Του Γιώργου Παυλόπουλου
Οι Γερμανοί είναι γνωστό ότι δεν αρέσκονται στις εκπλήξεις και, επιπλέον, θέλουν πάντοτε να κερδίζουν. Αυτή τη φορά, όμως, μοιάζουν έτοιμοι να μας διαψεύσουν εις διπλούν: Και να κάνουν μια μεγάλη έκπληξη στους εταίρους τους στην ευρωζώνη και να έχουν ως πρώτο στόχο όχι τη νίκη, αλλά την... ισοπαλία!
Το έναυσμα για όλα αυτά έδωσε ένα άρθρο του υπουργού Οικονομικών και κορυφαίου στελέχους των Σοσιαλδημοκρατών στους Financial Times. Σε αυτό, ο Όλαφ Σολτς μοιάζει έτοιμος να σπάσει ένα από τα μεγάλα ταμπού των Γερμανών, αίροντας ταυτόχρονα ένα εμπόδιο που είχε αποδειχθεί μέχρι στιγμής ανυπέρβλητο και έκλεινε τον δρόμο προς την εμβάθυνση της ενοποίησης ανάμεσα στα 19 κράτη-μέλη της ευρωζώνης.
Αναφερόμαστε, βεβαίως, στη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού που θα εγγυάται τις καταθέσεις ύψους μέχρι 100.000 ευρώ στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ευρωζώνης. Πρόκειται για τον τρίτο πυλώνα της αποκαλούμενης «τραπεζικής ένωσης», που καλείται να συμπληρώσει τους άλλους δύο οι οποίοι ήδη λειτουργούν πλήρως: τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) και τον ενιαίο μηχανισμό εκκαθάρισης (SRM).
«Η ανάγκη να εμβαθύνουμε και να ολοκληρώσουμε την ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση είναι αναμφισβήτητη. Μετά απο χρόνια συζητήσεων, το αδιέξοδο πρέπει να λάβει τέλος», έγραψε χαρακτηριστικά ο Σολτς – αφήνοντας τους πάντες να αναρωτιούνται για αρκετά πράγματα: Τι ακριβώς εννοεί, τι επιδιώκει να πάρει σε αντάλλαγμα, αλλά και τι είναι αυτό που τον έκανε να αλλάξει τη θέση των προηγούμενων κυβερνήσεων.
Το «όχι» του Σόιμπλε και των άλλων
Υπενθυμίζεται, εξάλλου, ότι όλοι οι προκάτοχοι του Σολτς αρνούνταν ρητά και κατηγορηματικά οποιαδήποτε ρύθμιση θα μπορούσε να εισάγει από το «παράθυρο» την αμοιβαιοποίηση των χρεών στην ευρωζώνη. Ή, με βάση την απλή γερμανική λογική, κάθε «όχημα» που θα επέτρεπε τη μεταφορά κεφαλαίων από τη Γερμανία προς τις φτωχότερες χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα να εξυπηρετήσουν το χρέος τους και να στηρίξουν τις τράπεζές τους.
Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Το τι εννοεί και πώς το εννοεί ο Σολτς είναι κάτι που δεν διευκρινίζεται και θα είναι αντικείμενο των διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν και θα είναι σκληρές. Δεν θα μπορούσε, εξάλλου, να συμβαίνει διαφορετικά όταν το σχέδιο Σολτς, για την ώρα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα «non paper» που δεν έχει την επίσημη έγκριση ολόκληρου του κυβερνητικού συνασπισμού στο Βερολίνο (ήδη, μάλιστα, έχει προκαλέσει τις πρώτες αρνητικές αντιδράσεις στις τάξεις του).
