Το μήνυμα ότι η συνεργασία με το Ισραήλ παραμένει ζωντανή και υπάρχουν στέρεες βάσεις στην Τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, θα στείλουν σήμερα από την Αθήνα οι ΥΠΕΞ των τριών χωρών που συναντώνται σε μια κρίσιμη στιγμή που οι διεθνείς ανακατατάξεις και η σύγκρουση Δύσης - Ρωσίας, αναδεικνύουν τη στρατηγική σημασία της εξασφάλισης πρόσθετων πηγών ενέργειας για την Ευρώπη.
Η Τριμερής Συνεργασία είχε από την πρώτη στιγμή της συγκρότησης της επικεντρωθεί στον ενεργειακό τομέα καθώς τότε είχε αρχίσει η εκμετάλλευση των ισραηλινών κοιτασμάτων, στην Κύπρο μετά την Αφροδίτη υπήρχαν ενδείξεις για νέα κοιτάσματα στο Νοτιοδυτικό τμήμα της ΑΟΖ της και η Ελλάδα φάνταζε ως την ιδανική πύλη εισόδου των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου με προορισμό την Ευρώπη. Συγχρόνως μείζον θέμα στην κορυφή της ατζέντας ήταν και τα θέματα ασφάλειας, καθώς η Κύπρος και η Ελλάδα προσέφεραν στο «περίκλειστο» από εχθρικές δυνάμεις Ισραήλ, το στρατηγικό βάθος ώστε να μπορεί να ασκεί τις δυνάμεις του πέραν των στενών ορίων του εναερίου χώρου του.
Η Τριμερής στην Αθήνα γίνεται υπό το βάρος της απόφασης των ΗΠΑ, πριν ξεσπάσει όμως η κρίση της Ουκρανίας, με την οποία απέσυραν το ενδιαφέρον τους για τον αγωγό EAST MED που αποτέλεσε τη «συγκολλητική ουσία» για τη Συνεργασία αυτή. Μια επιλογή που είχε προφανώς και οικονομικά κριτήρια, καθώς ακόμη οι ποσότητες που έχουν εντοπισθεί και θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον αγωγό είναι μικρές, αλλά κυρίως αντανακλούσε τη βούληση της αμερικανικής κυβέρνησης να βγάλει από τη μέση ένα «εμπόδιο» που αποτρέπει τη συμμετοχή της Τουρκίας στα ενεργειακά τεκταινόμενα και προκαλεί ένταση λόγω των αντιδράσεων της Άγκυρας.
Θεωρητικά ο EAST MED παραμένει στο τραπέζι αν και ο προσανατολισμός είναι κυρίως προς την Αίγυπτο η οποία αναδεικνύεται σε κύριο κόμβο για την εξαγωγή του φυσικού αερίου της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Τουρκία θέλοντας να κεφαλαιοποιήσει την αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή λόγω του Ουκρανικού και στο πλαίσιο της επιχείρησης εξομάλυνσης των σχέσεων της με τις χώρες του Κόλπου και το Ισραήλ, θεωρεί ότι τώρα είναι η στιγμή είτε για να εμπλακεί άμεσα σε όλα τα ενεργειακά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε να ακυρώσει εκείνα τα σχέδια στα οποία δε συμμετέχει και θεωρεί ότι έχει αποκλεισθεί.
Η επίσκεψη του Μ.Τσαβούσογλου και του Υπουργού Ενέργειας Φ. Ντονμάζ στο Ισραήλ τις επόμενες ημέρες αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της Τουρκίας, καθώς μια προχωρημένη συζήτηση για την ενεργειακή συνεργασία Τουρκίας - Ισραήλ θα ενδυναμώσει τη σχέση των δυο χωρών και θα διασκεδάσει την καχυποψία που διακατέχει μεγάλο μέρος του ισραηλινού κατεστημένου για τις πραγματικές προθέσεις του Τ. Ερντογάν.
Ο Τ. Ερντογάν έσπευσε να προαναγγείλει ουσιαστικά ότι η καλύτερη επιλογή για την εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου είναι ο αγωγός μέσω Τουρκίας, όμως αυτό που ίσως πέρασε απαρατήρητο είναι ότι μια ημέρα μετά ο Μ. Τσαβούσογλου έσπευσε να δηλώσει ότι είναι πολύ πρόωρη μια τέτοια συζήτηση, καθώς προφανώς δεν ήθελε να δοθεί η εντύπωση στους Ισραηλινούς ότι η Τουρκία προκαταλαμβάνει τις αποφάσεις και τις υπαγορεύει στο Ισραήλ.
