Τα Χριστούγεννα του 2020 και του 2021 γιορτάστηκαν στην Ευρώπη στη σκιά του κορονοϊού. Φέτος, η ενεργειακή κρίση που μαστίζει τη Γηραιά Ήπειρο, ως άμεση συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, μπαίνει εμπόδιο στα σχέδια πολλών ευρωπαϊκών πόλεων για πλούσιους χριστουγεννιάτικους στολισμούς.
Από το Παρίσι μέχρι το Λονδίνο, οι αρχές των πόλεων περιορίζουν τις ώρες φωτισμού ενώ πολλοί έχουν στραφεί σε πιο ενεργειακά αποδοτικά φώτα LED ή ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στο Παρίσι, που αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τις ημέρες των εορτών, έχει μπει ωράριο στα φώτα. Τα Ηλύσια Πεδία, φωτίζονται μόνο μέχρι τις 23:45 και όχι έως τις 2 τα ξημερώματα όπως γινόταν τις προηγούμενες χρονιές.
Στο Στρασβούργο, φέτος το κεντρικό δέντρο της διάσημης χριστουγεννιάτικης αγοράς, έχει λιγότερα φώτα. Η γαλλική πόλη που κάθε χρόνο προσελκύει 2 εκατομμύρια επισκέπτες, επιδιώκει να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά 10%.
Στη Βερόνα στη βόρεια Ιταλία, έχουν τοποθετηθεί ξύλινοι πάγκοι που μπορούν οι πολίτες να απολαμβάνουν το ζεστό κρασί και να κάνουν τα ψώνια τους, αλλά δεν έχει αποφασιστεί ακόμα αν τοποθετηθούν γιορτινά φώτα στους δρόμους, όπως άλλες χρονιές.
Παρόμοια εικόνα και στη Βουδαπέστη καθώς φέτος δεν φωτίζονται αρκετές γέφυρες του Δούναβη αλλά και κατά μήκος της κεντρικής λεωφόρου της πόλης. «Η εξοικονόμηση στον διακοσμητικό φωτισμό αφορά το γεγονός ότι ζούμε σε εποχές που χρειαζόμαστε κάθε ”σταγόνα” ενέργειας», δήλωσε ο αντιδήμαρχος της Βουδαπέστης, Άμπρους Κις. Ο ίδιος ωστόσο δεν πιστεύει ότι το σκηνικό θα καταστεί αποτρεπτικό για τους τουρίστες χαρακτηρίζοντας την όλη συζήτηση μάλλον «υπερβολική».
Κουβέρτες και τσάι στις γερμανικές εκκλησίες
Οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων είναι και γιορτές θαλπωρής και φωτός. Οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία για να προσευχηθούν, να βρουν ζεστασιά στην ψυχή και φως στο πνεύμα. Φέτος ωστόσο σε πολλούς ναούς δεν θα είναι ακριβώς έτσι. Λόγω της έκρηξης τιμών στην ενέργεια πολλοί καθολικοί επίσκοποι και ευαγγελικές εκκλησίες καλούν τις ενορίες τους να κάνουν οικονομία στην ενέργεια για να μειωθεί η κατανάλωση. Οι πιστοί θα βρουν τις εκκλησιές τους κρύες και με λιγότερο φως. Βέβαια, πρόκειται για συστάσεις και όχι για υποχρεωτικά μέτρα. Σημασία έχει ο κάθε υπεύθυνος να αναλάβει ατομική ευθύνη.
«Η εκκλησία δεν μπορεί να επιβάλει μέτρα», ανέφερε στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο DPA ο εκπρόσωπος της Ευαγγελικής Εκκλησίας στη Βυρτεμβέργη. «Οι ενοριακές κοινότητες είναι ανεξάρτητες οντότητες που λαμβάνουν ανεξάρτητες αποφάσεις σε ό,τι έχει να κάνει με δαπάνες», σημείωσε.
Ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Βερολίνου βεβαιώνει και αυτός ότι δεν θα γίνουν έλεγχοι στο θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας. «Δεν είμαστε αστυνόμοι για το κλίμα. Εφόσον το κόστος θέρμανσης βαρύνει τους δήμους, υποθέτουμε ότι εκεί το θέμα θα αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα», επισήμανε.
Όριο θερμοκρασίας
Μία λοιπόν από τις συστάσεις των εκκλησιών είναι να μην θερμαίνονται καθόλου οι χώροι λατρείας - εάν είναι δυνατόν - ή να μειωθεί η θερμοκρασία. Σε κοινή δήλωση, οι επισκοπές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας συμβουλεύουν να κρατηθεί ως ανώτατο όριο θέρμανσης των εκκλησιών οι 5 βαθμοί Κελσίου το πολύ. Η θερμοκρασία γύρω στους 10 βαθμούς Κελσίου ήταν συνηθισμένη μέχρι τώρα.
Σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας κατά 10% για κάθε βαθμό μείωσης της θερμοκρασίας, αναλόγως φυσικά με το μέγεθος της εκκλησίας, δηλαδή μεταξύ 1.000 και 30.000 κιλοβατώρες ενέργειας ανά έτος και βαθμό. Σε υπολογισμό της Ευαγγελικής Λουθηριανής Εκκλησίας στη βόρεια Γερμανία αποτυπώνεται καθαρά τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Εάν η θερμοκρασία και στις 1.900 εκκλησίες της μειωνόταν κατά ένα βαθμό, ανεξαρτήτως χρήσης φυσικού αερίου ή πετρελαίου, θα ήταν δυνατή ετήσια εξοικονόμηση κόστους συνολικού ύψους 240.000 ευρώ.