Όσον αφορά στις επιδιώξεις του, δηλαδή στα ανταλλάγματα που ζητά προκειμένου να κάνει αυτό το μεγάλο βήμα, εδώ ο ίδιος φρόντισε να μας δώσει κάποιες παραπάνω πληροφορίες, θέτοντας τρεις όρους: Πρώτον, την αυστηροποίηση των κανόνων που αφορούν στη χρεοκοπία και την εκκαθάριση των τραπεζών της ευρωζώνης – και μάλιστα όχι μόνο των συστημικών, αλλά και των μικρομεσαίων. Δεύτερον, την περαιτέρω ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης ώστε να καλύπτουν τα πιθανά ανοίγματα, όχι μόνο από τα «κόκκινα δάνεια» ιδιωτών και επιχειρήσεων αλλά και από τα κρατικά ομόλογα. Και τρίτον, την ενιαιοποίηση του φορολογικού συστήματος στην ευρωζώνη, έτσι ώστε κάποιοι να μην κάνουν τους... έξυπνους και να καλύπτουν το χάντικαπ που έχουν με αθέμιτο ανταγωνισμό σε επίπεδο φορολογικών συντελεστών.
Η Γερμανία κινδυνεύει...
Όσο για το τελευταίο ερώτημα, που έχει να κάνει με τις αιτίες που ανάγκασαν τον Σολτς να δηλώσει έτοιμος για στροφή 180 μοιρών, θα πρέπει να αναζητηθεί στην πολιτική και οικονομική συγκυρία και τους κινδύνους που συνεπάγεται για την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης.
Μόλις χθες, για του λόγου το αληθές, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε επί τα χείρω τις προβλέψεις του για τους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ για την ευρωζώνη – για φέτος και για την επόμενη διετία – με τη Γερμανία να δέχεται το μεγαλύτερη υποβάθμιση: Από ανάπτυξη της τάξης του 0,8% που προέβλεπε το Ταμείο τον Απρίλιο, τώρα έχει μειώσει το σχετικό ποσοστό στο 0,5%.
Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι το ΔΝΤ διαβλέπει τον κίνδυνο η κρίση να διαχυθεί από τον κλάδο της μεταποίησης σε αυτόν των υπηρεσιών, ο οποίος έχει σαφώς μεγαλύτερο ειδικό βάρος για τις οικονομίες της Ευρώπης. Κάτι τέτοιο θα σημάνει περαιτέρω επιδείνωση των στοιχείων ή ακόμη και πιθανή ύφεση – και γι'' αυτό, η σύσταση που γίνεται προς τις κυβερνήσεις είναι να διαμορφώσουν τάχιστα μία «συντονισμένη δημοσιονομική απάντηση».
Την ίδια στιγμή, είναι γνωστό ότι η απειλή ενός γενικευμένου και παγκοσμίων διαστάσεων εμπορικού πολέμου παραμένει στον ορίζοντα, παρά τις επιμέρους προσεγγίσεις και τις κατά καιρούς ανακωχές. Καθώς, λοιπόν, η γερμανική οικονομία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, είναι φανερό ότι μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική.
Σε όλα αυτά, θα πρέπει φυσικά να συνυπολογίσει κανείς και την πολιτική κρίση που υφέρπει στο Βερολίνο. Ο τρικομματικός συνασπισμός της Ανγκελα Μέρκελ, στα μισά της θητείας του, κυριολεκτικά... τρεκλίζει και αδυνατεί τόσο να παράγει ουσιαστικό έργο εντός της χώρας όσο και να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στον παραδοσιακά ηγετικό ρόλο που διαδραματίζει η Γερμανία στην Ευρώπη – τον οποίο ήδη διεκδικεί η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν.
Δεν είναι, άραγε, αρκετοί όλοι αυτοί οι λόγοι για να κάνουν τον Σολτς να το ξανασκεφτεί όσον αφορά στην εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων; Προφανώς και ναι – ειδικά εάν καταφέρει να πάρει τα ανταλλάγματα που ζητά. Μένει να δούμε, λοιπόν, τη συνέχεια.
AP Photo/Michael Sohn
