Η εξουδετέρωση του αρχηγού της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ θα μπορούσε να αποτελέσει μια διέξοδο που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων και σε κατάπαυση του πυρός, αλλά η ιστορία δείχνει ότι το Ισραήλ και οι εχθροί του δε θα το εκμεταλλευτούν. Αυτή είναι η εκτίμηση του πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ Ράιαν Κρόκερ, ενός βετεράνου διπλωμάτη, γνωστού ως «ο Λόρενς της Αραβίας της Αμερικής», για τη βαθιά του κατανόηση της Μέσης Ανατολής.
Ο Κρόκερ πέρασε σχεδόν τέσσερις δεκαετίες εκπροσωπώντας τα συμφέροντα της Αμερικής στον αραβικό κόσμο, υπηρετώντας ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και το Κουβέιτ, καθώς και στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Τώρα που έχει συνταξιοδοτηθεί, πιστεύει ότι οι εχθροπραξίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και της Χεζμπολάχ - καθώς και του Ιράν - δεν είναι κοντά στο τέλος τους. Ο θάνατος του Σινουάρ, ο οποίος ακολούθησε τη δολοφονία του επικεφαλής της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα τον περασμένο μήνα μαζί με πολλούς άλλους ανώτερους διοικητές, θα έχει ως αποτέλεσμα κυρίως τη συνέχιση του ανταρτοπόλεμου, εκτός αν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ εργαστούν σκληρά για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός, λέει ο Κρόκερ, στο Politico. Και αυξάνει επίσης την πιθανότητα ότι το Ιράν θα αυξήσει το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του.
Η παρούσα κατάσταση είναι πολύ παρόμοια με αυτή που συνέβη πριν από τέσσερις δεκαετίες όταν οι Ισραηλινοί εισέβαλαν στον Λίβανο, προσθέτει ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ. «Αυτή η εισβολή και η επακόλουθη ισραηλινή κατοχή δημιούργησαν τη Χεζμπολάχ. Αυτή η εισβολή δεν πρόκειται να εξοντώσει την οργάνωση», αναφέρει ειδικότερα και συμπληρώνει: «Ένα πράγμα που έχω μάθει εδώ και χρόνια, ειδικά στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, είναι ότι η έννοια της ήττας ενός αντιπάλου έχει νόημα μόνο στο μυαλό του αντιπάλου. Αν αυτός ο αντίπαλος νιώθει ηττημένος, είναι ηττημένος. Αν δεν το κάνει, δεν είναι».
Τι σημαίνει ο θάνατος του Γιαχία Σινουάρ για τον πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ
«Θα φανταζόμουν ότι ο λόγος που ο Σινουάρ παρέμεινε στην ηγεσία της οργάνωσης είναι κάτι παρόμοιο με τον λόγο για τον οποίο ο Οσάμα Μπιν Λάντεν είχε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τα ηνία της Αλ Κάιντα. Με άλλα λόγια, αυτές οι οργανώσεις λειτουργούσαν χωρίς τις οδηγίες του αρχηγού τους. Κατά συνέπεια, με τον θάνατό του αρχηγού τους, δε θα έβλεπα πολλές αλλαγές στο πεδίο της μάχης. Αυτό σημαίνει ότι η Χαμάς έχει χάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις οργανωτικές ικανότητές της, αλλά αυτό θα συνέβαινε με ή χωρίς τον Σινουάρ» εξηγεί ο Κρόκερ.
Με άλλα λόγια, επειδή ο Σινουάρ φέρεται να κρυβόταν κυρίως στο υπόγειο δίκτυο της σήραγγας της Γάζας και παρέδιδε μηνύματα μέσω κούριερ, παρατηρούσαμε αντάρτες και μικρές ομάδες μαχητών να ενεργούν από μόνοι τους. Και βλέπουμε επίσης κάτι τέτοιο στον βορρά, αλλά με μικρότερη ικανότητα από την πλευρά της Χεζμπολάχ.
Τους τελευταίους μήνες το Ισραήλ απαριθμεί σημαντικές νίκες, με αποκορύφωμα τον θάνατο του Σινουάρ αυτή την εβδομάδα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η «ισορροπία δυνάμεων» στην περιοχή έχει αλλάξει προς όφελος του Τελ Αβίβ.
