O πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ετοιμάζεται να επισκεφθεί το Πεκίνο. Η αυριανή συνάντησή του με τον Σι Τζινπίνγκ θα είναι η πρώτη από τη στιγμή που ξεκίνησε η πανδημία, καθώς τα τελευταία τρία χρόνια γίνονταν μονάχα τηλεδιασκέψεις. Η συγκυρία είναι κρίσιμη λόγω της αβεβαιότητας και της αστάθειας που προκαλεί η πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και επειδή ο σινοαμερικανικός ανταγωνισμός αυξάνει επικίνδυνα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται προφανώς στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά δεν υιοθετεί κάθε πτυχή της αμερικανικής προσέγγισης ιδίως σε ό,τι αφορά την ανάγκη αποσύνδεσης από την Κίνα. Για αυτό ακριβώς, ο Σαρλ Μισέλ επιλέγει να κάνει το ταξίδι στην κινεζική πρωτεύουσα, το οποίο, μάλιστα, συμπίπτει με τις σοβαρές διαδηλώσεις που συνεχίζονται στην ασιατική χώρα.
Φυσιολογικά, ο περισσότερος κόσμος αναρωτιέται τι ακριβώς συμβαίνει στην Κίνα βλέποντες τις εικόνες στα τηλεοπτικά δίκτυα. Oι διαδηλώσεις εναντίον της πολιτικής των μηδενικών κρουσμάτων για την καταπολέμηση του κορονοϊού αποτυπώνουν τον κορεσμό και την ενόχληση των Κινέζων πολιτών, οι οποίοι υφίστανται πολύ αυστηρά περιοριστικά μέτρα τα τελευταία τρία χρόνια. Πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων σημαίνει στην πράξη πως τα επιβαλλόμενα lockdowns δεν έχουν στόχο μόνον να μειώσουν τον αριθμό των εισαγωγών στα νοσοκομεία και τους θανάτους αλλά και να βάλουν φρένο στη διάδοση του ιού. Η κινεζική κυβέρνηση, δηλαδή, έχει θέσει ως στόχο να ζουν οι Κινέζοι πολίτες χωρίς τον COVID-19, και ακολούθως επιβάλλει εγκλεισμό κατ’οίκον σε διάφορες επαρχίες της χώρας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, όταν εντοπίζονται κρούσματα.
H συγκεκριμένη τακτική λειτούργησε αποτελεσματικά μέχρι περίπου τα Χριστούγεννα του 2021. Η μετάλλαξη Όμικρον, ωστόσο, και οι υπομεταλλάξεις της, οι οποίες ανακαλύφθηκαν στη συνέχεια, κατέστησαν εξαιρετικά περίπλοκη την εφαρμογή της τακτικής αυτής. Όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η διάδοση του ιού – αν και λιγότερο επικίνδυνη – έγινε πολύ πιο εύκολη με την μετάλλαξη Όμικρον. H επιμονή στη λογική να μην υπάρχουν κρούσματα στην Κίνα συγκρούεται τώρα με την πραγματικότητα, με άλλα λόγια με τη σημερινή φύση του ιού εξαιτίας της οποίας η ολοκληρωτική εξάλειψη της διάδοσης του ιού είναι σχεδόν αδύνατη. Παρόλα αυτά, το Πεκίνο διοργάνωσε με επιτυχία τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες τον περασμένο Φεβρουάριο, εφαρμόζοντας τα ίδια δρακόντεια μέτρα.
