Μεθοδικά και αποφασιστικά γκρεμίζει η Κίνα την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα» πάνω στην οποία ανέκτησε το 1997 την κυριαρχία του Χονγκ Κονγκ. Στη σκιά των διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας του 2019 επιβλήθηκε ο διαβόητος νόμος περί εθνικής ασφάλειας, «όχημα» καταστολής και τρομοκράτησης, φίμωσης των αντιφρονούντων και περιστολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τώρα, η επιχείρηση υπονόμευσης της αυτονομίας της πρώην βρετανικής αποικίας περνά στο επόμενο στάδιο.
Με συνοπτικές διαδικασίες η τοποθετημένη από το Πεκίνο «κυβέρνηση πατριωτών» εισήγαγε νέα νομοθεσία που επεκτείνει τον σαρωτικό νόμο περί εθνικής ασφάλειας του 2020 σε τέτοιο βαθμό που γίνεται λόγος για το «τελευταίο καρφί στο φέρετρο» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του Κράτους Δικαίου. Ακτιβιστές και αντιφρονούντες που διαφεύγουν ήδη μαζικά την τελευταία τετραετία στο εξωτερικό υπό το φόβο σύλληψης, δίχως ούτε καν εκεί να νιώθουν ασφαλείς από τα κινεζικά «πλοκάμια», δηλώνουν σε διεθνή ειδησεογραφικά μέσα πως «το Χονγκ Κονγκ ‘τελειώνει’».
Ηνωμένα Έθνη, Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, κυβερνήσεις από τον Καναδά έως τη Νότια Κορέα, διεθνείς φορείς και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν εν χορώ και με σφοδρότητα την Κίνα για το επίμαχο Άρθρο 23 που «ενταφιάζει» τις δημοκρατικές αρχές και τις θεμελιώσεις ελευθερίες στο «όνομα» της εθνικής ασφάλειας και της πάταξης της ξένης ανάμειξης και επιρροής.
Στα ήδη δρακόντεια μέτρα του 2020 έρχονται να προστεθούν οι δίκες κεκλεισμένων των θυρών, το δικαίωμα της αστυνομίας να κρατά υπόπτους έως και για 16 ημέρες δίχως την απαγγελία κατηγορητηρίου. Όσοι κριθούν ένοχοι για προδοσία, εξέγερση ή σύμπραξη με ξένη δύναμη για την καταστροφή ή αποδυνάμωση δημόσιων υποδομών κινδυνεύουν με ποινή ισόβιας κάθειρξης. To Άρθρο 23 δίνει έναν τόσο ασαφή και διευρυμένο ορισμό περί εθνικής ασφάλειας που ακόμη και η κατοχή ενός βιβλίου επικριτικού για την κινεζική κυβέρνηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολυετή ποινή φυλάκισης.
Ο ισχύων νόμος περί εθνικής ασφάλειας, που επέβαλε το Πεκίνο το 2020, έχει ήδη φιμώσει τη διαφωνία και τις φωνές της κοινωνίας των πολιτών. Στο Χονγκ Κονγκ δεν έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Περισσότερα από 260 άτομα έχουν συλληφθεί σε αυτό το διάστημα και το κλίμα φόβου διαρκώς εντείνεται. Έχουν επικηρυχθεί ακτιβιστές υπέρ της δημοκρατίας που διέφυγαν στο εξωτερικό, και ο φόβος είναι ότι ο νέος νόμος θα χρησιμοποιηθεί για να στοχοθετηθούν ακόμη περισσότερο αντιφρονούντες στο εξωτερικό ή οι οικογένειες και οι φίλοι τους στο Χονγκ Κονγκ.
«Αυτή είναι η πιο σκοτεινή εποχή του Χονγκ Κονγκ που έχω δει ποτέ», δηλώνει ο Έντμαν Ουάν, πρόσφυγας σήμερα στον Καναδά. Είχε φυλακιστεί για ένα έτος στο Χονγκ Κονγκ για υποστήριξη εξορίστων. Βάσει του νέου νόμου θεωρεί ότι θα φυλακιζόταν τουλάχιστον για δύο έως τρία χρόνια, αναφέρει μιλώντας στο δίκτυο CBC του Βανκούβερ. Στην κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ και η κυβέρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος εναπόκειται αποκλειστικά η ερμηνεία του τι συνιστά προδοσία, στάση, ανταρσία, κατασκοπεία...
