Μέχρι και πριν από λίγους μήνες, αυτό που (επισήμως) εμπόδιζε την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην ΕΕ και δύο γείτονές μας, την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, ήταν η άρνηση του Εμανουέλ Μακρόν και οι ενστάσεις της Ανγκελα Μέρκελ. Πλέον, το βασικό εμπόδιο στον δρόμο της πρώτης εκ των δύο προαναφερθέντων χωρών προς την «ενωμένη Ευρώπη» φαίνεται να είναι άλλο: Η απειλή βέτο από την πλευρά της Βουλγαρίας και του πρωθυπουργού της, Μπόικο Μπορίσοφ.
«Στην περίπτωση που η μεικτή επιτροπή ιστορικών δεν επαναλάβει τις εργασίες της μέχρι τον Ιούνιο και οι αρχές των Σκοπίων συνεχίσουν να διαστρεβλώνουν την ιστορία, η Βουλγαρία δεν θα συμφωνήσει για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων», προειδοποίησε χαρακτηριστικά ο Αντρέι Κοβάτσεφ, επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος GERB στην Ευρωβουλή, σε συνέντευξή του στον ιστότοπο Euractiv.
Υπενθυμίζεται ότι η μεικτή επιτροπή έχει συγκροτηθεί στο πλαίσιο της Συμφωνίας Φιλίας και Καλής Γειτονίας ανάμεσα σε Βουλγαρία και Β. Μακεδονία, η οποία είχε υπογραφεί πριν την Συμφωνία των Πρεσπών, που όπως είναι γνωστό οδήγησε την τελευταία στην συνταγματική μεταρρύθμιση και την αλλαγή του ονόματός της. Ωστόσο, αν και έχει υπάρξει σύγκλιση στην παρουσίαση και την ερμηνεία των παλαιότερων γεγονότων, παραμένουν οι αντιθέσεις που αφορούν την πιο πρόσφατη ιστορία και κυρίως την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της δημιουργίας των σύγχρονων κρατών στην ευρύτερη περιοχή.
Σύγκρουση με... προϊστορία
Η υπόθεση δεν είναι φυσικά καινούρια. Ήδη, από τον περασμένο Σεπτέμβριο και σύμφωνα με δημοσίευμα της βουλγαρικής ιστοσελίδας dnes.dir.bg, ο πρόεδρος της χώρας Ρούμεν Ράντεφ είχε υπονοήσει ότι σε περίπτωση που η επιτροπή δεν εργαστεί εντατικά και δεν καταλήξει σε αποδεκτές για τη Βουλγαρία θέσεις, το σενάριο του βέτο είναι ανοιχτό.
Επίσης, σύμφωνα με άλλο ρεπορτάζ του βορειομακεδονικού Μέσου mkd.mk, πριν από τρεις εβδομάδες, η Σόφια έθεσε στα Σκόπια τέσσερις όρους προκειμένου να δώσει το πράσινο φως: Τερματισμός κάθε αναφοράς σε «μακεδονική μειονότητα» στο έδαφος της Βουλγαρίας, μη χρήση του όρου «μακεδονική γλώσσα» και αντικατάστασή του από το «επίσημη γλώσσα της Βόρειας Μακεδονίας», συνέχιση των εργασιών της μεικτής επιτροπής και, τέλος, απόλυτη τήρηση των όρων τόσο της Συμφωνίας Καλής Γειτονίας όσο και εκείνης των Πρεσπών.
Πόσο εύκολο είναι, άραγε, να γίνουν δεκτοί αυτοί οι όροι; Η αλήθεια είναι πως υπάρχει πρόβλημα και μάλιστα σοβαρό, ειδικά καθώς η Β. Μακεδονία βρίσκεται σε μια διαρκή προεκλογική περίοδο, αναμένοντας να οριστεί η νέα ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών, που αρχικά είχαν προγραμματιστεί για τις 12 Απριλίου, όμως αναβλήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας που προκάλεσε ο νέος κορονοϊός. Κι αυτό διότι όποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα, οι Σοσιαλδημοκράτες του Ζόραν Ζάεφ και το VMRO-DPMNE του Κρίστιαν Μίτσκοφσκι, εμφανιστεί να τους συζητά, θα χαρακτηριστεί αυτομάτως ως ενδοτικό, ενώ θα στιγματιστεί και ως εθνικός προδότης.
Βέρτιγκο και στις Βρυξέλλες
Με βάση τα παραπάνω, λοιπόν, αποτελεί μάλλον ευχής έργο για τους ηγέτες της ΕΕ το γεγονός ότι θα επικεντρώσουν σε άλλα ζητήματα την σημερινή σύνοδο με τους συναδέλφους τους από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (όπως την αντιμετώπιση του Covid-19), παραπέμποντας την «καυτή πατάτα» στις επικείμενες συνόδους του Ιουνίου. Διότι μπορεί οι ίδιοι να έδωσαν την έγκρισή τους στις 25 Μαρτίου, όμως αυτό δεν είναι αρκετό για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες και να ανοίξουν τα πρώτα κεφάλαια.
Εξάλλου, στην πραγματικότητα, τα προβλήματα δεν αφορούν μόνο την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, αλλά και τους υπόλοιπους τέσσερις της περιοχής: Τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, που έχουν ήδη ξεκινήσει διαπραγματεύσεις αλλά απέχουν πολύ από την ολοκλήρωσή τους, καθώς και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο, που τρέφουν την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα χτυπήσει και το δικό τους... τηλέφωνο για να δεχθούν τη σχετική πρόσκληση.
Όσο για την ευθύνη, όσο κι αν βαραίνει τους υποψήφιους προς ένταξη, κυρίως ανήκει στους «27». Λογικό είναι – χωρίς να έχουν αποφασίσει προς τα πού θέλουν να οδηγήσουν το «καράβι» της ΕΕ, πώς θα προσκαλέσουν και άλλους να επιβιβαστούν σε αυτό;
AP Photo/Boris Grdanoski
