Στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 η Χαμάς πρακτικά αντέγραψε σχέδια εισβολής στο έδαφος του Ισραήλ που είχε καταρτίσει χρόνια πριν η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, καθώς η σιιτική ισλαμιστική οργάνωση μετακινούσε το δόγμα της από την άμυνα στην επίθεση, προσαρμόζοντας τη στρατιωτική δομή της στη διεξαγωγή επιχειρήσεων κατά του εδάφους του Ισραήλ. Το μοτίβο στο οποίο έχει κινηθεί η Χεζμπολάχ, και το Ιράν πίσω της, αναλύει ο Αβραάμ Λεβίν, εκπρόσωπος του ισραηλινού Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης Alma.
Το Liberal βρέθηκε στο Ισραήλ μετέχοντας σε διεθνή αποστολή δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών από τις 22 έως τις 27 Σεπτεμβρίου, και στο πλαίσιο αυτής λάβαμε εκτενή ενημέρωση από τον εκπρόσωπο του Ερευνητικού Κέντρου Alma, μη κυβερνητική οργάνωση που καταγράφει από ανοιχτές πηγές και αναλύει την προερχόμενη από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τη Συρία απειλή για τον ισραηλινό Βορρά.
Οι πρωτοφανούς αγριότητας τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 ήταν, όπως αναφέρει ο Αβραάμ Λεβίν, ένα «copy-paste» (αντιγραφή) του σχεδίου της Δύναμης Ραντουάν της Χεζμπολάχ να εισβάλει και να επιτεθεί κατά κατοικημένων περιοχών στο βόρειο Ισραήλ απαγάγοντας πολίτες, με τον ίδιο τρόπο που το έκανε η Χαμάς στα κιμπούτς και τους ισραηλινούς οικισμούς στην περιμετρική ζώνη της Γάζας.
Η Δύναμη Ραντουάν, επισημαίνει ο Αβραάμ Λεβίν, είναι μονάδα επιθετική, η πρώτη του είδους που συγκρότησε η Χεζμπολάχ όταν άλλαξε τον προσανατολισμό της από την άμυνα του λιβανικού εδάφους. Έχοντας ενισχυθεί περαιτέρω από το Ιράν και κυριαρχήσει πολιτικά στο διάστημα μετά το δεύτερο πόλεμο του Λιβάνου το 2006, άρχισε να σχεδιάζει επιθέσεις, συγκεντρώνοντας στο οπλοστάσιό της μεγάλες ποσότητες πυραύλων και ρουκετών. Σημαντική στη μετάλλαξη αυτή ήταν η εμπειρία που αποκόμισε η σιιτική οργάνωση, μαχόμενη στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, στο πλευρό του κυβερνητικού στρατού το προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ, κατά των δυνάμεων των σουνιτικών παρατάξεων της αντιπολίτευσης. «Στη Συρία η Χεζμπολάχ έμαθε πώς να επιτίθεται» δηλώνει ο Αβραάμ Λεβίν, έφεδρος αξιωματικός ο ίδιος, με στρατιωτική θητεία στη Γάζα και εμπειρία στον τομέα των Πληροφοριών.
Στο μαύρο ορόσημο της 7ης Οκτωβρίου, οι επιθέσεις της Χαμάς δεν περιορίστηκαν στην εκτόξευση ρουκετών, αλλά ακολούθησε χερσαία εισβολή, οι τρομοκράτες μπήκαν στα σπίτια των πολιτών του Ισραήλ αφού τους δολοφόνησαν στους δρόμους και αιματοκύλισαν το φεστιβάλ Νova. Μέχρι τότε υπήρχε ένας «εφησυχασμός», καθώς στους δρόμους και τα σπίτια υπάρχουν καταφύγια για την προστασία από τις ρουκέτες. Τα καταφύγια όμως, λέει ο Αβραάμ Λεβίν, έχουν πόρτες και πόμολα και ανοίγουν και από τις δύο πλευρές...