Το τελευταίο δεκαήμερο μάλιστα υπήρξε συστηματική προώθηση «ειδήσεων» είτε από το κρατικό πρακτορείο Ανατολού είτε ακόμη και από το Ρόιτερ (με επίκληση δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων και ρεπορτάζ Τούρκων δημοσιογράφων) που έδιναν την εντύπωση ότι επίκειται ήδη η έναρξη μιας σειράς ενεργειακών σχεδίων με τη συμμετοχή της Τουρκίας. Από τον αγωγό από το Ισραήλ, μέχρι αγωγό από το Ιρακινό Κουρδιστάν σε συνεργασία και πάλι με το Ισραήλ…
Βεβαίως, ειδικά σε ότι αφορά το ενδεχόμενο αγωγού από το Ισραήλ είναι προφανές ότι πέραν των μικρών ποσοτήτων που θα μπορούσαν να διατεθούν για τον αγωγό, υπάρχουν και τα σοβαρά πολιτικά προβλήματα που αφορούν τις διαφορές οριοθέτησης Ισραήλ - Λιβάνου, τη διέλευση από την ΑΟΖ της «εχθρικής» Συρίας καθώς η εναλλακτική όδευση είναι μέσω της Κυπριακής ΑΟΖ, την οποία όμως η Τουρκία δεν αναγνωρίζει καθώς δεν αναγνωρίζει ούτε την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η ανάγκη για διαφοροποίηση πηγών ενέργειας στην Ευρώπη, δεν επιτρέπει πολυτέλειες διμερών αντιπαραθέσεων που θα εμποδίζουν τέτοιου είδους σχέδια και έτσι θέλω τώρα να μπει «σφήνα» στη διαφαινόμενη συνεργασία Αιγύπτου - Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας.
Ο κ. Τσαβουσογλου φρόντισε την παραμονή της Τριμερούς να υπενθυμίσει χθες την τουρκική θέση ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο, θα πρέπει να γίνει ολοκληρωμένη συνεργασία για τους δυνητικούς ενεργειακούς πόρους» προσθέτοντας «δεν αναφέρομαι για τις κακόβουλες προσπάθειες συνεργασίας που αποκλείουν την Τουρκία και την ”ΤΔΒΚ”. Τέτοιες προσπάθειες είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, όπως αποδεικνύεται από το έργο του αγωγού East-Med. Οι μονομερείς ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής έχουν κλιμακώσει τις εντάσεις. Θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε αποφασιστικά τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας και της ”ΤΔΒΚ’. Ως χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουμε έναν ρόλο κλειδί στην περιοχή. Προτεραιότητά μας, όπως πάντα, είναι η διπλωματία, η συνεργασία και ο συντονισμός».
Εφόσον τελικά προκριθεί η επιλογή της μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο και εξαγωγή του υπό μορφή LNG η μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου - Ελλαδας, εκ των πραγμάτων και πάλι η Τουρκία θα αισθανθεί ότι «αποκλείεται» από τα ενεργειακά σχέδια πολύ περισσότερο μάλιστα όταν τεθεί προς υλοποίηση το σχέδιο του ηλεκτρικού καλωδίου από την Αίγυπτο προς την Κρήτη καθώς θα τοποθετηθεί στον βυθό της περιοχής που έχει οριοθετηθεί με τη Συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου που επικαλύπτει και ακυρώνει στην πράξη το Τουρκολυβικό Μνημόνιο.
Το σκηνικό αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί μπορεί να δημιουργήσει τον πειρασμό για επίλυση των ελληνοτουρκικών και του κυπριακού προς διευκόλυνση των συμμαχικών επιδιώξεων, καθώς από το μυαλό των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ ποτέ δεν έφυγε η εμμονική πολλές φορές φιλοδοξία να μεσολαβήσουν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ώστε να κλείσει η ανοιχτή πληγή στη Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Το χειρότερο είναι ότι δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η «πηγή του κακού» είναι ο αναθεωρητισμός του Τ.Ερντογάν στα πρότυπα, του αναθεωρητισμού του Ρώσου προέδρου. Και ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν είναι «ψυχολογικού» περιεχομένου, όπως ίσως πιστεύει η Αμερικανίδα ΥΦΥΠΕΞ κ.Νούλαντ η οποία επισκέπτεται σήμερα την Αθήνα (προερχόμενη από την ΄Αγκυρα), αλλά είναι αποτέλεσμα της βάναυσης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και της ελληνικής κυριαρχίας από την Τουρκία. Επομένως, εάν η κ.Νούλαντ, η οποία δε θα πρέπει να είναι υπερήφανη για τους χειρισμούς της το 2014 όταν ως υφυπουργός εξωτερικών αρμόδια για την Ευρώπη με τις συμβουλές της είδε την Ουκρανία να χάνει την Κριμαία, θέλει να βοηθήσει τη σταθερότητα στην περιοχή, την ενίσχυση της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και τη διασφάλιση των εναλλακτικών πηγών ενέργειας για την Ευρώπη, η επίσκεψη της στην Αθήνα πρέπει να είναι εθιμοτυπική.
Και αντί για την ανακοίνωση εγκαθίδρυσης «στρατηγικού μηχανισμού για τη βελτίωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων» ας χρησιμοποιήσει την επίσκεψη της στην ΄Αγκυρα για να πείσει τουλάχιστον την τουρκική κυβέρνηση να πάρει έστω και ένα μέτρο που θα δείξει ότι είναι με τη Δύση και το ΝΑΤΟ και όχι με τον Β.Πουτιν. Και μετά συζητάμε τα υπόλοιπα…
