Με το βλέμμα καρφωμένο στη Λωρίδα της Γάζας, περνά κάτω από τα ραντάρ η περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση και η ενίσχυση της επιρροής της Χαμάς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη μαζί με την σχεδόν καθολική πλέον απόρριψη του «ισόβιου» προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, γεγονός που αφενός εγείρει το φάσμα ανάφλεξης και αφετέρου εντείνει τις αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι εφικτός ο δρόμος που προκρίνουν οι ΗΠΑ για τον έλεγχο της μεταπολεμικής Γάζας.
Οι σημαίες της Χαμάς κυμάτιζαν εντός της εβδομάδας στη Δυτική Όχθη σε διαδηλώσεις για τη δολοφονία του υπαρχηγού της Σάλεχ αλ Αρούρι σε ισραηλινό χτύπημα στον Λίβανο. Φωνές για εκδίκηση ακούγονταν σε συγκεντρώσεις στη γενέτειρά του, το χωριό Αρούρα, βόρεια της Ραμάλα, καθώς και στην ίδια τη Ραμάλα, ντε φάκτο πρωτεύουσα της Δυτικής Όχθης και έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής. Σχολεία, πανεπιστήμια, τράπεζες, εστιατόρια και κυβερνητικά γραφεία παρέμειναν κλειστά λόγω γενικής απεργίας.
Συνιδρυτής των Ταξιαρχιών Εζεντίν αλ Κασάμ, της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς, ο Σάλεχ αλ Αρούρι ήταν επί μακρόν αρχηγός των επιχειρήσεων στη Δυτική Όχθη. Το 2014, το Ισραήλ τον κατηγόρησε ότι σχεδίασε την απαγωγή και τη δολοφονία τριών Ισραηλινών εφήβων στη Δυτική Όχθη. Εκείνος μιλούσε για «ηρωική επιχείρηση των Ταξιαρχιών Κασάμ». Το ίδιο έτος, το Ισραήλ κατηγόρησε τον Σάλεχ αλ Αρούρι, ο οποίος βρισκόταν εξόριστος στην Τουρκία εκείνη την περίοδο, ότι σχεδίαζε να ανατρέψει τον Μαχμούντ Αμπάς.
Δέκα χρόνια μετά και αφότου είχε εν τω μεταξύ αναλάβει το ρόλο του βασικού συνδέσμου ανάμεσα σε Χαμάς, Χεζμπολάχ και Ιράν, ο Σάλεχ αλ Αρούρι είναι νεκρός στη σκιά της αδιανόητης θηριωδίας της Χαμάς κατά Ισραηλινών αμάχων. Ο 88χρονος Μαχμούντ Αμπάς είναι εν τω μεταξύ πλέον πλήρως απαξιωμένος από τον ίδιο τον παλαιστινιακό λαό, έχοντας καταστεί συνώνυμο διαφθοράς και νεποτισμού, και επιμένοντας να μην στήνει κάλπες εδώ και 17 χρόνια, αφότου η νίκη της Χαμάς οδήγησε στη ρήξη και εν τέλει στη διάσπαση με τη Γάζα να περνά αποκλειστικά στον έλεγχό της.
Το 88% των Παλαιστινίων -και 92% των κατοίκων της Δυτικής Όχθης- δηλώνει ότι πρέπει να παραιτηθεί ο Μαχμούντ Αμπάς. Πρόκειται για το πρώτο, και αναμενόμενο, εύρημα μέτρησης του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικών Ερευνών (PSR) που δημοσιεύτηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, εν μέσω του πολέμου στη Γάζα. Το ποσοστό όσων απορρίπτουν τον Αμπάς είναι αυξημένο κατά 10% συγκριτικά με τρεις μήνες νωρίτερα.
