Μέσα σε 45 λεπτά διακυβέρνησης, ο Donald Trump κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετώπιζαν τη διεθνή οικονομία οι ΗΠΑ εδώ και σχεδόν 70 χρόνια. Αν ο νέος Πρόεδρος πράγματι ακολουθήσει μια πορεία προστατευτισμού, όπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές, θα αλλάξει ριζικά ο ρόλος και η λειτουργία των Ηνωμένων Πολιτειών παγκοσμίως.
Για πολλούς η αναφορά του Trump στην ομιλία του μετά την ορκωμοσία ήταν ενδεικτική: “Από σήμερα η εξουσία επιστρέφει στο λαό και θα υπάρχουν μόνο δύο κανόνες: αγοράζουμε αμερικάνικα προϊόντα, προσλαμβάνουμε Αμερικάνους”.
Παράλληλα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι προγραμματίζει άμεσα τη διεξαγωγή συνομιλιών με τους ηγέτες του Καναδά και του Μεξικού σχετικά με την επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου για τη Βόρεια Αμερική (NAFTA). “Θα αρχίσουμε διαπραγματεύσεις σχετικά με τη NAFTA. Η επαναδιαπραγμάτευση θα επικεντρωθεί όχι μόνο στη NAFTA, αλλά και σε ζητήματα μετανάστευσης και ασφάλειας των συνόρων”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Trump.
Ένας από τους στόχος του νέου Προέδρου ήταν να μη χάσει χρόνο και να αποδείξει στους ψηφοφόρους του πως “ό,τι λέει, το κάνει”, χωρίς να μένει σε προεκλογικές αερολογίες.
Υπέγραψε το διάταγμα για την απόσυρση της συμμετοχής των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία Εμπορίου των Χωρών του Ειρηνικού (TPP), την οποία είχε διαπραγματευθεί επί σειρά ετών η κυβέρνηση Obama και θεωρούταν αντίβαρο στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Από την άλλη, κάποιοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για μια κίνηση εντυπωσιασμού, καθώς η συμφωνία δεν είχε πάρει ακόμα έγκριση από το Κονγκρέσο. Όπως και να ''χει όμως αποτελεί μια σκιά στη δυναμική του ελεύθερου εμπορίου, όπως το έχουμε γνωρίσει.
Απέναντι στις απόψεις που κάνουν λόγο για “προστατευτισμό”, ο Ian Bremmer, πρόεδρος του Eurasia Group, αναφέρει σε συνέντευξή του στην Corriere della Sera πως “δεν πρόκειται για προστατευτισμό: ο Trump θα συνεχίσει να οικοδομεί σχέσεις, αλλά θα το κάνει σε διμερές επίπεδο. Θεωρεί ότι είναι πιο βολικό από την άποψη της διαπραγματευτικής ισχύος, αλλά παράλληλα με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο οδηγεί στο χάος το υπάρχουν σύστημα εμπορίου, αλλά καθιστά και επισφαλείς τις πολιτικές σχέσεις των ΗΠΑ με πολλές χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής".
Σύμφωνα με την Washington Post, υπάρχουν τέσσερα σημαντικά στοιχεία που αφορούν την επαύριο του “διαζυγίου” Trump και ΗΠΑ με τις εμπορικές συμφωνίες TPP και NAFTA.
Χωρίς τις ΗΠΑ στην Ασία, η Κίνα θα αυξήσει την επιρροή της
Στόχος της TPP ήταν το αντιστάθμισμα της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην Ασία. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αυτό το συμβάν “κενού εξουσίας” έχει επαναληφθεί όταν το Κογκρέσο αρνήθηκε να μεταρρυθμίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ώστε η Κίνα και άλλες χώρες να έχουν μεγαλύτερη επιρροή. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα δημιούργησε την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών και στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ όπως η Αυστραλία και η Βρετανία “αναγκάστηκαν” να γίνουν μέλη.
Μια εναλλακτική TPP ίσως οδηγήσει σε απώλεια ανταγωνιστικότητας από την πλευρά των ΗΠΑ
Επειδή η Κίνα δεν ήταν μέλος στην TPP, διαπραγματεύεται ενεργά μια εναλλακτική λύση απέναντι στην προσπάθεια των ΗΠΑ, που ονομάζεται το Περιφερειακή Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (RCEP-Regional Comprehensive Economic Partnership). Πρόκειται για μια συμφωνία που δε θα είναι απαραίτητα φιλική προς τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Ο επικεφαλής της The Post του Πεκίνου, Simon Denyer, έγραφε το Νοέμβριο πως “η RCEP περιλαμβάνει πολύ χαμηλότερα στάνταρντ για το περιβάλλον, για τα εργασιακά δικαιώματα και για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας απ'' ό,τι η TPP και δεν περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενδεχομένως αφήνοντας τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ σε μειονεκτική ανταγωνιστική θέση στην περιοχή της Ασίας.
Η απόσυρση των ΗΠΑ μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις τους με τους εμπορικούς εταίρους
Εμπορικοί εταίροι όπως το Περού ίσως αρχίσουν να “κλείνουν το μάτι” στην Κίνα, καθώς εξακολουθούν να θεωρούνται θιασώτες του ελεύθερου εμπορίου. Κινητήριος δύναμη της περουβιανής οικονομίας είναι οι εμπορικές συμφωνίες που έχει συνάψει με την Ουάσινγκτον, καθώς από το 2009 που ξεκίνησε το εμπόριο ανάμεσα στις δύο χώρες, έχει αποφέρει πάνω από 9 δισ. δολάρια το 2010 σε σχεδόν 14 δισ. δολάρια το 2015.
Η απόσυρση από την TPP ίσως σημαίνει και την απόσυρση από τη NAFTA
Μια ενδεχόμενη αλλαγή στη NAFTA, στη συμφωνία που ο Trump αποκάλεσε “τη χειρότερη συμφωνία στην ιστορία της χώρας”, θα επηρέαζε τόσο το Μεξικό όσο και τον Καναδά. Για την ώρα, οι δηλώσεις του D. Trump έχουν επιεντρωθεί στις δραστηριότητες των αυτοκινητοβιομηχανιών που μεταφέρουν την παραγωγή τους από τις ΗΠΑ στο Μεξικό. Παρότι ο Καναδάς δεν έχει δεχτεί τα πυρά του αμερικάνου προέδρου ως προς το συγκεκριμένο θέμα, αναμένει να δει τη στάση του, καθώς μόλις το 12% των αυτοκινήτων που συναρμολογούνται στον Καναδά πωλούνται εγχώρια. Η πλειοψηφία των πωλήσεων πραγματοποιείται στις ΗΠΑ.
Ο υπουργός Οικονομίας του Μεξικού, Ildefonso Guajardo, παίρνοντας μια πιο σκληρή στάση, δήλωσε πως είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τη NAFTA, αν η συμφωνία δεν πληροί τις εθνικές προϋποθέσεις. “Μπορεί και να μην υπάρχει άλλη επιλογή”, ανέφερε σε συνέντευξή του. "Αν επιδιώξουμε κάτι λιγότερο από ό,τι έχουμε ήδη, δεν έχει νόημα για εμάς να παραμείνουμε".
Επιμέλεια: Δανάη Μαραγκουδάκη
