Μετά την πανδημία της Covid-19, και εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου του συμμάχου του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, επιστρέφει στην Ευρώπη. Γαλλία, Σερβία και Ουγγαρία, οι σταθμοί του. Εμπορικές σχέσεις και επιρροή, η στόχευση.
Στη Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν, ο Σι Τζινπίνγκ προσβλέπει να περιορίσει τις αναταράξεις στις σχέσεις της Κίνας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη στιγμή κατά την οποία οι Βρυξέλλες σκληραίνουν τη στάση τους για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές του Πεκίνου και έρχονται προοδευτικά πιο κοντά στην Ουάσινγκτον όσον αφορά ζητήματα ανταγωνισμού και προστασίας των επιχειρήσεων.
Ακριβώς έναν χρόνο μετά την επίσκεψη Μακρόν στο Πεκίνο, ο Σι Τζινπίνγκ γίνεται δεκτός στο Μέγαρο των Ηλυσίων σε περίοδο κατά την οποία έχουν λάβει διαστάσεις «χιονοστιβάδας» οι έρευνες της Κομισιόν για τις κινεζικές κρατικές επιδοτήσεις που καλλιεργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, ενώ παράλληλα εντείνονται οι ανησυχίες για τη στρατηγική συνεργασία και υποστήριξη του Πεκίνου στη Μόσχα.
Πρόκειται για το πρώτο ταξίδι που πραγματοποιεί Κινέζος πρόεδρος στην Ευρώπη εδώ και μία πενταετία. Μετά τη Γαλλία, θα κατευθυνθεί στη Σερβία και την Ουγγαρία προς περαιτέρω εδραίωση των ήδη στενών σχέσεων που διατηρεί το καθεστώς Σι με τις δύο -επίσης φίλα προσκείμενες στο Κρεμλίνο- χώρες που έχουν ορθάνοιχτες τις πύλες τους σε κινεζικές επενδύσεις (και κινεζική επιρροή).
Οι πόλεμοι που μαίνονται στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή θα βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών του Σι Τζινπίνγκ με τον Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι. Το Πεκίνο διαφαίνεται ότι εξακολουθεί να επιδιώκει να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο στο Ουκρανικό -όπου διατείνεται ότι διατηρεί ουδετερότητα. Ο Μακρόν από πλευράς του έχει επιχειρήσει, και θα επιχειρήσει ξανά, να αποτρέψει ακόμη στενότερη σινορωσική ευθυγράμμιση.
Το 2023, ο Γάλλος πρόεδρος κάλεσε τον Σι να «συνετίσει τη Ρωσία» και να μην παραδώσει όπλα στο καθεστώς Πούτιν. Ωστόσο, παρά τις δυτικές πιέσεις, η διακηρυγμένη «φιλία δίχως όρια» μεταξύ Κίνας και Ρωσίας έχει γίνει ακόμα πιο στενή μετά την εισβολή στο ουκρανικό έδαφος. Γαλλική διπλωματική πηγή δήλωνε προ της επίσκεψης Σι πως η Κίνα είναι αντικειμενικά η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Μόσχα και πρέπει η Ευρώπη να εμμείνει στην προσπάθεια να την πείσει να ασκήσει αυτή την επιρροή. Αναγνώρισε, ωστόσο, ότι δεν πρέπει να αναμένεται κάποια πρόοδος κατά την επίσκεψη Σι.
Κύρια προτεραιότητα του Σι Τζινπίνγκ στην επίσκεψή του στη Γαλλία είναι να αντιμετωπίσει τις εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις Κίνας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να εμποδίσει τη λήψη αυστηρότερων μέτρων για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθώς και περαιτέρω σύμπλευση Βρυξελλών-Ουάσινγκτον.
Επί μήνες το Πεκίνο προσπαθεί να αναστρέψει τα βήματα της Ευρώπης προς τη «μείωση ρίσκου», κατεύθυνση που η Κίνα θεωρεί ότι τελεί την επιρροή των ΗΠΑ. Η Κίνα αντέδρασε οργισμένα στην κίνηση της ΕΕ τον περασμένο μήνα να εντάξει σε «μαύρη λίστα» κινεζικές εταιρείες για την προμήθεια τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στα ρωσικά όπλα. Η τεράστια βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων της βρίσκεται επίσης κοντά σε εμπορικό πόλεμο με τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές.
Ταυτόχρονα, όμως, το Πεκίνο επιζητά να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις θα παραμείνουν στην κινεζική αγορά, καθώς η εγχώρια οικονομία υφίσταται τεράστιες πιέσεις και κλονίζεται από μια ασταθή αγορά ακινήτων. Όπως ακριβώς το έθεσε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, σε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Εμανουέλ Μπον, διπλωματικό σύμβουλο του Γάλλου προέδρου, το Πεκίνο ελπίζει ότι «η γαλλική πλευρά θα ωθήσει την ΕΕ να συνεχίσει να ακολουθεί μια θετική και ρεαλιστική πολιτική έναντι της Κίνας».
Η «ανάγνωση» του πρακτορείου Bloomberg για την επίσκεψη Σι είναι ότι έρχεται να κομίσει ένα σαφές μήνυμα: Το Πεκίνο προσφέρει πολύ περισσότερες οικονομικές ευκαιρίες για το ευρωπαϊκό μπλοκ από όσο θέλουν να παραδεχθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς είχαν κατ’ ιδίαν συνομιλίες προ της άφιξης Σι στο Παρίσι για τη γραμμή έναντι της Κίνας, ενώ στη συνάντηση Μακρόν-Σι θα είναι παρούσα και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία και έχει χαράξει τη στρατηγική μείωσης των κινδύνων (de-risking) στη σχέση ΕΕ-Κίνας.
