Η αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία του Ισραήλ, διπλή αυτή τη φορά, με νέο πρωθυπουργό και Πρόεδρο της χώρας διαμορφώνει ένα απολύτως νέο περιβάλλον με πολλές προκλήσεις σε μία εποχή που τη χαρακτηρίζει ρευστότητα στις διεθνείς σχέσεις.
Η παράδοξη συμμαχία κομμάτων που ενώνουν τα δύο άκρα, τον ακροδεξιό Μπένετ και το αραβικό κόμμα του Ισραήλ του Μανσούρ Αμπάς Ράαμ με το κεντρώο κόμμα της αντιπολίτευσης του Γιαΐρ Λαπίντ, με στόχο να ρίξει τον Νετανιάχου μετά ένα νέο λουτρό αίματος στην Παλαιστίνη, δείχνει πολλά υποσχόμενη, αν και είναι αμφίβολη η διάρκειά της για λόγους που έχουν να κάνουν με οξείες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της χώρας και το ρίσκο που υπάρχει ανά πάσα στιγμή κάποιο μέλος της Κνεσέτ να αλλάξει στρατόπεδο, δεδομένου ότι ο αποπεμφθείς πρωθυπουργός δεν πρόκειται να καθίσει ήσυχος.
Εγγύηση για αυτοσυγκράτηση αποτελεί η εκλογή του νέου Προέδρου της χώρας Ισαάκ Χέρτζχογκ, γιου του ιστορικού προέδρου της χώρας επί δύο θητείες στη δεκαετία του ΄80, στρατηγού Χάιμ Χέρτζχογκ. Μπορεί ο ρόλος του προέδρου να είναι, όπως και στην Ελλάδα συμβολικός, αλλά η προσωπικότητα και οι πολιτικές απόψεις του Χέρτζχογκ που δεν απέχουν από εκείνες του σοσιαλιστή πατέρα του, είναι βέβαιο ότι θα επιδράσουν κατευναστικά στις αντιπαραθέσεις μεταξύ των τριών του συνασπισμού που δεν θα αργήσουν να εκδηλωθούν προσεχώς.
Οι αλλαγές στα εσωτερικά του Ισραήλ δεν μπορεί παρά να επηρεάσουν και τις εξωτερικές του σχέσεις. Στο σημείο αυτό γεννάται χωρίς υπεκφυγές και δυστοκία το ερώτημα τι θα γίνει με τις σχέσεις της χώρας με την Τουρκία και την Ελλάδα, και σε ποιο βαθμό μπορεί να σημειωθεί αλλαγή στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις. Πόσο θα επηρεάσει το κλίμα η απουσία της δριμείας γλώσσας που συνήθιζε να χρησιμοποιεί ο Νετανιάχου κατά της Τουρκίας και του ίδιου του Ερντογάν που διεκδικεί αυξημένο ρόλο προστασίας του Ισλάμ στη Μέση Ανατολή με πρώτη την Παλαιστίνη, όταν στην κυβέρνηση συμμετέχει Παλαιστίνιος εταίρος, ο Αμπάς;
Και το σπουδαιότερο. Πώς θα εξελιχθούν οι αμερικανοϊσραηλινές σχέσεις; Το τρίδυμο Μπάιντεν- Μπλίνκεν- Σάλλιβαν μέχρι στιγμής έχει δείξει ένα πρώτο δείγμα γραφής επιθυμώντας να αποκαταστήσει την εικόνα της Αμερικής που κακοποιήθηκε από τη διακυβέρνηση Τραμπ. Ο αμερικανός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν δεν μπορούσε να το διατυπώσει σαφέστερα, όταν δήλωνε σχετικά πρόσφατα στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ότι «η νέα ηγεσία θα θέσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο κέντρο της εξωτερικής της πολιτικής.»
Που σημαίνει απλά, τι; Ότι ασφαλώς και θα έσπευδε να βοηθήσει το Ισραήλ, όπως και οποιαδήποτε χώρα σε περίπτωση που κινδύνευε, αλλά εδώ υπάρχουν στοιχεία της ισραηλινής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem που κάνουν λόγο για πρακτικές τύπου απαρτχάιντ σε βάρος κατοίκων της Γάζας.
Η δεξιά μετατόπιση της εσωτερικής πολιτικής του Ισραήλ στα προηγούμενα χρόνια και ο αυξανόμενος ρόλος των εξτρεμιστικών ομάδων στην ισραηλινή πολιτική έχουν κάνει ζημιά στην εικόνα της χώρας έχοντας επηρεάσει αρνητικά ακόμα και επιφανείς αμερικανούς Εβραίους. Επομένως, πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιη μία διαφορετική γραμμή πλεύσης στο άμεσο μέλλον της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, συνεπής με τις παραδοσιακές αξίες των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι που εξυπηρετεί άλλωστε και τη στάση τους απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα, χώρες που έχουν επικριθεί και εξακολουθούν να εισπράττουν την παγκόσμια καταδίκη για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η αλλαγή έχει ήδη σηματοδοτηθεί με άρθρα κορυφαίων εκπροσώπων του αμερικανικού Τύπου όπως πρόσφατα των New York Times, αλλά και γερουσιαστών και μελών του Κογκρέσου που έχουν μετριάσει την υποστήριξή τους στο Ισραήλ, στο λεκτικό τουλάχιστον πεδίο. Το βασικό ερώτημα, όμως, για το εάν και πότε αυτή η αλλαγή στο πεδίο των δηλώσεων θα οδηγήσει και σε πραγματική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ παραμένει.
* Η Φωτεινή Τομαή είναι συγγραφέας, πρέσβης ε.τ.
