Αν ένα πράγμα θέλει ο Βλαντιμίρ Πούτιν να κάνει ξεκάθαρο είναι ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να ανεχθεί παρέμβαση καμίας άλλης δύναμης είτε αυτή λέγεται Κίνα, Ευρώπη ή ΗΠΑ στο μαλακό της υπογάστριο, τον Καύκασο.
Αυτό το ξεκάθαρο μήνυμα του Πούτιν φαίνεται να μην το έχει λάβει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την υποστήριξη που παρέχει στο Αζερμπαϊτζάν στην προσπάθειά του να ανακτήσει εδάφη που είχε χάσει από την Αρμενία το 1994. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, η στάση του Ερντογάν βάζει σε μια νέα, σκληρή δοκιμασία τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία.
Μπορεί η στρατηγική του Τούρκου προέδρου να απολαμβάνει υποστήριξης στο εσωτερικό της χώρας του, σε μια κρίσιμη φάση για την πορεία της τουρκικής οικονομίας αλλά –όπως σημειώνει το Bloomberg– διακινδυνεύει να προκαλέσει την οργή μιας στρατιωτικής δύναμης, όπως η Ρωσία, που έχει την ικανότητα να πλήξει τα τουρκικά συμφέροντα σε πολλά μέτωπα.
"Ο Ερντογάν δοκιμάζει πραγματικά την υπομονή του Πούτιν. Τον εκνευρίζει ολοένα και περισσότερο", λέει στο Bloomberg, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου και πρόεδρος του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Αλεξάντερ Ντίνκιν.
Σημειώνεται ότι οι σχέσεις των δύο ηγετών δεν περνούσαν την καλύτερη φάση τους προτού ξεσπάσουν οι συγκρούσεις γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ στις 27 Σεπτεμβρίου και παρά τη πεποίθηση ότι ο Ερντογάν είχε στρέψει την πλάτη σε ΗΠΑ και νατοϊκούς συμμάχους προτιμώντας μια εταιρική σχέση με τη Ρωσία.
Οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει στρατεύματα, μισθοφόρους στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα στη Συρία και τη Λιβύη, εν μέσω πληροφοριών ότι η Τουρκία έχει στείλει και Σύριους μισθοφόρους στο Αζερμπαϊτζάν κάτι που αν ισχύει θα έχει ξεπεράσει μια κόκκινη γραμμή στον πρώην σοβιετικό Καύκασο.
Τα πεδία διαφωνιών και αντικρουόμενων συμφερόντων των δύο δυνάμεων ολοένα και μεγαλώνουν, με το Κρεμλίνο να θεωρεί ότι η Άγκυρα γυρνά σταδιακά την πλάτη στον ενεργειακό κολοσσό Gazprom αφού τον περασμένο Ιούλιο εισήγαγε ποσότητες φυσικού αερίου κατά 28% λιγότερες σε σχέση με πέρυσι, την ώρα που έχει αυξήσει
κατά 22% τις αντίστοιχες εισαγωγές από το Αζερμπαϊτζάν. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία αναμένεται σύντομα να εγκαινιάσει ένα νέο αγωγό που θα επιτρέπει στο φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν να διεκδικήσει μερίδιο της ευρωπαϊκής αγοράς από από την Gazprom.
O Ερντογάν καταδίκασε προ ημερών από το βήμα της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ως "απαράδεκτη" την κοινή έκκληση για άμεση κατάπαυση του πυρός στο Αζερμπαϊτζάν που έκαναν ο Πούτιν μαζί με τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδροι τριών χωρών που προΐστανται της λεγόμενης ομάδας του Μινσκ του ΟΑΣΕ για την επίλυση της διαμάχης για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η Ρωσία κι η Γαλλία από την πλευρά τους κατηγορούν την Άγκυρα ότι έστειλε μισθοφόρους από τη Συρία στο Αζερμπαϊτζάν σε μια κίνηση που μπορεί να εισάγει το ισλαμιστικό στοιχείο σε μια σύρραξη, όπου συγκρούονται οι μουσουλμάνοι Αζέροι με τους χριστιανούς Αρμένιους, αν και η Άγκυρα και το Μπακού απορρίπτουν τις αιτιάσεις αυτές.
Η Τουρκία στηρίζει εδώ και χρόνια τους τουρκόφωνους Αζέρους στην κόντρα για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά ποτέ τόσο έντονα όσο τώρα ο Ερντογάν, αναφέρει το δημοσίευμα. Την ίδια ώρα ο Υπουργός Εξωτερικων, Μεβλουτ Τσαβούσογλου είπε ότι η Άγκυρα θα προχωρήσει και σε άλλα βήματα, αν το ζητήσει το Αζερμπαϊτζάν. Η Ρωσία από την άλλη, αν και έχει προμηθεύσει οπλικά συστήματα και στους δύο αντιπάλους, γέρνει προς την Αρμενία, όπου διαθέτει και στρατιωτική βάση και με την οποία έχει υπογράψει συμφωνία ασφάλειας,
Από τις 27 Σεπτεμβρίου, που ξεκίνησε ο νέος γύρος των συγκρούσεων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τουλάχιστον δύο συνομιλίες του Πούτιν με τον Αρμένιο πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν, αλλά καμία με τον Ερντογάν ή τον Αζέρο πρόεδρο Ιλχάμ Αλίεφ. Ανώτερος αξιωματούχος στην Άγκυρα υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι η μόνη νατοϊκή χώρα που ορθώνει ανάστημα στις ρωσικές πιέσεις στην περιοχή.
"Επί της ουσίας, οι απόψεις της Τουρκίας δεν τις συμμερίζονται οι Δυτικοί.
Αν και ο Ερντογάν κι οι συνεργάτες του ουδέποτε έτρεφαν ψευδαισθήσεις για την ευκαιριακή σχέση με τη Ρωσία, απομάκρυναν με την πολιτική τους τους νατοϊκού συμμάχους", όπως λέει ο Σινάν Ουλγκέν της δεξαμενής σκέψης Carnegie Europe. Ο ίδιος υποστηρίζει "ότι ο στόχος του Ερντογάν είναι να περιθωριοποιήσει την Ομάδα του Μινσκ για να εξασφαλίσει μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ".
Είναι η ίδια στρατηγική που χρησιμοποίησε ο Ερντογάν στη Λιβύη, τη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά εγκυμονεί κινδύνους, σχολιάζει το Bloomberg, αφού η Ρωσία μπορεί να προχωρήσει σε αντίποινα σε οποιοδήποτε απ’ αυτά τα μέτωπα, αν οι εξελίξεις επί εδάφους ξεπεράσουν τις κόκκινες γραμμές της.
"Το πρόβλημα για τη Ρωσία είναι ότι σε αντίθεση με άλλες υποβόσκουσες συγκρούσεις σε εδάφη της πρώην ΕΣΣΔ, δεν διαθέτει εκεί ικανές δυνάμεις για να θέσει υπό τον έλεγχό της την κατάσταση, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να πατήσει σε δύο βάρκες, διατηρώντας σχέσεις και με τις δύο πλευρές", σημειώνει ο ειδικός σε θέματα που αφορούν στον Καύκασο, Τόμας ντε Βάαλ.
