Υπό το φως της κατάρρευσης της γαλλικής κυβέρνησης υπό τον Μισέλ Μπαρνιέ, ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σωτήρης Ντάλης μιλά στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη για τον αντίκτυπο που έχει για την Ευρώπη η απόλυτη απορρύθμιση του γαλλογερμανικού άξονα σε ένα κόσμο συγκρουσιακής πολυμέρειας και σε μια «ανειρήνευτη εποχή».
Στο ρίσκο που πήρε η Μαρίν Λεπέν «τορπιλίζοντας» από κοινού με την Αριστερά την κυβέρνηση Μπαρνιέ και την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα που πολλαπλασιάζεται δεδομένης και της κατάστασης στη Γερμανία αναφέρεται ο κ. Ντάλης, δίχως ο ίδιος να διακρίνει πάντως τη δεδομένη στιγμή πως βρίσκεται προ των πυλών ένας νέος δημοσιονομικός εφιάλτης για την Ευρώπη.
Για τον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος και ξεκαθάρισε στο χθεσινό του διάγγελμα πως πρόκειται να εξαντλήσει την προεδρική του θητεία κατηγορώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους ότι επιλέγουν το «χάος», επισημαίνει πως εάν ο Γάλλος πρόεδρος καταφέρει να παρουσιάσει σύντομα τον διάδοχο του Μισέλ Μπαρνιέ θα εμφανιστεί ως παράγοντας που εγγυάται τη θεσμική σταθερότητα.
Χρειάζεται ένα πρόσωπο που να μπορεί να δημιουργήσει καλύτερες σχέσεις με την αντιπολίτευση· από την άλλη πλευρά, η Μαρίν Λεπέν μπορεί να επιχειρεί να ανατρέπει κάθε κυβέρνηση έως ότου να παραιτηθεί και ο Μακρόν, δηλώνει ο Σωτήρης Ντάλης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, πρόεδρος στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Και εξηγεί επίσης γιατί η πολιτική κρίση διαρκείας «έφερε» και την πρόσκληση του Γάλλου προέδρου προς τον Ντόναλντ Τραμπ να παραστεί στα εγκαίνια της ανακαινισμένης Παναγίας των Παρισίων το Σάββατο.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Κύριε Ντάλη, τι ήλθε να αποτυπώσει η σύμπραξη Αριστεράς - Άκρας Δεξιάς για την ανατροπή της κυβέρνησης Μπαρνιέ ως προς τις πολιτικές δυναμικές στη χώρα;
Η απόφαση του Μισέλ Μπαρνιέ να προσφύγει στο άρθρο 49.3 του Γαλλικού Συντάγματος που του έδωσε τη δυνατότητα να περάσει νομοσχέδιο χωρίς να διαθέτει πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, αποτέλεσε τον «πυροκροτητή» που χρησιμοποίησε η ιδιόμορφη σύμπραξη της Λεπέν με την Αριστερά για να τινάξει στον αέρα τους τακτικισμούς του Μακρόν.
Σύσσωμη λοιπόν η αντιπολίτευση ακολουθώντας τον δικό της τακτικισμό, έριξε την κυβέρνηση Μπαρνιέ πολλαπλασιάζοντας την αβεβαιότητα και δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση για τη γαλλική οικονομία. Η επιλογή της Μαρίν Λεπέν να ρίξει την κυβέρνηση Μπαρνιέ, ψηφίζοντας μαζί με την Αριστερά, εμπεριέχει ένα μεγάλο ρίσκο. Δημοσκόπηση της εταιρείας Ipsos, εμφάνισε τον περασμένο μήνα 50% των Γάλλων να θεωρεί ότι η Εθνική Συσπείρωση αποτελεί κίνδυνο για τη Δημοκρατία.
Τι στάθμισε η λεπενική Άκρα Δεξιά για να «ρίξει» τη δεδομένη στιγμή την κυβέρνηση και τι δεν στάθμισε ο Εμανουέλ Μακρόν οδηγώντας τη Γαλλία στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου; Πώς λήγει αυτό το αδιέξοδο;
Έχει ενδιαφέρον η δήλωση της Μαρίν Λεπέν, ότι το κόμμα της θα θέσει κάποιες απαιτήσεις για την υποστήριξη του επόμενου πρωθυπουργού, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού προς τους ψηφοφόρους της. Παράλληλα, τόνισε ότι θα επιτρέψει στον επόμενο πρωθυπουργό που θα προταθεί να ξεκινήσει το έργο του και θα συμβάλει στη διαμόρφωση ενός νέου προϋπολογισμού.
«Δεν ζητώ την παραίτηση του προέδρου Μακρόν, αλλά η πίεση αυξάνεται. Εκείνος έχει τον τελικό λόγο», υπογράμμισε η Λεπέν, «πετώντας το μπαλάκι» στον Μακρόν, γνωρίζοντας πως αναλαμβάνει μεγάλο ρίσκο και η ίδια.