Αυτό που θορυβεί περισσότερο είναι ότι καταγράφεται ισχυρή αύξηση της υποστήριξης στη Χαμάς, η οποία μέσω μίας ασύλληπτης βαρβαρότητας επίθεσης έρχεται να «κεφαλαιοποιήσει» την επαναφορά του Μεσανατολικού στο διεθνές προσκήνιο και να προβληθεί σε ρόλο προστάτη. Το 44% στη Δυτική Όχθη δηλώνει ότι υποστηρίζει τη Χαμάς, από μόλις 12% τον Σεπτέμβριο. Στη Γάζα η Χαμάς εμφανίζεται να απολαμβάνει υποστήριξη σε ποσοστό 42%, ελαφρώς αυξημένη από το 38% πριν από τρεις μήνες. Η υποστήριξη προς την Παλαιστινιακή Αρχή έχει μειωθεί περαιτέρω, με σχεδόν το 60% να ζητά τη διάλυσή της.
Παρά τον όλεθρο και την ανθρωπιστική καταστροφή στην ίδια τη Γάζα, το 57% των ερωτηθέντων στον αποκλεισμένο παλαιστινιακό θύλακα και το 82% στη Δυτική Όχθη πιστεύουν ότι η Χαμάς είχε δίκιο που επιτέθηκε στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου καθώς και τους ισχυρισμούς της ότι έδρασε για να υπερασπιστεί το τέμενος Αλ Άκσα και να αποσπάσει την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων. Οι σημαίες της κυμάτιζαν πάλι στη Δυτική Όχθη όταν επέστρεφαν από τις ισραηλινές φυλακές κρατούμενοι που ανταλλάχθηκαν με ομήρους, και εδραιωνόταν περαιτέρω η αντίληψη ότι η Χαμάς είναι η μόνη που μπορούν να εμπιστευθούν για να τους προστατεύσει.
Πρώην κρατούμενοι, ακόμη και εκείνοι που ανήκουν σε άλλες φράξιες, ευχαριστούσαν τον Γιαχία Σινουάρ, εγκέφαλο της αιματοχυσίας που ακόμη κρύβεται στη νότια Λωρίδα της Γάζας. Έτερη δημοσκόπηση του ινστιτούτου Αραβικός Κόσμος για την Έρευνα και την Ανάπτυξη (AWRAD) έχει καταδείξει ότι οι Ταξιαρχίες Εζεντίν αλ Κασάμ, «κληρονομιά» του Σάλεχ αλ Αρούρι, «είδαν» μία απίστευτη άνοδο της τάξης του 89% στη δημόσια υποστήριξη αφότου ξέσπασε ο πόλεμος.
Επανεμφάνιση ένοπλων οργανώσεων με συνδρομή Χαμάς
Μετά την έναρξη της ισραηλινής επιχείρησης στη Λωρίδα της Γάζας, και εν μέσω βίαιων επιθέσεων από εποίκους κατά Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, η υποστήριξη προς την ένοπλη βία αυξήθηκε ιδίως σε περιοχές όπως η Ναμπλούς και η Τζενίν. Η επανεμφάνιση δεκάδων ένοπλων οργανώσεων και ταξιαρχιών στα εδάφη της Δυτικής Όχθης είχε έλθει ωστόσο πολύ πριν την 7η Οκτωβρίου 2023, όταν στη Γάζα επικρατούσε μία περίοδος σχετικής ηρεμίας μετά τα γεγονότα του Μαΐου 2021 και αναλυτές πίστευαν ότι η Χαμάς δεν ήταν έτοιμη για μια νέα σύγκρουση πλήρους κλίμακας με το Ισραήλ.
Μεταξύ Οκτωβρίου 2022 και Σεπτεμβρίου 2023, η βία αυξήθηκε κατά 50% στη Δυτική Όχθη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και η σύνθεση των παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων ήδη υποδείκνυε μια αυξανόμενη διασύνδεση μεταξύ της Δυτικής Όχθης και Γάζας, σύμφωνα με συγκριτική ανάλυση της εδρεύουσας στις ΗΠΑ μη κυβερνητικής οργάνωσης Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED). Έπειτα από πάνω από μιάμιση δεκαετία, ένοπλες οργανώσεις αναδύονταν και άλλες που ήταν αδρανείς ξυπνούσαν εν μέσω ολοένα και κλιμακούμενων επιδρομών των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), διάβρωσης της νομιμοποίησης της Παλαιστινιακής Αρχής, συνέχισης του εποικισμού, και σαφώς με δάκτυλο της Χαμάς.
