H πρώτη εκτέλεση θανατοποινίτη στις ΗΠΑ με τη χρήση αερίου αζώτου πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ώρες στην Αλαμπάμα, μια μη δοκιμασμένη διαδικασία για την οποία οι δικηγόροι του κρατουμένου είχαν υποστηρίξει ότι αποτελεί «μορφή σκληρής και ασυνήθιστης τιμωρίας» που απαγορεύεται από το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Η εκτέλεση έχει προκαλέσει παγκόσμιο σοκ με τον Ύπατο Αρμοστή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ Φόλκερ Τουρκ να δηλώνει ότι «μπορεί να συνιστά βασανιστήριο». «Λυπάμαι πολύ για την εκτέλεση του Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ στην Αλαμπάμα παρά τις σοβαρές ανησυχίες για το γεγονός ότι η μη δοκιμασμένη αυτή μέθοδος της ασφυξίας με άζωτο μπορεί να συνιστά βασανιστήριο ή βάναυση, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση», δήλωσε ο Φόλκερ Τουρκ.
Αντιδράσεις από ΕΕ και ΟΗΕ
#USA: UN Human Rights Chief @volker_turk deeply regrets the execution of Kenneth Eugene Smith in Alabama despite serious concerns this novel & untested method of suffocation by nitrogen gas may amount to torture, or cruel, inhuman or degrading treatment. pic.twitter.com/NPfjXwyOmh
— UN Human Rights (@UNHumanRights) January 26, 2024
Και η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγγέλλει την «ιδιαίτερα βάναυση» εκτέλεση με εισπνοή αζώτου στις ΗΠΑ, αναφέρεται σε ανακοίνωση του εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει την βαθιά της λύπη για την εκτέλεση του Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ στην Αλαμπάμα» και καταγγέλλει την «ιδιαιτέρως βάναυση» μέθοδο εκτέλεσης που «επιβαρύνεται από το γεγονός ότι ο φυλακισμένος υπήρξε ήδη αντικείμενο απόπειρας εκτέλεσης τον Νοέμβριο 2022», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν. Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι είναι αντίθετη με την επιβολή της θανατικής ποινής «υπό οποιεσδήποτε συνθήκες».
«Έχουμε έντονες ανησυχίες ότι η εκτέλεση του Σμιθ υπό αυτές τις συνθήκες πιθανόν να παραβιάζει την απαγόρευση των βασανιστηρίων και άλλης απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης, ως μέθοδο τιμωρίας, καθώς και το δικαίωμά του σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο», είχε δηλώσει στις αρχές του μήνα σε συνέντευξή της στη Γενεύη η Ραβίνα Σαμντασανί, εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Αυτά είναι δικαιώματα τα οποία καθορίζονται από δύο διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις οποίες έχουν δεσμευτεί οι ΗΠΑ», πρόσθεσε.
A prisoner in Alabama has become the first inmate in the world to be executed with nitrogen gas.
— Sky News (@SkyNews) January 26, 2024
Criminal defence lawyer Joseph Tuly says the use of nitrogen gas as an execution method "raised a lot of concerns internationally".https://t.co/pSnJSx6NX7
📺 Sky 501, Virgin 602 pic.twitter.com/uS3YKItVlz
Ο θάνατος του Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ, που είχε καταδικαστεί οριστικά το 1996 στην εσχάτη των ποινών μετά τη δίκη του για τη δολοφονία γυναίκας κατά παραγγελία του συζύγου της, διαπιστώθηκε στη φυλακή της Άτμορ στις 20:25 (τοπική ώρα· στις 04:25 ώρα Ελλάδας). Ο Σμιθ πέθανε αφού εισέπνευσε καθαρό άζωτο μέσω μιας μάσκας προσώπου συνδεδεμένης με έναν κύλινδρο που απελευθέρωνε σιγά σιγά το αέριο, για να προκαλέσει στέρηση οξυγόνου. Η εκτέλεση διήρκεσε περίπου 22 λεπτά.