Αν καταφέρει να παρουσιάσει σύντομα τον διάδοχο του Μπαρνιέ, ο Μακρόν θα εμφανιστεί ως παράγοντας που εγγυάται τη θεσμική σταθερότητα. Χρειάζεται ένα πρόσωπο που να μπορεί να δημιουργήσει καλύτερες σχέσεις με την αντιπολίτευση. Να φτιάξει έναν πολιτικό χώρο που θα στηρίξει τη νέα κυβέρνηση, Από την άλλη πλευρά, η Λεπέν μπορεί να επιχειρεί να ανατρέπει κάθε κυβέρνηση έως ότου να παραιτηθεί και ο Μακρόν
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή που πηγάζει από την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα στον κεντρικό πυρήνα της. Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η εικόνα που εκπέμπουν Παρίσι και Βερολίνο και πώς μπορεί να επηρεάσει η αποδυνάμωση του γαλλογερμανικού άξονα τη συνολική συνοχή της ΕΕ και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη συνέχιση της υποστήριξης της Ουκρανίας εν όψει μάλιστα και της επικείμενης επανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στη διακυβέρνηση των ΗΠΑ;
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μια μεγάλη απειλή για την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία. Και να μην ξεχνάμε πως Δημοκρατία χωρίς ασφάλεια δεν υφίσταται;
Χρειαζόμαστε πλέον μια νέα αλληλεγγύη συμφερόντων σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα συμπληρώνει το εθνικό συμφέρον.
Η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση πρέπει να αποκτήσει έναν συγκροτημένο γεωπολιτικό ρόλο τόσο στη Μεσόγειο, όσο και στην περιοχή των χωρών της Βαλτικής. Πρέπει να δει τον εαυτό της στον συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο και ως πραγματική πολιτική δύναμη. Όμως η πολιτική αστάθεια σε Γαλλία και Γερμανία, έχει οδηγήσει σε απόλυτη απορρύθμιση τον περίφημο «γαλλογερμανικό άξονα» που είναι πάντα βαρόμετρο για τη συνοχή της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας.
Σε έναν κόσμο συγκρουσιακής πολυμέρειας, ο πόλεμος βρίσκεται ήδη στην Ευρώπη, βρίσκεται και στη Μεσόγειο κοντά μας. Πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ή στα στενά της Ταϊβάν, όπου θα μπορούσαν να εμπλακούν ΗΠΑ και Κίνα.
Είναι ανησυχητικός ο ολοένα και πιο επιθετικός τόνος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων σε μια «ανειρήνευτη εποχή» για να θυμηθούμε τον εύστοχο τίτλο του βιβλίου του Μαρκ Λέοναρντ (εκδόσεις Ασίνη 2024).
Το πρώτο ταξίδι Τραμπ στο εξωτερικό κατόπιν της εκλογής του θα είναι στη Γαλλία. Μεσούσης κυβερνητικής κρίσης, ο Εμανουέλ Μακρόν έσπευσε να βγει μπροστά με «άνοιγμα» στον εκλεγμένο Αμερικανό πρόεδρο πριν καν αναλάβει καθήκοντα. Τι επιδιώκει με την πρόσκληση που του απηύθυνε;
Η πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ μετά την αποτυχία ψήφισης του προϋπολογισμού του 2025, στην ουσία σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός του 2024 θα ανανεωθεί για το επόμενο έτος. Έτσι ο προϋπολογισμός για την άμυνα δεν θα φτάσει το στόχο των 50 δισ. ευρώ, προκαλώντας απώλεια 3,3 δισ. ευρώ για τον στρατό. Αυτό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην προγραμματισμένη βοήθεια προς την Ουκρανία και στην προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης του ευρωπαϊκού ρόλου στη διαχείριση της ασφάλειας αν ο Τραμπ τηρήσει τις «υποσχέσεις-δηλώσεις» για αποχώρηση από το πλαίσιο υποστήριξης της Ουκρανίας.
Η πολιτική κρίση στη Γαλλία, υποχρεώνει τον Μακρόν να στηρίξει την επιστροφή του Τραμπ στην παγκόσμια σκηνή. Εξάλλου το είχε κάνει και στις αρχές της πρώτης θητείας του Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ. Είχε ξεκινήσει μια θετική συνεργασία μεταξύ τους. Μάλιστα τον κάλεσε στον εορτασμό της Ημέρας της Βαστίλης στο Παρίσι το 2017 και ο Τραμπ είχε ανταποκριθεί. Ένα χρόνο αργότερα η σχέση χάλασε όταν ο Μακρόν υιοθέτησε την ιδέα ευρωπαϊκής στρατιωτικής άμυνας, που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τη Ρωσία και την Κίνα αλλά αυτόνομα από τις ΗΠΑ.
Σήμερα, ο Τραμπ επιστρέφει στην Ευρώπη κι επιλέγει τη Γαλλία για να το κάνει. Το Σάββατο θα βρίσκεται στο Παρίσι μαζί με άλλους 50 αρχηγούς κρατών και πρωθυπουργούς για να παρευρεθεί στην επαναλειτουργία της Παναγίας των Παρισίων. Όπως έγραψε ο ίδιος: «θα είναι μια πολύ ξεχωριστή μέρα για όλους»
Θεωρείτε πως είναι προ των πυλών ένας νέος δημοσιονομικός εφιάλτης για την Ευρώπη;
Δεν έχω αυτή την αίσθηση. Η Γαλλία μπορεί να χρηματοδοτήσει το έλλειμμά της. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ. Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαθέτει εγαλεία για να τη στηρίξει. Γιατί έμαθε με την ελληνική κρίση του 2009. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ιταλία δανείζεται τα τελευταία δυο χρόνια με επιτόκιο υψηλότερο εκείνου με το οποίο δανείζεται η Ελλάδα.
* Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνούς Πολιτικής και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης. Πρόεδρος στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και δ/ντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: «Διακυβέρνηση, Ανάπτυξη και Ασφάλεια στη Μεσόγειο». Πρόσφατα επιμελήθηκε την ελληνική έκδοση του Παγκόσμιου Γεωπολιτικού Άτλαντα (εκδ. Πεδίο).