Εξιστορώντας, τη δική του προσωπική εμπειρία λέει ότι όταν επέστρεψε πρόσφατα στο σπίτι του στο βόρειο Ισραήλ από τη Γάζα, όπου βρέθηκε ως επίστρατος, είδε ότι οι γιοι του είχαν φέρει στο καταφύγιο μία σιδηρόβεργα. Η σύζυγός τού εξήγησε ότι την έβαλαν εκεί, ώστε σε περίπτωση επίθεσης της Χεζμπολάχ να μπλοκάρουν την πόρτα για να μην μπορούν να την ανοίξουν από έξω. Στην κίνηση αυτή αντανακλάται η ουσιαστική αλλαγή στην ψυχολογία των Ισραηλινών μετά την 7η Οκτωβρίου, και η μορφή που πήρε ο φόβος. Ο εχθρός μπορεί τώρα να βρεθεί ακριβώς πίσω από την πόρτα του καταφυγίου.
Οι επιθέσεις στο νότιο Ισραήλ ήταν μία αφύπνιση για το τι μπορεί να συμβεί στον Βορρά και τον κίνδυνο μίας χερσαίας εισβολής της Δύναμης Ραντουάν. Υπό τον φόβο αυτό και σε αντίθεση με το 2006, οι πόλεις κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο, όπως η Κιριάτ Σμονά, εκκενώθηκαν. Από τον Ιούνιο και μετά οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ σε μη εκκενωθείσες περιοχές του βόρειου Ισραήλ διπλασιάστηκαν και τριπλασιάστηκαν. Σήμερα, οι εσωτερικά εκτοπισθέντες στο Ισραήλ ανέρχονται σε 100.000 -70.000 έχουν φύγει από τα βόρεια, και 30.000 είναι οι εκτοπισμένοι στην περιμετρική της Γάζας.
Και μπορεί οι Ηνωμένες Πολιτείες να ενισχύουν τη στρατιωτική του παρουσία στην περιοχή, «θα κάνουν όμως κάτι για να γυρίσουν οι κάτοικοι αυτοί στα σπίτια τους;» είναι το ρητορικό ερώτημα που θέτει ενώπιον της αποστολής ο Αβραάμ Λεβίν και απαντά: Το Ισραήλ πρέπει να το κάνει.
Ένα από τα ερωτήματα που ζητά απάντηση και έθεσε το Liberal στον συνομιλητή μας ήταν γιατί η Χεζμπολάχ δεν επιτέθηκε στο βόρειο Ισραήλ, ταυτόχρονα με τη Χαμάς στα νότια, εφόσον τα σχέδια ήταν εκεί και είχαν καταρτιστεί εδώ και χρόνια. Μια πιθανή απάντηση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι άφησαν τη Χαμάς να «δοκιμάσει το έδαφος» και αν κάτι πήγαινε στραβά θα έμενε μακριά η Χεζμπολάχ. Σε κάθε περίπτωση θα μελετούσε και θα «μετρούσε» τις κινήσεις και τις αντιδράσεις του Ισραήλ.
Εξάλλου η σιιτική οργάνωση αποτελεί -αποτελούσε τουλάχιστον μέχρι πρότινος- το «διαμάντι» στο στέμμα του λεγόμενου «Άξονα της Αντίστασης» που έχει συγκροτήσει η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, και ο εγωισμός του Χασάν Νασράλα (εξοντώθηκε δύο ημέρες μετά τη συνάντησή μας με τον Αβραάμ Λεβίν) δεν θα του επέτρεπε να «ακολουθήσει» τη Χαμάς, η οποία τοποθετείται σε συγκριτικά πιο χαμηλή βαθμίδα στην ιεράρχηση του δικτύου των πληρεξουσίων της Τεχεράνης. Ο Σινουάρ ακολουθεί τον Νασράλα, και όχι ο Νασράλα τον Σινουάρ.
