Η συμφωνία που τελικά επιτεύχθηκε την ύστατη ώρα στη διεθνή διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα έδειξε πως υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Η απροσδόκητη συμφωνία για μία κοινή διακήρυξη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για τη μείωση των εκπομπών αερίων είχε ήδη στείλει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα της COP26 πόρρω απέχει από τις απαιτήσεις που έχουν δημιουργηθεί.
Η έγκριση του τελικού κειμένου της Συμφωνίας της Γλασκόβης για το κλίμα πραγματοποιήθηκε μετά από παρατεταμένες διαπραγματεύσεις, που συνεχίστηκαν μέχρι τα τελευταία λεπτά. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε πως μερικές εξ αυτών έγιναν προφορικά λόγω έλλειψης χρόνου. Το στρογγύλεμα των τελικών κειμένων το δείχνει αυτό γλαφυρά άλλωστε.
Βέβαια, υπάρχει κάποια σημαντική πρόοδο που πραγματοποιήθηκε αυτό το διάστημα. Η αναγνώριση πως τα ορυκτά καύσιμα είναι η βασική αιτία της ρύπανσης του περιβάλλοντος αποτελεί μία διαπίστωση, ως σημείο εκκίνησης μίας κοινής προσπάθειας. Άλλωστε, οι ανεπαρκείς αναφορές για τη μείωση χρήσης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έδειξε πόσο σημαντική είναι η αυτή η αναγνώριση. Ο μακρινός ορίζοντας ωστόσο για τον τερματισμό της χρήσης άνθρακα, ως αποτέλεσμα των πολλών συμβιβασμών, παραμένει ένα βασικό ζήτημα. Ας μην αμελούμε πως ο άνθρακας ευθύνεται για περίπου 40% των εκπομπών αερίου ετησίως.
Η συμφωνία μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, όπως εκφράστηκε από την κοινή διακήρυξη των ειδικών απεσταλμένων, έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι δυο χώρες άλλωστε ευθύνονται για άνω του 40% των εκπομπών μεθανίου του πλανήτη, όσο κι αν η Κίνα έχει αναγνωριστεί ως ο μεγαλύτερος ρυπαντής. Δεδομένης της γεωπολιτικής αντιπαλότητας που επικρατεί μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, η συμπαράταξη στο ζήτημα της περιβαλλοντικής δράσης είναι ένα βασικό γεγονός, που μπορεί να αποτελέσει μία πλατφόρμα για το μέλλον.
Η στάση της Ινδίας, η οποία εμφανίστηκε κάθετα αντίθετα με την πλήρη εξάλειψη του άνθρακα, δείχνει την κομβικότητα αυτής της σύγκλισης. Η μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου -τουλάχιστον με καθαρά πληθυσμιακά κριτήρια– αντιμετωπίζει ανυπέρβλητα, ενδεχομένως, ζητήματα. Η πανδημία, που χτύπησε όλη τη χώρα το προηγούμενο διάστημα, από το Νέο Δελχί μέχρι τα βάθη της Ινδίας, έδειξε την κατάσταση που επικρατεί εκεί. Η Ινδία συμφώνησε τελικά σε ένα κοινό κείμενο, μόνο όταν η διατύπωση του τελικού κειμένου στη Γλασκόβη αναφέρθηκε μόνο στον περιορισμό της χρήσης του άνθρακα.
Ακόμα δηλαδή και μία προηγμένη χώρα, με ένα αναπτυγμένο δημοκρατικό πολίτευμα και μία μεγάλη οικονομία, δυσκολεύεται σημαντικά να ανταποκριθεί στις περιβαλλοντικής απαιτήσεις που υπάρχουν πλέον. Η Ινδία βέβαια είναι μία ειδική περίπτωση. Μπορεί όμως κανείς εύκολα να καταλάβει πόσο δυσκολότερο είναι για τις περισσότερες χώρες του πλανήτη να ανταποκριθούν οικονομικά, ειδικά εν μέσω μίας παγκόσμιας πανδημίας και των συνεπειών της, ειδικά στο οικονομικό επίπεδο.
Αυτό είναι άλλωστε το μεγάλο διακύβευμα για τη μετάβαση σε ένα διαφορετικό παραγωγικό μοντέλο και διαβίωσης. Παρά τις διακηρύξεις των προηγούμενων ετών -αλλά και του παρόντος έτους- παραμένει αμφίβολο κατά πόσο θα υλοποιηθεί η χρηματοδότηση αυτού του ριζικού μετασχηματισμού, που απαιτείται για την αναχαίτιση της υπερθέρμανσης της Γης. Ακόμα και ο τρόπος που θα στηριχθούν τα λιγότερο προηγμένα κράτη, ώστε να προχωρήσουν σε μία νέα πορεία, παραμένει αντικείμενο μίας δύσκολης και συνεχιζόμενης διαπραγμάτευσης.