Ωστόσο, ο Ράιαν Κρόκερ θεωρεί ότι αυτό είναι πρόωρο. «Είναι ξεκάθαρο ότι η Χεζμπολάχ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Πύραυλοι εξακολουθούν να εκτοξεύονται πέρα από τα σύνορα, όπως και τα drones. Σαφώς τα μέλη της Χαμάς όπως και της Χεζμπολάχ αισθάνονται απογοητευμένα αναφορικά με την ικανότητά τους να προσφέρουν οτιδήποτε ως ουσιαστική απάντηση. Αλλά προβλέπω μια εξέγερση μακράς διάρκειας από την πλευρά της παλαιστινιακής σουνιτικής οργάνωσης», εκτιμά.
Και η Χεζμπολάχ;
Για τον πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ, υπάρχει μια πολύ διαφορετική δυναμική στον βορρά. Κατά μία έννοια, ο Νετανιάχου έχει θέσει τον πήχη πολύ ψηλά, καθώς προσπαθεί να σταματήσει την εκτόξευση πυραύλων έτσι ώστε 60.000 Ισραηλινοί να μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Είναι πραγματικά ομιχλώδες το πολεμικό πεδίο, καθώς είναι πολύ δύσκολο να δει κανείς ποια είναι η δύναμη της Χεζμπολάχ αυτή τη στιγμή.
«Ήμουν στον Λίβανο το 1982 όταν εισέβαλαν οι Ισραηλινοί. Ονόμασαν την επιχείρησή τους «Ειρήνη για τη Γαλιλαία». Και 42 χρόνια αργότερα, ο Λίβανος βρίσκεται ακόμη πιο μακριά από την ειρήνη από ό,τι ήταν το 1982, όταν ξεκίνησε αυτή η εισβολή. Γεγονός είναι ότι αυτή η εισβολή και η επακόλουθη ισραηλινή κατοχή έδωσαν σάρκα και οστά στη Χεζμπολάχ. Αυτή η ισραηλινή εισβολή δεν πρόκειται να την αποτελειώσει. Ακόμη περιμένουμε την ισραηλινή απάντηση στην ιρανική πυραυλική επίθεση της περασμένης εβδομάδας.
Πρόσφατες αναφορές έχουν δείξει ότι οι Ισραηλινοί μπορεί να μη χτυπήσουν πυρηνικές ή πετρελαϊκές τοποθεσίες του Ιράν, αλλά στρατιωτικούς στόχους ή κέντρα πληροφοριών. Πάντως, όπου κι αν χτυπήσουν, αυτό τους αφήνει μεγάλο περιθώριο για το πού θα επιτεθούν. Αλλά όπου κι αν χτυπήσουν, δεν πρόκειται να αλλάξει ουσιαστικά καμία εξίσωση ισχύος. Αυτό που πιστεύω είναι ότι οι εξελίξεις θα ωθήσουν τη συζήτηση στο εσωτερικό του Ιράν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, νωρίτερα απ΄ότι είχαν προγραμματίσει», συνεχίζει.
Για τον πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ, πρέπει απλά να κοιτάξουμε τη διεθνή κοινότητα.
«Έχουμε το παράδειγμα της Λιβύης για το τι μπορεί να συμβεί, εάν εγκαταλείψουμε την πυρηνική ικανότητα. Και το παράδειγμα της Βόρειας Κορέας για το τι μπορεί να συμβεί, αν το διατηρήσουμε. Κατά συνέπεια, εάν μια χώρα εγκαταλείψει το πρόγραμμα των πυρηνικών της όπλων, όπως έκανε η Λιβύη υπό τον Μουαμάρ Καντάφι το 2003, τότε όλα έχουν τελειώσει. Τελικά, ο ίδιος εκδιώχθηκε και άφησε την τελευταία του πνοή στην πατρίδα του. Αλλά αν κάποιος έχει πυρηνικά όπλα μπορεί να αποτρέψει την αλλαγή καθεστώτος, όπως φαίνεται να πράττει ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν», επισημαίνει.
Για τον Κρόκερ, οι Ισραηλινοί θα έπρεπε να κηρύξουν τη νίκη τους και να εργαστούν προς μια διακοπή των εχθροπραξιών.