Η κινεζική κυβέρνηση δεν έχει βρει ακόμα τον τρόπο ώστε να περάσει από την πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων στην επόμενη φάση, όπου θα εξασφαλίσει την επιστροφή σε μία σχετική κανονικότητα. Έτσι, ενώ τα έχει πάει καλύτερα από τις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, καθώς οι θάνατοι στην Κίνα από τον COVID-19 είναι συγκριτικά πολύ λιγότεροι, αδυνατεί μέχρι στιγμής να εγκαταλείψει την συνταγή του παρελθόντος, που ναι μεν λειτούργησε αποτελεσματικά αλλά υπό άλλες συνθήκες. Τα lockdowns όσο χρήσιμα και αν είναι δεν παύουν να εντάσσονται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που έχει προσωρινό χαρακτήρα για την αντιμετώπιση μιας έκτακτης κατάστασης. Η Κίνα δεν συμφωνεί, και έχει μέχρι στιγμής μονιμοποιήσει τη μέθοδο αυτή παράλληλα με την πραγματοποίηση τακτικών διαγνωστικών ελέγχων.
Το άνοιγμα της Κίνας, όπως τουλάχιστον το φανταζόμαστε στη Δύση βάσει της δικής μας εμπειρίας από την πανδημία, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Η κινεζική κυβέρνηση έχει κάνει σημαία της το ότι έχει προστατεύσει την ανθρώπινη ζωή καλύτερα από την Αμερική και την Ευρώπη, και γνωρίζει πολύ καλά ότι η εγκατάλειψη της πολιτικής των μηδενικών κρουσμάτων θα θέσει το σύστημα υγείας υπό τεράστια πίεση. Ένας μεγάλος αριθμός θανάτων που θα καταγραφούν πιθανώς στην Κίνα, την ίδια στιγμή που η ζωή στη Δύση έχει επιστρέψει στην κανονικότητα, θα πλήξει την εικόνα του κομμουνιστικού κόμματος και δεν θα είναι εύκολα διαχειρίσιμος.
Καθώς, λοιπόν, η κινεζική κυβέρνηση αναζητεί διέξοδο, μάλλον μέσω της επιτάχυνσης των εμβολιασμών για τους πολίτες άνω των 60 ετών, και αντιμετωπίζει την πιο σημαντική πρόκληση των τελευταίων ετών, ο Σαρλ Μισέλ δεν κάνει πίσω. Αν και Ευρωπαϊκή Ένωση και Κίνα διαφωνούν πλέον σε πολλά – με πιο χαρακτηριστικό τρέχον παράδειγμα τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από την κινεζική κυβέρνηση – ο τζίρος των εμπορικών τους συναλλαγών αυξάνει. Tα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat για το πρώτο 8μηνο του 2022 δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς την Κίνα έφτασαν στα 151 δισ. ευρώ από 148 δισ. το πρώτο 8μηνο του 2021, ενώ οι ευρωπαϊκές εισαγωγές από την Κίνα άγγιξαν τα 410 δισ. από 287 δισ. την ίδια περίοδο πέρυσι.
Η απόφαση του Σαρλ Μισέλ να επισκεφθεί το Πεκίνο είναι σωστή. Δεν είναι μόνον η διασύνδεση των οικονομιών Ευρώπης και Κίνας που επιβάλει μία στοιχειώδη συνεννόηση. Τη σημερινή εποχή, όπου διαμορφώνονται πλέον συνθήκες για να ξεκινήσει ένας καινούριος ψυχρός πόλεμος, χρειάζεται να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας ανοιχτοί, ώστε η έτσι κι αλλιώς δύσκολη προσπάθεια συνεργασίας με την Κίνα να μη γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Σε ό,τι αφορά τις διαδηλώσεις εναντίον των μηδενικών κρουσμάτων, πάντως, η δυνατότητα του Σαρλ Μισέλ να επηρεάσει τις πολιτικές του κομμουνιστικού κόμματος είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ακόμα και αν θίξει το θέμα δημοσίως ενοχλώντας το Πεκίνο, θα είναι περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση στην Ευρώπη.
*Λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Νίκαιας (CIFE), Senior Fellow στο ΕΛΙΑΜΕΠ και το Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Μπέγκιν-Σαντάτ (Ισραήλ). Το τελευταίο του βιβλίο The Miracle of China: The New Symbiosis with the World κυκλοφορεί από τον Springer.
