Ήταν, σαν σήμερα, 4 Απριλίου 1968, όταν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο υπέρμαχος των δικαιωμάτων των εγχρώμων ανθρώπων και ένθερμος υπερασπιστής της ισότητας, έπεφτε νεκρός από μια σφαίρα στο ξενοδοχείο «Λορέν» στο Μέμφις του Τενεσί.
Η ιστορική χειραψία του προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (Πηγή:Wikipedia - Creative Commons)
Γεννημένος στις 15 Ιανουαρίου 1929, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ο νεότερος, ήταν ειρηνιστής και οπαδός της δράσης μέσω της παθητικής αντίστασης, ηγέτης του Αφροαμερικανικού Κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων ανθρώπων. Αφού ολοκλήρωσε μια σειρά θεολογικών σπουδών, έλαβε θέση πάστορα σε εκκλησία των Βαπτιστών και αναμίχθηκε στον αγώνα των έγχρωμων για την απόκτηση πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Την 1η Δεκεμβρίου του 1955, η Αφροαμερικανή μοδίστρα Ρόζα Παρκς συνελήφθη από την αστυνομία γιατί, κατάκοπη και βαρυφορτωμένη με δέματα, τόλμησε να καθίσει σε «θέσεις μόνο για λευκούς» σε αστικό λεωφορείο και αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε έναν λευκό που μόλις είχε ανέβει.
Η Ρόζα Παρκς δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (Πηγή: Wikipedia - Creative Commons)
Δικαστήριο της Αλαμπάμα την καταδίκασε σε πρόστιμο 10 δολαρίων. Αμέσως, η κοινότητα των έγχρωμων απάντησε με μποϋκοτάρισμα της χρήσης των λεωφορείων, μέχρι να ματαιωθούν όλοι οι ρατσιστικοί νόμοι που ίσχυαν μέχρι τότε. Τότε ο Κινγκ ηγήθηκε και κατεύθυνε τον αγώνα, που διήρκεσε 385 ολόκληρες μέρες προκαλώντας καθημερινές διαμαρτυρίες, συγκρούσεις, συλλήψεις, βομβιστικές επιθέσεις και απειλές αλλά έληξε θριαμβευτικά για τους έγχρωμους, στις 13 Νοεμβρίου του 1956 με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να θεωρήσει αντισυνταγματικές όλες τις πολιτικές φυλετικού διαχωρισμού στα λεωφορεία του Μοντγκόμερι.
Το 1955 ηγήθηκε της νικηφόρας εκστρατείας του μποϋκοτάζ των δημοσίων λεωφορείων της πόλης Μοντγκόμερυ της Αλαμπάμα (εξαιτίας του φυλετικού διαχωρισμού των επιβατών) και το 1957 αναγνωρίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ενός πανεθνικού οργάνου που θα συντόνιζε τον αγώνα των έγχρωμων ίδρυσε μαζί με άλλους, ιερωμένους και μη, τη Διάσκεψη της Νότιας Χριστιανικής Ηγεσίας (Southern Christian Leadership Conference), μία από τις κυριότερες αντιρατσιστικές οργανώσεις των Η.Π.Α., και έγινε ο πρώτος της πρόεδρος.
Το 1962 ηγήθηκε του αγώνα εναντίον του φυλετικού διαχωρισμού στο Όλμπανυ της Τζόρτζια (Κίνημα του Όλμπανυ) και το 1963 βοήθησε στη διοργάνωση ειρηνικών πορειών διαμαρτυρίας στην πόλη Μπέρμιγχαμ (Αλαμπάμα) της Αλαμπάμα.
Την ίδια περίοδο ηγήθηκε επίσης της «Πορείας στην Ουάσινγκτον» και εκεί εκφώνησε την ιστορική ομιλία του που ξεκινά με τη φράση «Έχω ένα όνειρο...», στην οποία περιγράφει το όραμά του για ισότητα στην αμερικανική κοινωνία.
Στις 14 Οκτωβρίου 1964 ο Κινγκ έμαθε ότι του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο Κινγκ παραβρέθηκε στην τελετή που έγινε στο Όσλο στις 10 Δεκεμβρίου του 1964 και παρέλαβε το βραβείο του, στο όνομα των χιλιάδων αγωνιστών του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων. Το χρηματικό ποσό που παρέλαβε μαζί με το βραβείο το μοίρασε σε διάφορα κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα.