«Στον βορρά έχει ήδη τεθεί στο τραπέζι το ψήφισμα 1701 του ΟΗΕ, όπως συμβαίνει από το 2006, που ζητά την απόσυρση της Χεζμπολάχ από νότια του ποταμού Λιτάνι στο Λίβανο, τον αφοπλισμό και την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τον Λίβανο.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο ψήφισμα του ΟΗΕ από το 2004 με παρόμοια διατύπωση. Αυτά είναι τα σημεία αναφοράς, τα σενάρια για όλους τους εμπλεκόμενους. Ίσως, χρειάζεται κάποια σκληρή διπλωματία των ΗΠΑ για να μεσολαβήσει τουλάχιστον υπέρ μιας κατάπαυσης του πυρός στον βορρά. Και στη Γάζα νομίζω ότι όλα πρέπει να κατευθυνθούν προς την απελευθέρωση των ομήρων», αναφέρει ο Κρόκερ και προσθέτει: «Οποιαδήποτε οδός που μπορεί να ανοίξει ο θάνατος του Σινουάρ όσον αφορά την επίλυση της κατάστασης των ομήρων είναι κάτι που οι Ισραηλινοί θα πρέπει να εκμεταλλευτούν. Και πάλι, η εξέγερση δεν πρόκειται να σταματήσει. Αλλά η ικανότητα με την οποία λειτουργούσε η Χαμάς έχει εξαλειφθεί για την ώρα. Και θα ήθελα να ελπίζω ότι το Ισραήλ θα εργαστεί έμμεσα για να οργανώσει μια κατάπαυση του πυρός που θα επιτρέψει την επιστροφή όσων ομήρων έχουν απομείνει ζωντανοί. Αλλά δεν έχουμε ιδέα τι συμβαίνει στη Χαμάς μέσα στη Γάζα. Δεν έχουμε ιδέα πόσοι όμηροι έχουν μείνει ζωντανοί. Και ποιος τους ελέγχει και ποιος θα μπορούσε να πάρει την απόφαση να τους απελευθερώσει».
Ποιος είναι ο κίνδυνος από την υπερβολική αυτοπεποίθηση των Ισραηλινών;
«Αν πείσουν τον εαυτό τους να πιστέψει ότι τα απίστευτα κατορθώματα των όπλων και της νοημοσύνης τους συνιστούν πράγματι νίκη, τότε αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Και γίνεται διπλά επικίνδυνο, αν αρχίσουμε να το πιστεύουμε. Πηγαίνετε πίσω στην πρωτοβουλία του Ρήγκαν. Αν πιστέψουμε ότι η ζημιά που προκλήθηκε στην ηγεσία της Χεζμπολάχ και η εξόντωση του Σινουάρ και άλλων ηγετών της Χαμάς μεταφράζεται με κάποιο τρόπο σε μια νέα δυναμική για την ειρήνη, ότι μπορούμε με κάποιο τρόπο να τη μοχλεύσουμε σε μια οραματική παγκόσμια διευθέτηση - αυτός ο δρόμος είναι η τρέλα.
Δεν βλέπω τίποτα καλό να βγαίνει από αυτό. Νομίζω ότι οι Ισραηλινοί σκέφτονται με όρους μιας παρατεταμένης στρατιωτικής κατοχής της Γάζας και αυτό απλά θα δημιουργήσει μια παρατεταμένη εξέγερση. Ένα πράγμα που έχει αλλάξει ριζικά από την 7η Οκτωβρίου είναι η προθυμία των Ισραηλινών να αποδεχτούν έναν ορισμένο αριθμό απωλειών των IDF μακροπρόθεσμα που είναι μεγαλύτερος από ό,τι θα μπορούσαν ποτέ να ονειρευτούν πριν από την 7η Οκτωβρίου. Στα 18 χρόνια στο Λίβανο, από το 1982 έως το 2000, έχασαν περίπου 1.100 στρατιώτες. Μέχρι τις 6 Οκτωβρίου 2023, με την απώλεια 1.200 περισσότερων μέσα σε μια μέρα, ανδρών, γυναικών και παιδιών, που άλλαξε αυτό το σκεπτικό. Έτσι, η προθυμία του ευρύτερου Ισραήλ να δεχτεί μια παρατεταμένη εξέγερση στη Γάζα και μια επ' αόριστον κατοχή είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι ήταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου.