Ο Αβραάμ Λεβίν του Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης Alma, 25 Σεπτεμβρίου 2024 - Πηγή φωτογραφίας: Liberal/Ευαγγελία Μπίφη
Πάντως, ο εκπρόσωπος του Ερευνητικού Κέντρου Alma επισημαίνει ότι η Χαμάς, που άρχισε να γίνεται κυρίαρχη από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90, έδινε σημάδια ότι ετοιμαζόταν για το χτύπημα αυτό, παρά το γεγονός ότι οι κάτοικοι της Γάζας είχαν οικονομικά συμφέροντα και έβλεπαν βελτιώσεις στην καθημερινότητά τους από τις οικονομικές τους συναλλαγές με το Ισραήλ. Το ερώτημα παραμένει: Γιατί να κάνουν μία επίθεση, από την οποία μόνο να χάσουν μπορούν; Επειδή όσον αφορά τη χρηματοδότηση, τα όπλα και κυρίως την ιδεολογία, πίσω από τον πόλεμο αυτό βρίσκεται το Ιράν.
«Δεν είναι ένας πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Είναι μεταξύ Ισραήλ και Ιράν» τονίζει ο Λεβίν. Όπως και με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου στον Βορρά. Το Ιράν της δίνει όπλα, καύσιμα και ό,τι άλλο χρειάζεται, και οι δύο είναι φορείς της ίδιας σιιτικής ιδεολογίας. Για τους σιίτες του Λιβάνου ο Νασράλα είχε λάβει τη μορφή του προστάτη, με ζητούμενο να κατακυριεύσει όλη τη χώρα -ή για την ακρίβεια ένα «failed state» στο οποίο έχει πια μετατραπεί ο Λίβανος.
Οι δυνάμεις που ενεργούν σε Λίβανο, Γάζα, Συρία, Ιράκ και Υεμένη δεν πρόκειται για έναν ενιαίο «στρατό». Κάθε πλευρά έχει διαφορετικούς στόχους και όλες έχουν αραβική καταγωγή. Όμως «οι αγιατολάχ του Ιράν και οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν σαφή θρησκευτική πολιτική ιδεολογία και τους χρησιμοποιούν όλους αυτούς εναντίον του Ισραήλ και του υπόλοιπου κόσμου», επισημαίνει ο Αβραάμ Λεβίν.
Όταν η Χεζμπολάχ χτυπάει κάποιο στόχο στο βόρειο Ισραήλ, το Ισραήλ ανταποδίδει, όταν το Ισραήλ χτυπάει στόχους βαθιά μέσα στον Λίβανο, η απάντηση της Χεζμπολάχ έρχεται πιο βαθιά στο Ισραήλ. Είναι ένας ψυχολογικός πόλεμος και ένας πόλεμος πληροφοριών, επισημαίνει. Συνήθως η Χεζμπολάχ δοκιμάζει να βρει τα τρωτά σημεία του Iron Dome. Ψάχνει να χαρτογραφήσει τις περιοχές που ο Σιδηρούς Θόλος έχει περιορισμένη ανταπόκριση. Επίσης όταν εκτοξεύουν μεγάλο αριθμό ρουκετών/πυραύλων, παρόλο που η αντιαεροπορική άμυνα αντιμετωπίζει σε ποσοστό 90% την επίθεση, υπάρχει ένα υπόλοιπο 10% που μπορεί να περάσει από τον Θόλο. Η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί drone που πετούν σε χαμηλό ύψος και χαμηλή ταχύτητα ή αντιαρματικά βλήματα (αντίγραφα των ρωσικών Kornet) που εκτοξεύονται σε ευθεία βολή. Και τα δύο είναι όπλα που είναι δύσκολο να εντοπιστούν από το Iron Dome.
Η καμπύλη των επιθέσεων της Χεζμπολάχ κατά του Ισραήλ από τον Οκτώβριο 2023 έως τον Σεπτέμβριο 2024 κατά την παρουσίαση του Αβραάμ Λεβίν - Πηγή φωτογραφίας: Liberal/Ευαγγελία Μπίφη
Τα περισσότερα από τα όπλα που χρησιμοποιεί η Χεζμπολάχ είναι χαμηλού κόστους και μπορούν να κατασκευαστούν στη Συρία ή στον Λίβανο με αντιγραφή ξένης τεχνολογίας, ένας τομέας στον οποίο το Ιράν έχει προοδεύσει, όπως και στην κατασκευή πιο προηγμένων όπλων ακριβείας, για παράδειγμα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Το Ιράν δεν προμηθεύει με όπλα μόνο του συμμάχους του στη Μέση Ανατολή, αλλά και τη Ρωσία, στην οποία δίνει UAV για να τα χρησιμοποιήσει στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας και κάνει εξαγωγές όπλων εισπράττοντας χρήματα.