Το 1965 ηγήθηκε της πορείας από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερυ, διαμαρτυρία για τη μη εκχώρηση του δικαιώματος ψήφου στους έγχρωμους.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του μίλησε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, κριτικάροντας σφοδρά την αμερικανική κυβέρνηση και το 1967 εκφώνησε τον επίσης περίφημο λόγο του «Πέρα από το Βιετνάμ». Το 1968, και ενώ σχεδίαζε ακόμα μια πορεία προς την Ουάσινγκτον, την «Πορεία των Φτωχών», δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου στο Μέμφις (Τενεσσί). Ο Κινγκ έλαβε μετά θάνατον πολλές διακρίσεις όπως το Προεδρικό Μετάλλιο για την Ελευθερία και το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσσου. Το 1986 η 15η Ιανουαρίου (η ημέρα της γέννησής του) ανακηρύχθηκε επίσημη εορτή στις ΗΠΑ
Το τέλος
Στις 4 Απριλίου, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πέρασε τη μέρα του στον δεύτερο όροφο του ξενοδοχείου "Λορέν", στο Μέμφις, όπου συσκέφτηκε για ώρες με τους συνεργάτες του, προετοιμάζοντας την ομιλία του και συζητώντας τα πρακτικά προβλήματα της πορείας. Στις 6 το απόγευμα βγήκε να πάρει καθαρό αέρα στο μπαλκόνι της οδού Μέλμπερι, στηρίχθηκε στο κιγκλίδωμα και αστειεύτηκε με έναν συνεργάτη του, στο ισόγειο του ξενοδοχείου, που ετοιμαζόταν να βγάλει το αυτοκίνητό του από το πάρκινγκ. Έπειτα έκανε να ξαναμπεί στο δωμάτιο, χαμογελώντας ακόμα για κάποιο αθώο πείραγμα του συντρόφου του. Εκεί, με το χαμόγελο στα χείλη, τον βρήκε η δολοφονική σφαίρα μιας κυνηγετικής καραμπίνας Ρέμινγκτον, από το παράθυρο της απέναντι πανσιόν. Το επόμενο δευτερόλεπτο, ο άνθρωπος που ενσάρκωσε όσο κανείς, στον ταραγμένο 20ό αιώνα, την αγάπη και την αδελφοσύνη, βρέθηκε ξαπλωμένος μέσα σε μια λίμνη αίματος, με μια σφαίρα των 30-06 springfield (7,62x63) σφηνωμένη στο σβέρκο του. Δέκα λεπτά αργότερα, οι γιατροί του νοσοκομείου που τον εξέτασαν, διαπίστωσαν απλώς το θάνατό του.
Η ιδιοκτήτρια της απέναντι πανσιόν περιέγραψε στους πράκτορες του FBI που κατέφτασαν, έναν μελαχρινό νέο, με νότια προφορά, ο οποίος νοίκιασε την προηγούμενη μέρα το μοιραίο δωμάτιο επιμένοντας να έχει θέα προς την οδό Μέλμπερι και πλήρωσε προκαταβολικά. Σύντομα διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για τον 39χρονο Τζέιμς Ερλ Ρέι, δραπέτη από τις φυλακές Μιζούρι, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης 20 ετών για ένοπλη ληστεία. Το ανθρωποκυνηγητό που εξαπολύθηκε κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο, καθώς ο Ρέι κατέφυγε διαδοχικά στην Ατλάντα, στο Τορόντο, το Λονδίνο, τη Λισαβόνα και ξανά στο Λονδίνο. Συνελήφθη τελικά στο Διεθνές Αεροδρόμιο Χίθροου, τη στιγμή ακριβώς που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για την Ροδεσία.
