Η σημαία της Σουηδίας κυματίζει πλέον στην έδρα τις Συμμαχίας στις Βρυξέλλες. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήθελε «λιγότερο» ΝΑΤΟ, τελικά εισέπραξε «περισσότερο». Έχοντας υποδεχθεί πλέον επίσημα το 32ο μέλος της μετά την Φινλανδία, η Βορειοατλαντική Συμμαχία καθίσταται πολύ πιο συνεκτική γεωγραφικά και η Θάλασσα της Βαλτικής γίνεται «λίμνη του ΝΑΤΟ», τη στιγμή κατά την οποία βρίσκεται σε εξέλιξη η μεγαλύτερης κλίμακας στρατιωτική άσκηση από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου ως «πρόβα» απάντησης στη ρωσική απειλή.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, είχε δηλώσει ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν μία «τελειωμένη υπόθεση» για τη χώρα του από την πρώτη στιγμή που τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022. Από κοινού Φινλανδία και Σουηδία αποτίναξαν δεκαετίες αμυντικής ουδετερότητας για να τεθούν υπό την «ομπρέλα» του Άρθρου 5, τον ακρογωνιαίο λίθο της συλλογικής άμυνας στη βάση της αρχής «όλοι για ένας και ένας για όλους», η οποία παραμένει ισχυρή και ακέραια παρά τις πρόσφατες «παραφωνίες» διά στόματος Ντόναλντ Τραμπ.
Η πορεία -μετ’ εμποδίων λόγω προσχηματικών ενστάσεων εκ μέρους Άγκυρας και Βουδαπέστης- ολοκληρώθηκε πρώτα για το Ελσίνκι, το οποίο κατέστη στις 4 Απριλίου 2023 το 31ο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, για να ακολουθήσει η επίσημη προσχώρηση της Στοκχόλμης στις 7 Μαρτίου 2024. Στην μετέπειτα τελετή έπαρσης της σουηδικής σημαίας στην έδρα του ΝΑΤΟ, ο Σουηδός πρωθυπουργός, Ουλφ Κρίστερσον, δήλωσε ότι ουδέποτε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η κατάσταση ασφαλείας ήταν τόσο σοβαρή και η Ρωσία θα παραμείνει απειλή για την ευρωατλαντική ασφάλεια για το ορατό μέλλον.
Το νέο, διευρυμένο ΝΑΤΟ υποδεικνύει την αποτυχία του Βλαντιμίρ Πούτιν να αποδυναμώσει τη Συμμαχία. Ο Ρώσος πρόεδρος προέβαλε την επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς για να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία, λέγοντας ότι συνιστά απειλή για την εθνική ασφάλεια που πρέπει να ανασχεθεί. Η Ρωσία τελικά κατέληξε να «μοιράζεται» σύνορα 1.340 χιλιομέτρων με το ΝΑΤΟ μέσω της Φινλανδίας. Και μετά και την προσχώρηση της Σουηδίας, η Βορειοατλαντική Συμμαχία ουσιαστικά έχει περικυκλώσει τη Ρωσία σε ολόκληρη τη Βαλτική, ελέγχοντας πλήρως την πιο σημαντική θαλάσσια οδό για τη Μόσχα στον Βορρά και «εγκλωβίζοντας» τον ομώνυμο και πλέον ιστορικό της Στόλο.
Η Σουηδία «φέρνει» μαζί της στο ΝΑΤΟ το νησί Γκότλαντ στο μέσον της Βαλτικής, το οποίο και έχει ονομαστεί «γιγαντιαίο αεροπλανοφόρο». Αποτελεί κρίσιμο σύνδεσμο μεταξύ του Ατλαντικού και Βαλτικής, γεγονός που διευκολύνει την άμυνα Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας. Παράλληλα, η Στοκχόλμη έρχεται να συνεισφέρει στο ΝΑΤΟ άρτια εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες ένοπλες δυνάμεις, υποβρύχια αιχμής και έναν σημαντικό στόλο μαχητικών αεροσκαφών Gripen εγχώριας παραγωγής.
«Η ένταξη της Σουηδίας φέρνει προβλεψιμότητα, αφαιρώντας κάθε αβεβαιότητα σχετικά με το πώς θα ενεργούσαμε σε μια κρίση ή έναν πόλεμο» επισημαίνει ο Ρόμπερτ Ντάλστζο, διευθυντής μελετών στη Σουηδική Υπηρεσία Αμυντικών Ερευνών. Δεδομένης της γεωγραφικής θέσης της Σουηδίας, περιλαμβανομένης της νήσου Γκότλαντ στη Βαλτική, η ένταξή της στο ΝΑΤΟ καθιστά την άμυνα και την αποτροπή πολύ πιο εύκολη, αναφέρει στους New York Times.