«Το ίδιο αεροπλάνο που έρχεται από την Τεχεράνη προσγειώνεται στη Δαμασκό, και μετά πέρα από τον Ατλαντικό. Πού πηγαίνει; Έχουμε φωτογραφίες από το αεροπλάνο που ξεφορτώνει κιβώτια στο Καράκας και αυτό το αεροπλάνο δεν έχει κανέναν επιβάτη», σύμφωνα με τον Λεβίν, ο οποίος διευκρινίζει ότι το φορτίο, το περιεχόμενο του οποίου δεν γνωρίζει, είναι του ίδιου σχήματος με εκείνο που παραδόθηκε στη Δαμασκό. Θα μπορούσε να καταρριφθεί το αεροσκάφος, αλλά κανείς δεν δεν θα διακινδύνευε να καταρρίψει ένα αεροσκάφος χωρίς να είναι σίγουρος ότι μεταφέρει μόνο όπλα και όχι επιβάτες, συμπληρώνει.
«Το Ιράν σήμερα παίρνει κάθε όπλο που βρίσκει. Αυτό συνέβη και με τα αμερικανικά UAVs από το 2016. Μόλις το βρουν [σ.σ. ένα νέο όπλο], προχωρούν στη διαδικασία αντίστροφης μηχανικής [reverse engineering] και το κατασκευάζουν με τη δική τους τεχνολογία σε δικά τους εργοστάσια. Δεν χρειάζονται κανέναν άλλον. Παλιά ήταν ότι η Ρωσία προμήθευε το Ιράν. Τώρα εκείνο προμηθεύει τη Ρωσία» λέει ο εκπρόσωπος του ινστιτούτου Alma.
Ο ίδιος χαρακτηρίζει το Ισραήλ ένα «νησί», και εξηγεί γιατί. Τα νησιά συνδέονται με τον έξω κόσμο από αέρος και μέσω θαλάσσης. Το ίδιο και το Ισραήλ. Οι πύραυλοι μέσου βεληνεκούς τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Χεζμπολάχ φτάνουν μέχρι το κεντρικό Ισραήλ και απειλούν σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της. Αν εξαιτίας των επιθέσεων διακόψει τη λειτουργία του το αεροδρόμιο «Μπεν Γκουριόν» και κλείσουν τα λιμάνια της Χάιφα, του Τελ Αβίβ και της Ασντότ, το Ισραήλ θα χάσει την επαφή του με τον υπόλοιπο κόσμο.
Στην τελευταία έκθεσή του, το μήνα Αύγουστο, το ινστιτούτο Alma εκτιμούσε ότι η Χεζμπολάχ δεν σκοπεύει να σταματήσει τον πόλεμο φθοράς που ξεκίνησε εναντίον του Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, την επομένη της σφαγής των αμάχων του Ισραήλ. Χαρακτηρίζει την εξάλειψη των μελών του Συμβουλίου Τζιχάντ της Χεζμπολάχ αναγκαιότητα, που πρέπει να συνεχιστεί ανά πάσα στιγμή παράλληλα με την κύρια προσπάθεια, η οποία είναι ένα ουσιαστικό και στρατηγικό πλήγμα στα βασικά συστήματα πυρός της Χεζμπολάχ -το οπλοστάσιο πυραύλων και ρουκετών.
* Συναντήσαμε τον Αβραάμ Λεβίν στις 25 Σεπτεμβρίου στην Καισάρεια, περίπου 60 χιλιόμετρα βόρεια του Τελ Αβίβ. Ο αρχικός προγραμματισμός να κινηθούμε πιο κοντά στον βορρά αναπροσαρμόστηκε για λόγους ασφαλείας καθώς ρουκέτες και πύραυλοι έφθαναν στη νότια Γαλιλαία. Δύο ημέρες μετά εξοντώθηκε στη Βηρυτό ο Χασάν Νασράλα για να ακολουθήσει τη Δευτέρα η έναρξη της ισραηλινής χερσαίας επιχείρησης στο νότιο Λίβανο.
