάσεων του βρετανικού τάνκερ το οποίο κατευθυνόταν προς τη Σαουδική Αραβία ήταν ότι έπλεε σε λάθος κατεύθυνση σε οδό ναυσιπλοΐας και αγνόησε τις οδηγίες.
Λίγο αργότερα έγινε γνωστό από το ιρανικό ημικρατικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim, ότι το επίσης βρετανικών συμφερόντων δεξαμενόπλοιο υπό λιβεριανή σημαία Mesdar απελευθερώθηκε ύστερα από σύντομη κράτηση από τις αρχές.
Το μεν πρώτο δεξαμενόπλοιο ανήκει στην εταιρεία Stena Bulk, ενώ το δεύτερο στη βρετανική Norbulk Shipping UK.
Με φόντο τα παραπάνω, το Λονδίνο καταδίκασε την «απαράδεκτη» σύλληψη με τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ να δηλώνει «εξαιρετικά ανήσυχος από τη σύλληψη δύο πλοίων από τις ιρανικές αρχές στα Στενά του Ορμούζ».
«Αυτές οι συλλήψεις είναι απαράδεκτες. Είναι κρίσιμο να διατηρηθεί η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και πως όλα τα πλοία μπορούν να πλέουν με ασφάλεια και ελεύθερα στην περιοχή», συμπλήρωσε ο Βρετανός ΥΠΕΞ.
Εξάλλου, χθες το βράδυ συνεδρίασε η Επιτροπή Διαχείρισης Έκτακτων Περιστατικών γνωστή ως «COBRA» για να διασφαλιστεί η ταχύτερη δυνατή απελευθέρωση του δεξαμενόπλοιου. Το Λονδίνο έχει μάλιστα εκδόσεις οδηγία ζητώντας από τα πλοία βρετανικών συμφερόντων «να αποφύγουν την περιοχή για ένα διάστημα».
Τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν και σε άλλα περιστατικά ανάμεσα στο Ιράν και τη Βρετανία. Πριν λίγες μέρες, οι Ιρανοί διέταξαν το πετρελαιοφόρο British Heritage, που έπλεε στην περιοχή του στενού του Χορμούζ, να αλλάξει πορεία και να σταματήσει στα ιρανικά χωρικά ύδατα. Το επεισόδιο τερματίστηκε όταν ο κυβερνήτης της βρετανικής φρεγάτας HMS Montrose, που συνόδευε το δεξαμενόπλοιο, έδωσε διαταγή να στραφούν τα όπλα της στα ιρανικά σκάφη για εκφοβισμό, με αποτέλεσμα αυτά να απομακρυνθούν.
Είχαν προηγηθεί προειδοποιήσεις από το Ιράν για αντίποινα μετά τη σύλληψη του ιρανικού τάνκερ Grace 1 στο στενό του Γιβραλτάρ, την οποία η Τεχεράνη είχε χαρακτηρίσει την ενέργεια αυτή «πράξη πειρατείας».
Σε «ετοιμότητα» η Ουάσινγκτον
Στο μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνομίλησε με αξιωματούχους του Ηνωμένου Βασίλειου για το γεγονός και ανέφερε ότι ζήτησε από τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Ραντ Πολ να εμπλακεί στις συνομιλίες με το Ιράν.
Νωρίτερα χθες το Ριάντ ανακοίνωσε ότι ο Σαουδάραβας μονάρχης Σαλμάν ενέκρινε τη φιλοξενία αμερικανικών στρατευμάτων στην επικράτεια της χώρας του για την υπεράσπιση της «ασφάλειας» και της «σταθερότητας» στην περιοχή, ενώ Αμερικανός κυβερνητικός αξιωματούχος διευκρίνισε ότι θα αναπτυχθούν άλλοι περίπου 500 στρατιωτικοί στη Σαουδική Αραβία, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή.
«Ο πόλεμος των τάνκερ»
Οι συνθήκες θυμίζουν τον πόλεμο των τάνκερ της περιόδου 1987-1988. Ο «πόλεμος των δεξαμενόπλοιων» αποτέλεσε τη μεγαλύτερη επίθεση κατά της εμπορικής ναυτιλίας μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο περισσοτέρων από 400 ναυτικών της εμπορικής ναυτιλίας, ζημίες σε εκατοντάδες εμπορικά πλοία και σημαντικές οικονομικές απώλειες.
Τα στενά Ορμούζ έχουν διαχρονικά ιδιαίτερη σημασία. Η αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης εκτιμά ότι 18,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, του πετρελαίου που μεταφέρεται δια θαλάσσης, πέρασαν από τη δίοδο αυτή το 2016. Περίπου 17,2 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, εκτιμάται ότι μεταφέρθηκαν μέσω του Στενού το 2017 και περίπου 17,4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Η επίθεση στη διεθνή ναυτιλία και ο κίνδυνος των ιρανικών ενεργειών που απειλούσαν με το ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ τελικά οδήγησαν στη ναυτική παρέμβαση υπό τις ΗΠΑ το 1987. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι η ένταση ανάμεσα στο Ιράν και τη Βρετανία εδράζεται και στη στήριξη που προσφέρει το Λονδίνο στην Ουάσινγκτον όσον αφορά τις οικονομικές κυρώσεις στην Τεχεράνη.