Έγγραφο ένταλμα σύλληψης του δολοφόνου του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (Πηγή: Wikipedia - Creative Commons)
Ο Ρέι ομολόγησε την ενοχή του και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 99 ετών χωρίς να γίνει ποτέ δίκη. Η επίσημη εκδοχή έκανε λόγο για μεμονωμένη ενέργεια, αλλά η βαριά υποψία μιας σκοτεινής συνωμοσίας την οποία συγκάλυψαν αν δεν οργάνωσαν κιόλας οι κρατικές υπηρεσίες, αιωρείται πάντα στην αμερικανική πολιτική ατμόσφαιρα. Τα ερωτηματικά είχαν να κάνουν με το πώς κατάφερε ένα ασήμαντο επαρχιακό «κλεφτρόνι» του Μιζούρι να διαφεύγει για ένα χρόνο από το FBI, ταξιδεύοντας σε δύο ηπείρους με άνεση πολυεκατομμυριούχου κοσμοπολίτη, γιατί αγνοήθηκαν οι καταθέσεις αυτόπτων μαρτύρων που μιλούσαν για «δεύτερο πρόσωπο» στη δολοφονία του Κινγκ και γιατί οι ομοσπονδιακές αρχές απέκρουσαν πεισματικά την αξίωση της οικογένειας Κινγκ να γίνει δημόσια δίκη, ώστε να λάμψει η αλήθεια στο ακροατήριο.
Η κηδεία που έμεινε στην Ιστορία
Εργάτριες ακούνε τους επικήδειους λόγους για τον Κινγκ (Πηγή: Wikipedia - Creative Commons)
Η πορεία που είχε προγραμματίσει ο έγχρωμος ηγέτης έγινε πραγματικά στις 8 Απριλίου, στους δρόμους του Μέμφις, έστω και χωρίς τον ίδιο.
Ένα ποτάμι 20.000 Αφροαμερικανών με επικεφαλής τη σύζυγό του, Κορέττα Κινγκ, συγκλόνισε με την εκκωφαντική σιωπή του όλη την Αμερική. Την επόμενη μέρα το ποτάμι έγινε επιβλητική λαοθάλασσα, που κατέκλυσε το χώρο γύρω από την ταπεινή εκκλησία του Εμπενέζερ, όπου ιερουργούσε για χρόνια ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και, πριν από αυτόν, ο πατέρας του. Παρών και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Χιούμπερτ Χάμφρεϊ, η Τζάκι Κένεντι, σύζυγος του επίσης δολοφονημένου προέδρου, και όλοι οι υποψήφιοι πρόεδροι των ΗΠΑ, με εξαίρεση τον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας, Ρόναλντ Ρήγκαν. Όλοι αυτοί άκουσαν με σκυμμένο το κεφάλι το τελευταίο, μαγνητοφωνημένο κήρυγμα που είχε εκφωνήσει ο ίδιος ο Κινγκ, στον ίδιο χώρο, πριν από τέσσερις μόλις μήνες, με μια διαίσθηση που εκ των υστέρων ακουγόταν ανατριχιαστικά επιβεβαιωμένη:
«Αυτό τον καιρό σκέφτομαι πού και πού τον θάνατο και την κηδεία μου και αναρωτιέμαι τι θα ήθελα να ακουστεί τότε.
Αν τύχει και είστε, κάποιοι από σας, εκεί όταν έρθει εκείνη η μέρα, να ξέρετε ότι δεν θα ήθελα μια μακρόσυρτη κηδεία. Κι αν βάλετε κάποιον να με αποχαιρετίσει, πείτε του σας παρακαλώ να μη μακρηγορήσει. Να μην αρχίσει να λέει για το Νομπέλ - δεν είναι αυτό το σπουδαίο - ούτε για τα σχολεία που έβγαλα.
Εκείνο που θα 'θελα να ειπωθεί είναι ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να βοηθήσει τους άλλους. Θα 'θελα να ειπωθεί ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να αγαπήσει τους άλλους. Θα 'θελα να μπορείτε να πείτε εκείνη τη μέρα ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ νοιάστηκε να ταΐσει τον πεινασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να κάνει συντροφιά στον φυλακισμένο. Θα 'θελα να μπορείτε να πείτε ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πάσχισε να αγαπήσει και να υπηρετήσει τον άνθρωπο».
Η κηδεία του μεταδόθηκε σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση, πανεθνικά. Τη σορό του δεν την τοποθέτησαν σε στρατιωτικό κιλλίβαντα, αλλά σε ένα φτωχικό αγροτικό αμάξι, και δεν την έσυραν περήφανα καθαρόαιμα με βαρύτιμα πένθιμα κρέπια, αλλά δύο ταπεινά μουλάρια. Πίσω του, 100.000 άνθρωποι, λευκοί και έγχρωμοι, τον κατευόδωσαν σε μια μεγαλειώδη πορεία 6 χιλιομέτρων, μέχρι το νεκροταφείο του Σάουθ Βιου, στον οικογενειακό τάφο όπου αναπαύονταν οι παππούδες του.
Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters, Wikipedia
