Μέσω συμφώνου αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής είναι «δεμένες» εδώ και δεκαετίες Ηνωμένες Πολιτείες και Φιλιππίνες. Η αμερικανική δέσμευση στην υπεράσπιση της Μανίλα ανανεώθηκε μόλις πρόσφατα υπό το φως κλιμάκωσης της κινεζικής επιθετικότητας στα διαφιλονικούμενα ύδατα της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Ωστόσο, το Πεκίνο αποφάσισε να την «τεστάρει» ξανά σε στιγμή κατά την οποία η κυβέρνηση Μπάιντεν καλείται να διαχειριστεί δύο ανοιχτά μέτωπα σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία.
Δύο περιστατικά σύγκρουσης κινεζικών και φιλιππινέζικων πλοίων στο σύμπλεγμα των νήσων Σπράτλι ήλθαν να ανεβάσουν την περιφερειακή ένταση, με τις δύο πλευρές να αλληλοκατηγορούνται για σκόπιμη πρόκληση και να δημοσιοποιούν αμφότερες πλάνα από τη θαλάσσια περιοχή -κοντά σε διαφιλονικούμενο ύφαλο εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Μανίλα- όπου σημειώθηκε η συμπλοκή.
Δεν υπήρξαν τραυματισμοί, όμως με το «θερμόμετρο» διαρκώς να ανεβαίνει δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα «ατύχημα» σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας, όπου μαίνεται ο ανταγωνισμός και συγκρούονται τα συμφέροντα Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας.
Επιχειρώντας σταθερά να αναδειχθεί σε περιφερειακό ηγεμόνα της ευρύτερης περιοχής του Ινδοειρηνικού, η Κίνα διεκδικεί σχεδόν ολόκληρη τη Νότια Σινική Θάλασσα κόντρα στην ετυμηγορία διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης, το 2016, ότι ο ισχυρισμός της περί «ιστορικών δικαιωμάτων» δεν έχει νομική βάση.
Ως «απόδειξη» ενεργούς άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, οι Φιλιππίνες κρατούν προσαραγμένο από το 1999 ένα σκουριασμένο πλοίο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στον μικροσκοπικό ύφαλο που οι ίδιες ονομάζουν Αγιουνγκίν, και βρίσκεται κοντά στις νήσους Σπράτλι. Το «Sierra Madre» έχει μετατραπεί σε προκεχωρημένο φυλάκιο. Στο πλοίο είναι εγκατεστημένοι στρατιώτες, τους οποίους εφοδιάζουν με τρόφιμα, νερό και είδη πρώτης ανάγκης σκάφη της ακτοφυλακής.
Είναι το συγκεκριμένο ναυάγιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που αποτελεί «ζωντανή» υπενθύμιση των διεκδικήσεων της Μανίλα στα Σπράτλι, κάνει το καθεστώς Σι να «βρυχάται» καθώς εμμένει στην κινεζική κυριαρχία στην περιοχή, και θα μπορούσε να αποτελέσει τη «σπίθα» για μία ανάφλεξη που θα συμπαρέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Περίπου πέντε πλοία της κινεζικής ακτοφυλακής, οκτώ συνοδευτικά πλοία και δύο πλοία του Πολεμικού Ναυτικού σχημάτισαν κλοιό την περασμένη Κυριακή για να εμποδίσουν δύο πλοία της ακτοφυλακής των Φιλιππίνων και δύο βάρκες εφοδιασμού να παραδώσουν τρόφιμα και άλλες προμήθειες στους στρατιώτες που σταθμεύουν στο μισοβυθισμένο και σκουριασμένο πλοίο, μήκους 100 μέτρων.
Ένα από τα πλοία της ακτοφυλακής των Φιλιππίνων και ένα σκάφος ανεφοδιασμού χτυπήθηκαν ξεχωριστά από ένα πλοίο της κινεζικής ακτοφυλακής και ένα σκάφος, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας στη Μανίλα. Μόνο ένα από τα δύο φιλιππινέζικα σκάφη κατάφερε να παραδώσει προμήθειες στο «Sierra Madre».
Ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Φερντινάντ Μάρκος Τζούνιορ συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη αξιωματούχων ασφαλείας, και κατόπιν αυτής ο υπουργός Άμυνας Γκιλμπέρτο Τεοντόρο κατήγγειλε την Κίνα για κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, λέγοντας ότι έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των πληρωμάτων και διαστρέβλωσε τα γεγονότα προς συγκάλυψη της επιθετικότητάς της. «Η Κίνα δεν έχει κανένα νόμιμο δικαίωμα ή εξουσία να διεξάγει επιχειρήσεις επιβολής του νόμου στα χωρικά μας ύδατα και στην αποκλειστική οικονομική μας ζώνη». υπογράμμισε.