Κι αυτό χωρίς να αναμένονται ζημιές στα κτήρια, σε αντικείμενα ή στο εκκλησιαστικά όργανα από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Πιο σημαντική είναι η υγρασία, η οποία πρέπει να είναι κάτω από 70%.
Η ομοιόμορφη θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα σημαντική για το εκκλησιαστικό όργανο, δεν πρέπει να βρίσκεται σε χώρους με διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Αρχιεπισκοπής Αμβούργου.
Και πώς αντιδρούν εκκλησιαστικοί κύκλοι και πιστοί στο ενδεχόμενο να μπουν σε μια παγωμένη εκκλησία; Στην επισκοπή της Φούλντα, όπου συνιστάται μείωση της βασικής θερμοκρασίας στους 5 βαθμούς Κελσίου, η κριτική είναι ελάχιστη, είπε ένας εκπρόσωπός της, οι περισσότεροι εκκλησιαζόμενοι δείχνουν να αντιλαμβάνονται την κατάσταση. Η εκπρόσωπος της Ευαγγελικής Εκκλησίας Βερολίνου-Βρανδεμβούργου τόνισε ότι «είναι σημαντικό να εξηγήσουμε τους λόγους στα μέλη της εκκλησίας».
Ο πάστορας του ναού της Αγίας Μαρίνας στο Λίμπεκ πιστεύει ότι κυρίως οι τουρίστες δεν θα έχουν πρόβλημα, «το έχουν συνηθίσει στις πόλεις και τις χώρες τους με τις μεγάλες εκκλησίες, επειδή γίνεται το ίδιο». Ο εκπρόσωπος της επισκοπής του Έρφουρτ επισήμανε επίσης ότι ο κόσμος γνώριζε ότι οι εκκλησίες δεν μπορούν να έχουν «θερμοκρασίες καθιστικού».
Έτσι, πολλές εκκλησίες δίνουν κάποιες πρακτικές οδηγίες προς τους εκκλησιαζόμενους, δηλαδή τους ενθαρρύνουν να ντύνονται ζεστά και να φέρνουν το τσάι τους σε θερμός. Ορισμένες εκκλησίες έχουν θερμαινόμενα μαξιλάρια στα στασίδια. Σύμφωνα με την Αρχιεπισκοπή της Κολωνίας, όταν η θέρμανση του αέρα είναι απενεργοποιημένη, μπορεί να γίνει εξοικονόμηση περίπου στο 95% της ενέργειας. Ιδιαίτερα στις λεγόμενες «χειμερινές εκκλησίες», δηλαδή στον περιορισμό του χώρου για τις λειτουργίες, ώστε να υπάρχει περισσότερη ζέστη, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι αισθητή - κι αυτό όχι μόνο από φέτος. Η λειτουργία δεν τελείται μόνο στην εκκλησία, αλλά για παράδειγμα στην μικρότερη αίθουσα της ενορίας, η οποία θερμαίνεται καλύτερα.
Υπάρχουν κι άλλες ιδέες, όπως η συντόμευση των λειτουργιών, η αντικατάσταση της θέρμανσης από ορυκτά καύσιμα με ΑΠΕ, ή η δημιουργία συνεργειών. Στο Γκέτινγκεν, για παράδειγμα, μερικές προτεσταντικές εκκλησίες θερμαίνονται εκ περιτροπής. Δηλαδή τη μια Κυριακή μια εκκλησία παραμένει κρύα, μια γειτονική εκκλησία θερμαίνεται μέτρια και την επόμενη Κυριακή το αντίθετο.
Στο επίκεντρο των προσπαθειών εξοικονόμησης είναι φυσικά και τα χριστουγεννιάτικα φώτα. Σε πολλές περιοχές έχει ληφθεί μέριμνα, ώστε να γίνει οικονομία στον εξωτερικό φωτισμό, ώστε οι εκκλησίες να μην φωτίζονται.Στη Μητρόπολη του Τρίερ το θέμα είναι επίκαιρο εδώ και καιρό και όχι μόνο λόγω του ενεργειακού κόστους. Εκεί θέλουν να προστατεύσουν τον βιότοπο των εντόμων με τη χρήση λιγότερου φωτός. Και στην Αρχιεπισκοπή της Κολωνίας θα απαγορευτούν τα «υπερμεγέθη» χριστουγεννιάτικα φώτα.
Δεδομένου όμως ότι τα Χριστούγεννα -ειδικά αυτήν την εποχή με λιγότερο φως και το αρνητικό κλίμα λόγω κρίσης- είναι και γιορτή ελπίδας, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν οικονομικά φωτάκια. «Αλλά και η ιδέα ότι οι εκκλησίες θα ήταν υπερφορτωμένες με χριστουγεννιάτικα στολίδια την περίοδο των Χριστουγέννων είναι επίσης κάτι το υπερβολικό», λέει ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής του Βερολίνου. «Δεν είναι εκκλησιαστικό έθιμο να στολίζεις τα πάντα με κάθε είδους φωτάκια στις εκκλησίες την περίοδο των Χριστουγέννων. Το χριστουγεννιάτικο δένδρο καλό είναι να τοποθετηθεί γύρω στα Χριστούγεννα, μαζί με τον φωτισμό του».
Με πληροφορίες από apnews.com και dw.com