Το Άρθρο 23 φέρνει το Χονγκ Κονγκ «ένα βήμα πιο κοντά στο σύστημα της ηπειρωτικής Κίνας», αναφέρει ο πρώην βουλευτής του Χονγκ Κονγκ Νέιθαν Λο, ο οποίος βρίσκεται τώρα εξόριστος στο Ηνωμένο Βασίλειο, μιλώντας στην εκπομπή Newsday του BBC. Η νέα νομοθεσία για την εθνική ασφάλεια κλιμακώνει την καταστολή των ελευθεριών στο Χονγκ Κονγκ με εκτεταμένες πρωτοφανείς ποινές και έναν διευρυμένο ορισμό της εθνικής ασφάλειας, προσθέτει η Φράνσις Χούι, ακτιβίστρια που ζει τώρα στις Ηνωμένες Πολτείες.
Μία «κουλτούρα αυτολογοκρισίας» εδραιώνεται στην πρώην βρετανική αποικία. Επικρατεί φόβος και η δυναμική της κοινωνίας των πολιτών καταρρέει. Κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ δηλώνουν στο BBC πως πλέον προσέχουν τι λένε σε φίλους και συναδέλφους, φοβούμενοι τους καταδότες.
Μία επίσκεψη στο Χονγκ Κονγκ και μια πιο προσεκτική ματιά φανερώνει μία πόλη πολύ διαφορετική από τη ζωντανή, ενίοτε θορυβώδη πολιτική κουλτούρα που την χαρακτήριζε πριν την παρούσα καταστολή, γράφουν οι New York Times. Επικριτές της κυβέρνησης και βουλευτές βρίσκονται στη φυλακή. Ο Τζίμι Λάι, μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης που τάσσεται υπέρ της δημοκρατίας, δικάζεται με κατηγορίες για εθνική ασφάλεια. Ανεξάρτητοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί έχουν αναγκαστεί να κλείσουν. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι δάσκαλοι των δημόσιων σχολείων καλούνται να δώσουν «όρκους πίστης».
Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Κάμερον, έχει δηλώσει ότι ο νόμος θα «πλήξει περαιτέρω τα δικαιώματα και τις ελευθερίες» και υπονομεύει την εφαρμογή από το Χονγκ Κονγκ των διεθνών υποχρεώσεών του, όπως απορρέουν από τη συμφωνία υπό την οποία επανήλθε στην κινεζική κυριαρχία. Το 1997 δόθηκε η κινεζική υπόσχεση για σημαντικό βαθμό αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ, με ελευθερίες πρωτόγνωρες για την ηπειρωτική χώρα. Απαθής τώρα μπροστά στις δυτικές επικρίσεις, η Κίνα κατηγορεί τη Βρετανία ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από μία «βαθιά εμπεδωμένη νοοτροπία αποικιοκράτη» και την Ευρωπαϊκή Ένωση για «υποκρισία».
Το τρίπτυχο προδοσία, κατασκοπεία και εξωτερική παρέμβαση βρίσκεται στον πυρήνα του Άρθρου 23, και ο αντίκτυπός του αναμένεται εξαιρετικά αρνητικός και για τις ξένες επιχειρήσεις. Η νομοθεσία θα μπορούσε να αποτρέψει ακόμη περισσότερες ξένες εταιρείες, η παρουσία των οποίων έχει ήδη συρρικνωθεί, από το να επενδύσουν στο Χονγκ Κονγκ. Η ανάπτυξη της πόλης παρασύρεται από την παραπαίουσα οικονομία της ηπειρωτικής χώρας και τις εντάσεις της Κίνας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε μια εποχή που ο έλεγχος του Πεκίνου είναι τόσο εμφανής, πολλοί αμφιβάλλουν αν το Χονγκ Κονγκ μπορεί να διατηρήσει το δυναμισμό και τη ζωτικότητα που οδήγησαν στην ευημερία της πόλης της Άπω Ανατολής με την ισχυρή διεθνή παροικία.
«Ο Σι Τζινπίνγκ γνωρίζει ότι το άρθρο 23 θα ζημιώσει τη φήμη του Χονγκ Κονγκ ως χρηματοπιστωτικού κέντρου», δηλώνει ο Γουίλι Λαμ, αναλυτής της κινεζικής πολιτικής στο Ίδρυμα Jamestown της Ουάσινγκτον. «Γνωρίζει ότι το Πεκίνο χρειάζεται το Χονγκ Κονγκ για ξένες επενδύσεις, συνάλλαγμα και εισαγωγές στο Χρηματιστήριο. Αλλά είναι ηγέτης που καθοδηγείται απόλυτα από την ιδεολογία. Είναι πολύ πιο σημαντικό γι' αυτόν να επιδείξει τη δύναμή του και να ευνουχίσει κάθε αντιπολίτευση στο Χονγκ Κονγκ», αναφέρει στους Times της Νέας Υόρκης.