Όλες οι χώρες με ακτές στη Θάλασσα της Βαλτικής, πέραν φυσικά της Ρωσίας, ανήκουν πλέον στη Συμμαχία, εξ ου και οι η έκφραση περί «λίμνης του ΝΑΤΟ» που υιοθετούν αξιωματούχοι και αναλυτές. Ωστόσο, το γεγονός πως κυκλώνεται η Βαλτική από κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ δεν συνεπάγεται πως ο κίνδυνος σύγκρουσης μηδενίζεται. Το ζήτημα με την έκφραση «λίμνη του ΝΑΤΟ» είναι ότι «μπορεί να δώσει την ψευδαίσθηση ότι δεν αποτελεί ζώνη πιθανής έντασης ή υψηλού κινδύνου. Η Ρωσία είναι ακόμη εκεί, αλλά θα είναι πιο στριμωγμένη» σημειώνει μιλώντας στους Financial Times η Άννα Βίσλαντερ, διευθύντρια του τμήματος Βόρειας Ευρώπης στο think-tank Atlantic Council.
Η Ρωσία έχει στρατηγικά συμφέροντα στη Βαλτική Θάλασσα, τόσο οικονομικά, όσο και στρατιωτικά. Οι πετρελαϊκές εξαγωγές από τα διυλιστήρια της Αγίας Πετρούπολης διοχετεύονται μέσω του Φινλανδικού Κόλπου στη Βαλτική. Ο ρωσικός θύλακας του Καλίνινγκραντ, σφηνωμένος μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας, είναι η έδρα του Στόλου της Βαλτικής και εκεί σταθμεύουν βαλλιστικοί πυραύλοι Iskander με δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικής κεφαλής.
Σε περίπτωση σύγκρουσης, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία θα βασίζονταν μέχρι πρότινος σχεδόν αποκλειστικά στην εξασφάλιση ενισχύσεων και προμηθειών μέσω του στρατηγικής σημασίας Διαδρόμου Σουβάλκι, μιας στενής λωρίδας γης μήκους περίπου 100 χιλιομέτρων που χωρίζει τις χώρες της Βαλτικής από την Πολωνία. Με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, η Σουηδία παρέχει νέες δυνατότητες διά θαλάσσης, καθώς το Γκότλαντ απέχει λιγότερο από 200 χιλιόμετρα από τις ακτές της Λετονίας.
Τα κράτη της Βαλτικής μπορεί να είναι οι μεγαλύτεροι άμεσοι ωφελημένοι από την ένταξη της Σουηδίας, με τη Στοκχόλμη να επίκεται να στείλει ένα τάγμα για να ενταχθεί στην πολυεθνική παρουσία στη Λετονία, αλλά οι βαθύτερες αλλαγές με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό να γίνουν στην ίδια τη σκανδιναβική ζώνη, εκτιμούν οι FT. Η συνεργασία μεταξύ των τεσσάρων βασικών χωρών -Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία- είναι εδώ και καιρό στενή, αλλά τώρα πρόκειται να γίνει πιο έντονη. Η Σουηδία εν τω μεταξύ επαναβεβαίωσε χθες, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Τομπίας Μπίλστρομ, ότι δεν προτίθεται να φιλοξενήσει πυρηνικά όπλα του ΝΑΤΟ στο έδαφός της, ούτε και μόνιμες στρατιωτικές βάσεις.
Η Ρωσία από πλευράς της έχει ανακοινώσει ότι ενισχύει στρατηγικές στρατιωτικές θέσεις στα βορειοδυτικά της σύνορα σε «απάντηση» για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας, και ενόσω το ΝΑΤΟ διεξάγει «πρόβα» γενικευμένης σύγκρουσης με τη Ρωσία στο πλαίσιο της γιγαντιαίας άσκησης Steadfast Defender.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άσκηση του ΝΑΤΟ εδώ και δεκαετίες και την πρώτη που λαμβάνει χώρα με την Φινλανδία και τη Σουηδία ως πλήρη μέλη. Μετέχουν περισσότεροι από 90.000 στρατιώτες και αναπτύσσονται τα πλέον εξελιγμένα όπλα και μέσα σε ξηρά, αέρα και θάλασσα μπροστά στο σενάριο ρωσικής επίθεσης στην ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας. Διακηρυγμένος στόχος της άσκησης Steadfast Defender είναι η αποτροπή της Ρωσίας και αποτελεί την πρώτη δοκιμή των νέων αμυντικών σχεδίων που έχει καταρτίσει το ΝΑΤΟ για τη μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού με ταχύτητα και σε μαζική κλίμακα προς ενίσχυση κάθε συμμάχου που θα μπορούσε να δεχθεί επίθεση.