Υπενθυμίζεται ότι είχε γίνει αποτυχημένη προσπάθεια να εκτελεστεί ο Σμιθ με θανατηφόρο ενέσιμο διάλυμα τον Νοέμβριο του 2022. Εκείνη η απόπειρα εκτέλεσης ακυρώθηκε in extremis, καθώς δεν μπόρεσε να γίνει εντός του καθορισμένου χρόνου η τοποθέτηση καθετήρα έγχυσης του θανατηφόρου διαλύματος στις φλέβες του, παρότι παρέμεινε δεμένος για ώρες.
Λίγες μέρες πριν εκτελεστεί, ο Σμιθ είχε πει σε τηλεφωνική του συνέντευξη στον Guardian ότι δεν αισθανόταν έτοιμος να πεθάνει και ότι είχε διαγνωστεί με διαταραχή μετατραυματικού στρες μετά την πρώτη αποτυχημένη απόπειρα εκτέλεσής του, εμφανίζοντας συμπτώματα όπως αϋπνία και έντονο άγχος. Ο ίδιος ανέφερε συγκεκριμένα ότι τον τρομοκρατούσε η ιδέα ότι θα μπορούσε να κάνει εμετό στη μάσκα και να πνιγεί, μια πιθανότητα που είχαν αναφέρει και οι δικηγόροι του στο δικαστήριο.
«Αποδόθηκε δικαιοσύνη. Απόψε, ο Κένεθ Σμιθ θανατώθηκε για το στυγερό έγκλημα που είχε διαπράξει πριν από 35 χρόνια», ανέφερε ο Στιβ Μάρσαλ, ο πολιτειακός γενικός εισαγγελέας (υπουργός Δικαιοσύνης), υποστηρίζοντας πως η Αλαμπάμα σημείωσε «επίτευγμα», κατ’ αυτόν «ιστορικό».
Η δικαστής Σόνια Σοτομαγιόρ, η οποία διαφώνησε με τον φιλελεύθερο δικαστή, έγραψε σε ανακοίνωσή της: «Μετά την αποτυχία της να σκοτώσει τον Σμιθ στην πρώτη της προσπάθεια, η Αλαμπάμα τον επέλεξε ως "πειραματόζωο" για να δοκιμάσει μια μέθοδο εκτέλεσης που δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ στο παρελθόν. Ο κόσμος παρακολουθεί».
Σπαρταρούσε στο φορείο
Παρά τους ισχυρισμούς αξιωματούχων της Αλαμπάμα ότι η νέα μέθοδος εκτέλεσης θανατοποινιτών είναι «ίσως η πιο ανθρωπιστική που έχει επινοηθεί ποτέ», οι μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες μεταφέρουν μια τελείως διαφορετική εικόνα, σύμφωνα με τον Guardian.
Ο δημοσιογράφος Μάρτι Ρόμνι από το site Montgomery Advertiser ανέφερε ότι μεταξύ 7.57 μ.μ. και 8.01 μ.μ. (τοπική ώρα) «o Σμιθ είχε σπασμούς και σπαρταρούσε πάνω στο φορείο. Έπαιρνε βαθιές αναπνοές, το σώμα του έτρεμε βίαια και τα μάτια του να γύρισαν προς τα πίσω στις κόγχες τους». Σύμφωνα με το ρεπόρταζ του δημοσιογράφου, ο Σμιθ «έσφιγγε τις γροθιές του, τα πόδια του έτρεμαν… έδειχνε να πασχίζει να αναπνεύσει. Το φορείο κουνήθηκε αρκετές φορές».
Αυτή ήταν η πρώτη εκτέλεση της χρονιάς στις ΗΠΑ, όπου το 2023 έγιναν 24, όλες με τη χορήγηση θανατηφόρου ενέσιμου διαλύματος ενδοφλεβίως. Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια που χρησιμοποιήθηκε στη χώρα εντελώς νέα μέθοδος εκτέλεσης.
