Κοντά στην πλήρη αποκατάστασή της βρίσκεται η ηλεκτροδότηση στην Ισπανία, με τα ξημερώματα της Τρίτης να σηματοδοτούν θετικές εξελίξεις. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση από τη Red Eléctrica, τον διαχειριστή του εθνικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, στις 02:50 το 82,4% του δικτύου είχε επιστρέψει σε κανονική λειτουργία.
Παράλληλα, η αποκατάσταση στους υποσταθμούς που εξυπηρετούν τις ηλεκτροκίνητες δημόσιες συγκοινωνίες είχε φτάσει το 99,11%, γεγονός που επιτρέπει τη σταδιακή επαναλειτουργία των μέσων μεταφοράς.
Αντίστοιχη πρόοδος καταγράφεται τόσο στην Πορτογαλία όσο και στις πληγείσες περιοχές της Γαλλίας, οι οποίες είχαν επίσης επηρεαστεί από το πρωτοφανές ενεργειακό μπλακ άουτ που διήρκεσε περισσότερες από 12 ώρες.
A huge power outage brought parts of Spain and Portugal to a standstill, grounding planes, halting public transportation, causing panic buying and leaving the two countries scrambling to restore power to millions of homes and businesses https://t.co/km6XsujnhU pic.twitter.com/azBALfLWZJ
— Reuters (@Reuters) April 28, 2025
Τι συνέβη
Ένα εκτεταμένο μπλακ άουτ έπληξε τη Δευτέρα την Ισπανία και την Πορτογαλία, προκαλώντας παράλυση στις μεταφορές, διακοπές στις τηλεπικοινωνίες και αδυναμία πρόσβασης σε μετρητά σε όλη την Ιβηρική Χερσόνησο. Εκατομμύρια πολίτες έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ χιλιάδες επιβάτες τρένων καθηλώθηκαν.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ απευθύνθηκε σε εθνικό διάγγελμα, επισημαίνοντας ότι 11 ώρες μετά την εκδήλωση του προβλήματος, οι ειδικοί της κυβέρνησης εξακολουθούσαν να διερευνούν τα αίτια της κατάρρευσης. «Ποτέ δεν είχαμε πλήρη κατάρρευση του συστήματος», δήλωσε ο Σάντσεθ, πριν περιγράψει λεπτομερώς την κατάσταση.
Όπως ανέφερε, στις 12:33 το μεσημέρι, το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας υπέστη απώλεια 15 γιγαβάτ - το 60% της συνολικής ζήτησης - μέσα σε μόλις πέντε δευτερόλεπτα. Ο επικεφαλής λειτουργιών της Red Eléctrica, Εδουάρδο Πριέτο, χαρακτήρισε το συμβάν «εξαιρετικά σπάνιο και πρωτοφανές».
Μέχρι τις 5 π.μ. της Τρίτης, το 92% της ηλεκτροδότησης είχε αποκατασταθεί, ενώ ο Σάντσεθ υποσχέθηκε πλήρη αποκατάσταση εντός της ημέρας.
Το περιστατικό έρχεται λίγες εβδομάδες μετά από άλλη σοβαρή διακοπή στη Βρετανία και σε περίοδο αυξημένης ανησυχίας στην Ευρώπη για πιθανό ρωσικό σαμποτάζ.
Ωστόσο, τόσο το Εθνικό Κέντρο Κυβερνοασφάλειας της Πορτογαλίας όσο και η Ευρωπαία αξιωματούχος Τερέζα Ριμπέρα απέκλεισαν το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης.
Video footage showed long snaked lines of cars in traffic jams throughout Madrid during a wide power outage across Spain and Portugal, that also paralyzed public transportation and delayed flights https://t.co/km6XsujV7s pic.twitter.com/uXnyqiXrJY
— Reuters (@Reuters) April 28, 2025
Ένα άλλο σενάριο αφορά στην υπερπαραγωγή ηλιακής ενέργειας και άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η υπερπροσφορά ρεύματος και η χαμηλή ζήτηση μπορεί να προκαλέσουν ανισορροπία στο σύστημα και να προκαλέσει μπλακ άουτ, λένε ειδικοί. Το μπλακ άουτ ενδέχεται να προκλήθηκε λόγω ακραίων διακυμάνσεων θερμοκρασίας στην Ισπανία, που πυροδότησε «ανώμαλες ταλαντώσεις» σε γραμμές πολύ υψηλής τάσης, ένα φαινόμενο γνωστό ως «επαγόμενη ατμοσφαιρική διακύμανση».
Το Εθνικό Κέντρο Κυβερνοασφάλειας της Πορτογαλίας σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η διακοπή λειτουργίας οφείλεται σε κυβερνοεπίθεση.
Η Τερέζα Ριμπέρα, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για την προώθηση της καθαρής ενέργειας, ανέφερε το ίδιο στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες και χαρακτήρισε τη διακοπή ρεύματος «ένα από τα σοβαρότερα επεισόδια που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη τον τελευταίο καιρό». «Αναλύουμε όλες τις πιθανές αιτίες χωρίς να απορρίπτουμε καμία υπόθεση», δήλωσε ο Σάντσεθ.