Καθώς επιδιδόταν ακολούθως επίσημη διαμαρτυρία τον πρεσβευτή της Κίνας στη Μανίλα, το Πεκίνο απαντούσε σε εξίσου υψηλούς τόνους επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό ότι φιλιππινέζικα πλοία παραβίασαν την κινεζική κυριαρχία, η Μανίλα είναι αυτή που προκαλεί και πρέπει να απομακρύνει το «Sierra Madre».
Οι Ηνωμενες Πολιτείες κατηγόρησαν το Πεκίνο για τους ελιγμούς που προκάλεσαν τη σύγκρουση των σκαφών και επανέλαβαν τη δέσμευσή τους ότι θα βρίσκονται δίπλα στις Φιλιππίνες εάν δεχθούν ένοπλη επίθεση στη βάση του συμφώνου αμοιβαίας συνδρομής που χρονολογείται από το 1951. Σε ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται συγκεκριμένα πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποχρέωση να υπερασπιστούν τις Φιλιππίνες εάν οι δυνάμεις, τα πλοία ή τα αεροσκάφη τους δεχθούν ένοπλη επίθεση -«συμπεριλαμβανομένων εκείνων της ακτοφυλακής τους, οπουδήποτε στη Νότια Σινική Θάλασσα».
Η Κίνα σταθερά κλιμακώνει με επιθετικές μεν, προσεκτικές δε κινήσεις. Τους τελευταίους μήνες σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής έχουν «τυφλώσει» μέλη του πληρώματος σκαφών των Φιλιππίνων με λέιζερ «στρατιωτικού τύπου» ενώ τον Αύγουστο χρησιμοποίησαν κανόνια νερού εναντίον πλοίων που κινούνταν προς ανεφοδιασμό του «Sierra Madre». Ανάλογο περιστατικό είχε να συμβεί από το 2021.
«Τεστάροντας» εδώ και καιρό ποιον βαθμό μπορεί να αγγίξει η κινεζική επιθετικότητα χωρίς να φθάσει να εκληφθεί η όποια κίνηση ως πολεμική ενέργεια, το καθεστώς Σι δοκιμάζει τώρα και την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ σε περίοδο κατά την οποία βρίσκονται απέναντι σε δύο μέτωπα σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, διακρίνουν οι πολιτικοί αναλυτές.
Το Πεκίνο μάλλον βλέπει, και αξιοποιεί, μία ευκαιρία να δοκιμάσει σε ποιο βαθμό η Ουάσινγκτον θα είναι σε θέση να απωθήσει την Κίνα στη Νότια Σινική Θάλασσα υπό τις παρούσες συνθήκες διεθνώς, αναφέρει μιλώντας στην Voice of America ο Κολιν Κο της Σχολής Διεθνών Σπουδών S.Rajaratnam της Σιγκαπούρης, εκτιμώντας πάντως ότι παρότι κλιμακώνει την επιθετικότητά της η Κίνα δεν είναι έτοιμη να στρέψει τις δυνάμεις της κατά των Φιλιππίνων.
Ουάσινγκτον και Μανίλα συμφώνησαν προ μηνών να επεκτείνουν σημαντικά την παρουσία των ΗΠΑ στο αρχιπέλαγος της Νοτιοανατολικής Ασίας, την ώρα που η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί όλο και περισσότερο για την απειλή της Κίνας έναντι της Ταϊβάν και οι ίδιες οι Φιλιππίνες για αυξανόμενες διεκδικήσεις και προκλήσεις από τον μεγαλύτερο γείτονά τους. Βιετνάμ, Μπρουνέι και Μαλαισία διεκδικούν επίσης την εθνική κυριαρχία πολλών νησίδων και υφάλων στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Συνολικά ερίζουν πέντε χώρες με αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα σε έναν γεωστρατηγικής σημασίας εμπορικό κόμβο, όπου η Κίνα είναι αποφασισμένη να εξασφαλίσει την υπεροχή της -μεταξύ άλλων χτίζοντας και τεχνητά νησιά για να διεκδικήσει κατόπιν χωρικά ύδατα και επέκταση κυριαρχίας.