Στο έτος πριν την τρομοκρατική επίθεση κατά του Ισραήλ, πάνω από 20 διαφορετικές ένοπλες ομάδες δρούσαν στη Δυτική Όχθη: Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, Χαμάς, Ταξιαρχίες Μαρτύρων του Αλ Άκσα και παρακλάδια της, και η οργάνωση Lions' Den. Μία πιο προσεκτική εξέταση της δραστηριότητας αυτών των ένοπλων ομάδων δείχνει ότι οι Ισλαμική Τζιχάντ και η Χαμάς με έδρα τη Γάζα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της ασφάλειας στη Δυτική Όχθη μέσω της άμεσης εμπλοκής στη βία, της υποστήριξης της δημιουργίας νέων τοπικών ένοπλων ομάδων και παροχής οπλισμού σε άλλες, συμπεριλαμβανομένων ομάδων που συνδέονται με τη Φατάχ, σύμφωνα με την ACLED.
Δεδομένης αυτής της κλιμάκωσης, καθώς το Ισραήλ συνεχίζει τις επιχειρήσεις στη Γάζα αντιμετωπίζει επίσης σημαντικές προκλήσεις ασφαλείας στο έτερο μέτωπο των συγκρούσεων στη Δυτική Όχθη. Επιπλέον, ο πολλαπλασιασμός των ένοπλων ομάδων στη Δυτική Όχθη θα συνεχίσει να αποτελεί πρόκληση για την ικανότητα της αποδυναμωμένης Παλαιστινιακής Αρχής να κυβερνήσει τη Δυτική Όχθη και θα περιπλέξει τις όποιες διεθνείς προσπάθειες, που πηγάζουν κυρίως από τις ΗΠΑ, για την προώθηση της ανάληψης του ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας από μία «αναζωογονημένη» Παλαιστινιακή Αρχή (χωρίς ακόμη να είναι σαφές τι αυτό περιλαμβάνει), ακόμη και εάν αυτό έβρισκε σύμφωνη την κυβέρνηση Νετανιάχου.
Μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι IDF επιχειρούν επιθετικά στην Τζενίν, τη Ναμπλούς, το Τουλκαρέμ και άλλες πόλεις της Δυτικής Όχθης για να αποτρέψουν τρομοκρατικές επιθέσεις, να εξαλείψουν υπόγειες σήραγγες και να κατασχέσουν όπλα. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Παλαιστινιακής Αρχής, 225 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί σε αυτές τις επιχειρήσεις και τις συγκρούσεις με τον ισραηλινό στρατό, και σε ορισμένες περιπτώσεις από εποίκους. Μεταξύ των νεκρών είναι πολυάριθμοι τρομοκράτες της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, αλλά και 50 παιδιά και έφηβοι, γράφουν οι Times of Israel.
Ο πιο δημοφιλής πολιτικός στα μάτια των Παλαιστινίων παραμένει ο Μαρουάν Μπαργκούτι, η πλέον προβεβλημένη προσωπικότητα του κινήματος της Φατάχ που βρίσκεται στις ισραηλινές φυλακές εδώ και 21 χρόνια -εξ ου και τα περί «Παλαιστίνιου Νέλσον Μαντέλα»- εκτίοντας πολλαπλές ποινές ισόβιας κάθειρξης για το ρόλο του σε επιθέσεις κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα. Σε μια προεδρική αναμέτρηση, θα επικρατούσε με άνεση του επικεφαλής της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε. Κάθε φορά που υπάρχει μια εσωτερική κρίση ή μια ανάφλεξη με το Ισραήλ, το όνομά του έρχεται στο προσκήνιο, τίποτα δεν συνηγορεί όμως ότι πρόκειται να αποφυλακιστεί παρά τις προωθούμενες κινήσεις να συμπεριληφθεί στη λίστα των κρατουμένων προς ανταλλαγή με Ισραηλινούς ομήρους.