Πηγές της γαλλικής προεδρίας, εν γνώσει της προσέγγισης που θα ακολουθήσει ο Μακρόν, έχουν δηλώσει υπό καθεστώς ανωνυμίας στο Bloomberg ότι ο Γάλλος πρόεδρος θα επιδιώξει να εμβαθύνει την προσωπική του σχέση με τον Σι Τζινπίνγκ με δείπνο στο Μέγαρο των Ηλυσίων και επίσκεψη σε μια «γωνιά» των Πυρηναίων, όπου ο Μακρόν επισκεπτόταν τη γιαγιά του όταν ήταν παιδί. Ταυτόχρονα θα πιέζει τον Κινέζο ηγέτη να ασκήσει την επιρροή του στον Πούτιν για την Ουκρανία, αλλά και θα επιδιώκει επίσης να προσελκύσει κινεζικά κεφάλαια στη γαλλική βιομηχανία μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων.
Στο δείπνο στο Μέγαρο των Ηλυσίων ίσως σερβιριστεί και κονιάκ. Κανένας λόγος δεν θα υπήρχε γι’ αυτή την αναφορά, εάν δεν είχε προηγηθεί η κινεζική έρευνα για αντιντάμπινγκ στις εισαγωγές γαλλικού μπράντι εν μέσω της εμπορικής διαμάχης που μαίνεται με την ΕΕ.
Η κυβέρνηση Μακρόν ήταν εκ των ισχυρότερων υποστηρικτών της έρευνας της ΕΕ σχετικά με τις εισαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων από την Κίνα. Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν έχουν μπει και οι προμήθειες ιατρικού εξοπλισμού, ενώ ξεκινά έρευνα και στον κλάδο ηλιακής και αιολικής ενέργειας για να διαπιστωθεί εάν οι κινεζικές επιδοτήσεις ευνοούν (και) σε αυτό το πεδίο τους Κινέζους κατασκευαστές σε βάρος των Ευρωπαίων.
Το ταξίδι, το οποίο σχεδιάζεται εδώ και μήνες, θα παρακολουθείται στενά στην Ουάσινγκτον και σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Προ ημερών η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, κάλεσε την Κίνα να μειώσει την υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα των εργοστασίων της, λέγοντας ότι υπερβαίνει την εσωτερική ζήτηση στην Κίνα, όπως και αυτό που μπορεί να αντέξει η παγκόσμια αγορά. To ίδιο μήνυμα μετέφερε και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Πεκίνο, δίχως κατά τα φαινόμενα να βρίσκει ευήκοα ώτα.
Σερβία και Ουγγαρία, επιρροή και επενδύσεις
Όσον αφορά την επίσκεψη Σι σε Βελιγράδι και Βουδαπέστη, επιδίωξή του είναι να επιδείξει ότι η Κίνα εξακολουθεί να έχει επιρροή στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, να εμβαθύνει τη συνεργασία σε ποικίλους τομείς με αιχμή τα έργα υποδομών, καθώς και να ενισχύσει το ρόλο του Πεκίνου ως «στρατηγικού επενδυτή» σε αμφότερες τις χώρες.
Η επίσκεψη στο Βελιγράδι έρχεται, καθόλου τυχαία, την εβδομάδα της 25ης επετείου του βομβαρδισμού της κινεζικής πρεσβείας από το ΝΑΤΟ στη σερβική πρωτεύουσα, γεγονός που είχε οδηγήσει τη Ρωσία και την Κίνα πιο κοντά λόγω του κοινού αντιαμερικανικού αισθήματος. Όσο για την άφιξη στην Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, αποτελεί πρώτης τάξης «ευκαιρία» για την υποδαύλιση των διαιρέσεων εντός της ΕΕ.
Η Ουγγαρία αποτελεί δυνητικά σημαντικό στρατηγικό ενεργητικό για το Πεκίνο, όσο η εμπορική διαμάχη με την ΕΕ εντείνεται παρότι η γνωστή εκβιαστική τακτική του Βίκτορ Όρμπαν (προς υποστήριξη του Πούτιν πρωτίστως) στην πτυχή που ενδιαφέρει το Πεκίνο δεν θα είναι τόσο «αποδοτική», καθώς όσον αφορά τους περιορισμούς εμπορικών δραστηριοτήτων απαιτείται ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών.
«Πρέπει να δούμε το ταξίδι του στην Ουγγαρία και τη Σερβία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ‘Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος’ [BRI]», καθώς το Πεκίνο προσπαθεί να αναζωογονήσει το έργο υποδομών στην Ευρώπη», δηλώνει στη Φωνή της Αμερικής (VOA) η Zsuzsa Anna Ferenczy, ειδική στις σχέσεις ΕΕ-Κίνας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Dong Hwa της Ταϊβάν. Οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές σήμερα στην Ευρώπη από πέντε χρόνια πριν όταν το Πεκίνο έδρεπε τους καρπούς της Πρωτοβουλίας.
Η ίδια επισημαίνει ότι ο σιδηρόδρομος Βελιγραδίου-Βουδαπέστης θα αποτελέσει σημαντικό μέρος της προσπάθειας της Κίνας να επεκτείνει το εμβληματικό της έργο υποδομών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τους τελευταίους μήνες, η ουγγρική κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν προσπάθησε να προσελκύσει μεγάλες κινεζικές επενδύσεις -ιδίως στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων- ενώ παράλληλα εμβάθυνε τη συνεργασία με το Πεκίνο στον τομέα της ασφάλειας. Σι και Όρμπαν αναμένεται να ανακοινώσουν την κατασκευή εργοστασίου της κινεζικής αυτοκινητοβιομηχανίας Great Wall Motor στην Ουγγαρία, σύμφωνα με το Radio Free Europe.