Πώς επηρεάστηκαν Μαδρίτη και Λισαβόνα
Η διακοπή ξεκίνησε το μεσημέρι της Δευτέρας και άφησε χωρίς ρεύμα γραφεία, μέσα μεταφοράς και οδικό δίκτυο σε Μαδρίτη, Λισαβόνα και Βαρκελώνη. Περισσότεροι από 35.000 επιβάτες χρειάστηκε να απομακρυνθούν από πάνω από 100 ακινητοποιημένα τρένα στην Ισπανία. Μέχρι αργά το βράδυ, ορισμένοι εξακολουθούσαν να περιμένουν βοήθεια.
Η έλλειψη λεωφορείων και μετρό δημιούργησε χάος στους δρόμους. Στη Μαδρίτη, πολίτες προσπαθούσαν να κάνουν οτοστόπ για να φτάσουν στο αεροδρόμιο, ενώ στη Βαρκελώνη, πλήθος κόσμου περίμενε σε σταθμούς λεωφορείων που δεν λειτουργούσαν.
Τα νοσοκομεία και άλλες κρίσιμες υπηρεσίες ενεργοποιήθηκαν μέσω γεννητριών, ενώ η πλειοψηφία των δικτύων κινητής τηλεφωνίας κατέρρευσε, με σποραδική λειτουργία κάποιων εφαρμογών. Τα ΑΤΜ και οι ηλεκτρονικές πληρωμές σταμάτησαν.
Οι περιοχές των Καναρίων Νήσων, των Βαλεαρίδων και των ισπανικών θυλάκων στη Βόρεια Αφρική δεν επηρεάστηκαν.
Μετά από συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, ο ισπανικός στρατός ανέλαβε τη διανομή γεννητριών στις πιο πληγείσες περιοχές.
Η πορτογαλική πλευρά
Το πορτογαλικό υπουργικό συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως, ενώ ο πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγρο δήλωσε ότι αναμένει την πλήρη αποκατάσταση μέχρι το τέλος της ημέρας. Πορτογάλοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η αιτία εντοπίζεται εκτός της χώρας.
Η Ισπανία ενίσχυσε το δίκτυό της αντλώντας ενέργεια από Μαρόκο και Γαλλία, ενώ αύξησε την παραγωγή από υδροηλεκτρικούς και θερμικούς σταθμούς.
Πώς λειτούργησαν τα αεροδρόμια και τα δίκτυα
Τα αεροδρόμια παρέμειναν ανοιχτά χάρη σε εφεδρικά συστήματα, αν και σημειώθηκαν καθυστερήσεις σε πτήσεις. Στη Λισαβόνα, οι τερματικοί σταθμοί έκλεισαν προσωρινά, με τουρίστες να περιμένουν έξω από το αεροδρόμιο. Το κοινοβούλιο στη Μαδρίτη ανέστειλε τις εργασίες του, ενώ αναβλήθηκαν αθλητικές εκδηλώσεις όπως το Madrid Open.
Παρά τις δυσκολίες, πολλοί εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη τεχνολογίας για να απολαύσουν τον καλό καιρό και να κοινωνικοποιηθούν, όπως στη Βαρκελώνη, όπου οι δρόμοι γέμισαν με κόσμο που αντάλλασσε νέα και βοηθούσε ο ένας τον άλλον.
Καθώς περνούσε η ώρα, οι πολίτες ανησυχούσαν για την απουσία επικοινωνίας με συγγενείς και εργοδότες. Σε πολλές περιοχές, όπως η Τεράσα, υπήρξε μεγάλη ζήτηση για γεννήτριες.
Στην Πορτογαλία, η αστυνομία αύξησε τις δυνάμεις της για να αντιμετωπίσει περιστατικά παγιδευμένων σε ασανσέρ και άλλες καταστάσεις ανάγκης. Το μετρό της Λισαβόνας εκκενώθηκε και πολλές δημόσιες υπηρεσίες διακόπηκαν.
Η επιστροφή στην κανονικότητα προχωρά σταδιακά, όμως η πρωτοφανής αυτή κρίση ανέδειξε τη σημασία της ανθεκτικότητας στα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα.
Το κυνήγι της συνδεσιμότητας
Όσο περνούσαν οι ώρες, τόσο αυξανόταν και η ανησυχία όσων δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. «Δεν μπορώ καν να τηλεφωνήσω στο αφεντικό μου γιατί τίποτα δεν λειτουργεί», δήλωσε η Helen Osorio, υπάλληλος καταστήματος στη Βαρκελώνη.
Στην Τεράσα, μια βιομηχανική πόλη 50 χιλιόμετρα (30 μίλια) από τη Βαρκελώνη, τα καταστήματα που πωλούσαν γεννήτριες δεν είχαν αποθέματα. Η Εθνική Αρχή Εκτάκτων Αναγκών και Πολιτικής Προστασίας της Πορτογαλίας δήλωσε ότι τα εφεδρικά συστήματα ηλεκτροδότησης λειτουργούσαν.
Στην Πορτογαλία, μια χώρα με περίπου 10,6 εκατομμύρια κατοίκους, η αστυνομία τοποθέτησε περισσότερους αστυνομικούς σε υπηρεσία για να αντιμετωπίσει τα αυξημένα αιτήματα για βοήθεια, μεταξύ άλλων από ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί σε ασανσέρ.
Αρκετά βαγόνια του μετρό της Λισαβόνας εκκενώθηκαν, σύμφωνα με αναφορές. Τα δικαστήρια σταμάτησαν να λειτουργούν και επηρεάστηκαν τα ΑΤΜ και τα συστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών.
