Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τετάρτη νέους κανόνες για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες στην ΕΕ.
Οι σχετικοί κανόνες, οι οποίοι έχουν ήδη συμφωνηθεί με το Συμβούλιο από τον Φεβρουάριο και εγκρίθηκαν με 554 ψήφους υπέρ, 56 κατά και 24 αποχές, αποσκοπούν στη διασφάλιση του ορθού καθορισμού του καθεστώτος απασχόλησης των εργαζομένων σε πλατφόρμες και στην αντιμετώπιση της ψευδούς αυτοαπασχόλησης, ενώ ρυθμίζουν, για πρώτη φορά στην ΕΕ, τη χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας.
Η εισηγήτρια των Σοσιαλιστών, Ελιζαμπέτα Γκουαλμίνι, δήλωσε σχετικά: «Με την παρούσα οδηγία, έως και 40 εκατομμύρια εργαζόμενοι σε πλατφόρμες στην ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε δίκαιες συνθήκες εργασίας. Αυτή η ιστορική συμφωνία θα τους δώσει αξιοπρέπεια, προστασία και δικαιώματα».
«Θα διορθώσει την ψευδή αυτοαπασχόληση και θα αποτρέψει τον αθέμιτο ανταγωνισμό, θα προστατεύσει την πραγματική αυτοαπασχόληση και θα εισαγάγει πρωτοποριακούς κανόνες για τη διαχείριση αλγορίθμων. Αυτό θα αποτελέσει πραγματικό σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαι περήφανη που το λέω: η Ευρώπη προστατεύει τους εργαζομένους της, το κοινωνικό της μοντέλο και την οικονομία της», τόνισε.
Καθεστώς απασχόλησης
Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, εισάγεται ένα τεκμήριο σχέσης εργασίας (σε αντίθεση με την αυτοαπασχόληση) που ενεργοποιείται όταν υπάρχουν πραγματικά περιστατικά που υποδηλώνουν έλεγχο και κατεύθυνση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τη νομολογία της ΕΕ.
Η οδηγία υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν ανατρέψιμο νομικό τεκμήριο απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο, με στόχο τη διόρθωση της ανισορροπίας ισχύος μεταξύ της ψηφιακής πλατφόρμας εργασίας και του προσώπου που εκτελεί την εργασία. Το βάρος της απόδειξης φέρει η πλατφόρμα, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται σε αυτήν να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εργασίας.
Ανθρώπινη εποπτεία στη λήψη σημαντικών αποφάσεων
Η οδηγία ρυθμίζει επίσης, για πρώτη φορά στην ΕΕ, τη χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας. Άτομα που εργάζονται σε πλατφόρμα δεν θα γίνεται να απολυθούν βάσει απόφασης που λαμβάνεται από αλγόριθμο ή αυτοματοποιημένο σύστημα λήψης αποφάσεων. Οι πλατφόρμες πρέπει να διασφαλίζουν την ανθρώπινη εποπτεία των σημαντικών αποφάσεων που επηρεάζουν άμεσα τους εργαζομένους.
Διαφάνεια και προστασία των δεδομένων
Παράλληλα, η οδηγία θεσπίζει κανόνες που προστατεύουν καλύτερα τα δεδομένα των εργαζομένων σε πλατφόρμες. Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας θα απαγορεύεται να επεξεργάζονται ορισμένα είδη δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως αυτά που αφορούν τη συναισθηματική ή ψυχολογική κατάσταση και τις προσωπικές πεποιθήσεις κάποιου.
Το συμφωνηθέν κείμενο θα πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα και από το Συμβούλιο. Μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τις διατάξεις της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία.
Η ανάλυση της Κομισιόν από το 2021 διαπίστωσε ότι υπάρχουν περισσότερες από 500 ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας και ο τομέας απασχολεί περισσότερα από 28 εκατ. άτομα, αριθμός που αναμένεται να φτάσει τα 43 εκατ. έως το 2025. Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας δραστηριοποιούνται σε διάφορους οικονομικούς τομείς, όπως οι οδηγοί μεταφοράς και παράδοσης τροφίμων, αλλά και μέσω διαδικτύου με υπηρεσίες όπως η κωδικοποίηση δεδομένων και η μετάφραση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, ενώ οι περισσότεροι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες είναι τυπικά αυτοαπασχολούμενοι, περίπου 5,5 εκατ. άνθρωποι μπορεί να έχουν ταξινομηθεί εσφαλμένα ως αυτοαπασχολούμενοι. Με την έγκριση της εν λόγω νομοθεσίας, το Κοινοβούλιο ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών σχετικά με τις αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και την ψηφιακή καινοτομία για την ενίσχυση της κοινωνικής και βιώσιμης οικονομίας, όπως εκφράζονται στις προτάσεις 13 και 35 της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.
