Ανυπομονησία αλλά και προβληματισμός επικρατεί στις Βρυξέλλες για τη διαδοχή της Άνγκελα Μέρκελ, την ώρα που η ΕΕ εξέρχεται από τη χειρότερη κρίση στην ιστορία της.
Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ αλλάζει χέρια μετά από 16 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι κρίσεις ήταν πολλές και η Άνγκελα Μέρκελ διατήρησε την ενότητα της Ένωσης, προωθώντας συμβιβαστικές λύσεις.
«Κάθε Γερμανός Καγκελάριος έχει το φυσικό ρόλο να κρατά την ΕΕ ενωμένη. Αυτό είναι το σημαντικότερο επίτευγμα της Μέρκελ αυτά τα 16 χρόνια. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα πέρυσι, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης από την πανδημία», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τόμας Γκούτσκερ, ανταποκριτής της Frankfurter Allgemeine Zeitung στις Βρυξέλλες.
«Την ώρα που πολλά κράτη έβλεπαν εγωιστικά μόνο το εθνικό τους όφελος, η Μέρκελ κράτησε την ΕΕ ενωμένη, βάζοντας πολλά γερμανικά χρήματα στο τραπέζι», λέει ο Τ. Γκούτσκερ.
«Για να διατηρηθεί η ενότητα της ΕΕ, ο επόμενος Καγκελάριος θα πρέπει να μπει σε αυτή τη θέση. Θα είναι μια δύσκολη επιλογή, διότι στο τραπέζι είναι λίγες οι χώρες που δεν ενεργούν με βάσει το εθνικό συμφέρον, αλλά είναι μια φυσική επιλογή για όποιον ηγέτη γίνει ο επόμενος Καγκελάριος».
Το κενό θα καλυφθεί
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνών στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (EPC) Γιάννη Εμμανουηλίδη «το κενό» που αφήνει η Μέρκελ μετά από 16 χρόνια θα καλυφθεί. «Και ο επόμενος Καγκελάριος της Γερμανίας θα παίξει ηγετικό ρόλο στην ΕΕ, αλλά θα πρέπει πρώτα να βρει τη θέση του.
Θα πρέπει πρώτα να κερδίσει την εμπιστοσύνη εντός της Γερμανίας. Είναι μεγάλο το κενό που θα πρέπει να καλύψει μετά τη Μέρκελ. Επομένως δεν ξέρουμε κατά πόσο θα επενδύσει στην Ευρώπη, κυρίως στην αρχή», λέει ο Γιάννης Εμμανουηλίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως το 2017, έτσι και αυτή τη φορά οι συνομιλίες για το σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού μπορεί να διαρκέσουν μήνες. «To αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών θα είναι ακόμα πιο περίπλοκο από αυτό του 2017.
Δεν μπορούμε να πούμε ποιό θα είναι το αυριανό αποτέλεσμα, όμως όντως υπάρχει σασπένς. Θα είναι μικρή η απόσταση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων και θα χρειαστεί, απ΄ ό,τι φαίνεται, ένας συνασπισμός τριών κομμάτων. Μπορεί oι διαπραγματεύσεις να κρατήσουν μέχρι το τέλος του χρόνου», προσθέτει ο επικεφαλής του EPC.
Μέχρι τότε, πάντως, η Μέρκελ θα εκπροσωπεί τη Γερμανία στις Συνόδους Κορυφής. «Αν χρειαστεί να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα βρεθεί λύση», πιστεύει ο Γ. Εμμανουηλίδης, «ωστόσο, για θέματα που δεν θα είναι υποχρεωτικό να ληφθούν αποφάσεις, θα τα σπρώξουν για αργότερα».
Κλίμα, άμυνα, μεταναστευτικό
Ως τον σχηματισμό της επόμενης γερμανικής κυβέρνησης, η Ευρώπη θα βρίσκεται σε στάση αναμονής στα ζητήματα που την απασχολούν όπως η κλιματική αλλαγή, η άμυνα, οι δημοσιονομικοί κανόνες, το μεταναστευτικό, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Για τον Τ. Γκούτσκερ αυτές είναι σίγουρα οι πιο απρόβλεπτες εκλογές στην πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας και σχεδόν όλα είναι πιθανά. «Υπάρχουν πέντε συνδυασμοί που θα μπορούσαν να σχηματιστούν, κάτι το οποίο είναι πολύ ασυνήθιστο για το γερμανικό σύστημα», εξηγεί.
H εξωτερική πολιτική θα εξαρτηθεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό που θα προκύψει, μεταξύ δύο ή, πολύ πιθανότερο, μεταξύ τριών εταίρων. Είναι πιθανό ότι το Κόμμα των Πρασίνων και οι Φιλελεύθεροι (FDP) θα είναι μέρος ενός συνασπισμού είτε με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU) είτε με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD).
«Σε οποιονδήποτε από αυτούς τους δύο συνδυασμούς σίγουρα θα υπάρξει διαπραγμάτευση για τις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα. Πιστεύω ότι μπορεί να υπάρχει πιο σκληρή προσέγγιση απ' αυτήν που έχουμε δει με τη Μέρκελ που ήταν πολύ επιφυλακτική, ειδικά με την Κίνα.
Οι Πράσινοι πιέζουν πολύ για μια εξωτερική πολιτική έναντι της Κίνας που βασίζεται σε αξίες και όχι σε συμφέροντα. Ακόμη και το Κόμμα των Φιλελευθέρων που είναι πολύ φιλικό προς τις επιχειρήσεις υποστηρίζει ότι η Γερμανία πρέπει να λάβει μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα επειδή η κινεζική πολιτική δεν βασίζεται στην αμοιβαιότητα. Υπάρχουν επίσης πολύ επικριτικές θέσεις για το NorthStreamII και τη Ρωσία", λέει ο ανταποκριτής της FAZ.
Όσον αφορά στο ζήτημα της χρηματοδότησης του χρέους, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις. Εάν είναι και οι δύο μέρος ενός συνασπισμού, τα δύο κόμματα θα κρατήσουν πιο ουδέτερες θέσεις και πιθανότατα δεν θα δούμε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, πιστεύει ο ίδιος.
Καμία ριζική αλλαγή
Από την πλευρά του, ο Γιάννης Εμμανουηλίδης επισημαίνει ότι «δεν θα δούμε μια ριζική αλλαγή» σε θέματα ευρωπαϊκά. «Για τα γερμανικά δεδομένα θα έχουμε μάλλον συνέχεια πολιτικής, παρά διαταραχή. Φυσικά, κάποια πράγματα θα διαφέρουν. Οι Πράσινοι φαίνεται ότι θα παίξουν βασικό ρόλο σε όποιον εκ των δύο πιθανότερων συνασπισμών προκύψει.
Επομένως, τα θέματα της πράσινης συμφωνίας και της κλιματικής αλλαγής, η νέα γερμανική κυβέρνηση θα τα προωθήσει περισσότερο απ' ό,τι η σημερινή». Από την άλλη, οι διαφορετικές θέσεις των κομμάτων εντός του κυβερνητικού συνασπισμού ίσως αποδυναμώσουν την ηγεσία του Βερολίνου όταν πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
