Η επιλογή του Μαρκ Ρούτε ως διαδόχου του Γενς Στόλτενμπεργκ στην ηγεσία του ΝΑΤΟ διασφαλίζει τη συνέχεια όσον αφορά τον στρατηγικό προσανατολισμό και τις κυρίαρχες αντιλήψεις στη μεγαλύτερη και μακροβιότερη στρατιωτικής συμμαχία που γνώρισε η Ιστορία, σε μία κρίσιμη διεθνή συγκυρία κατά την οποία ανασύρονται από τα συρτάρια σχέδια πυρηνικής αποτροπής.
Τόσο ο Στόλτενμπεργκ, όσο και ο Ρούτε λογίζονται ως εκπρόσωποι της ίδιας σχολής εντός της Συμμαχίας, καθώς θεωρούν απαραίτητο τον άξονα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αρκεί από μόνη της για να υπερασπιστεί την Ευρώπη. Ωστόσο, η έκταση της αμερικανικής συμβολής στην ευρωπαϊκή άμυνα τίθεται εν αμφιβόλω με την προοπτική μία εκλογικής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές τον Νοέμβριο και την αμφιταλαντευόμενη υποστήριξη μερίδας των Ρεπουμπλικανών στο ΝΑΤΟ.
Ο 57χρονος Ρούτε, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ επί 14 χρόνια, και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του φιλελεύθερου-δημοκρατικού χώρου φέρει τη φήμη ενός ισχυρού πολιτικού, πραγματιστή, που οικοδομεί συναινέσεις, ενώ παράλληλα έχει επιδείξει ισχυρή αποφασιστικότητα όσον αφορά την υποστήριξη της Ουκρανίας, όπως και ο προκάτοχός του Στόλτενμπεργκ.
Στην πρόσφατη διεθνή διάσκεψη για την Ειρήνη στην Ουκρανία, ο Μαρκ Ρούτε εκφώνησε μια από τις πιο σκληρές ομιλίες κατά του Βλαντιμίρ Πούτιν -ίσως και με την προοπτική να πείσει για τις προθέσεις του προκειμένου να πάρει το χρίσμα για τη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ. Εκείνη η εμφάνισή του στο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας ήταν τρόπον τινά το πέρασμα του από τη θέση του επικεφαλής της ολλανδικής κυβέρνησης στην ηγεσία της Συμμαχίας.
Στα διαδικαστικά, ο διορισμός του Ρούτε θα πρέπει να επισημοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής στην Ουάσινγκτον, από τις 9 έως τις 11 Ιουλίου, που σηματοδοτεί τα 75 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει επίσημη διαδικασία επιλογής νέου γενικού γραμματέα. Θεωρητικά, οι σύμμαχοι συζητούν μέχρι να υπάρξει συναίνεση. Στην πράξη, βαρύνει η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Την περασμένη εβδομάδα ήρθη και το τελευταίο εμπόδιο που ύψωνε επί μήνες ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας στην υποψηφιότητα Ρούτε. Η συμφωνία που «έκλεισε» με τον Ρούτε διασφαλίζει ότι η Βουδαπέστη θα έχει την επιλογή (opt out) να μην ακολουθήσει δραστηριότητες του ΝΑΤΟ που σχετίζονται με την υποστήριξη της Ουκρανίας, είτε αυτό αφορά σε αποστολή προσωπικού εκτός ΝΑΤΟϊκού εδάφους, είτε χρηματοδότηση προς υποστήριξη ανάλογων αποστολών. Η αλλαγή φρουράς μεταξύ Στόλτενμπεργκ και Ρούτε θα γίνει εκτός απροόπτου στις 2 Οκτωβρίου.
Η συνέχεια όμως δεν θα είναι «περίπατος» για τον Ρούτε, ο οποίος θα κληθεί να διαχειριστεί σειρά προκλήσεων σε ένα άκρως ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον, που το ορίζουν συνδυασμοί από αστάθμητους παράγοντες. Προτού καν αναλάβει καθήκοντα γενικού γραμματέα, ο Ρούτε θα γίνει στην Ουάσινγκτον κοινωνός των σχεδίων της Συμμαχίας τα οποία ο ίδιος θα κληθεί να φέρει εις πέρας. Η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσινγκτον θα πρέπει να επιβεβαιώσει έναν ακόμη πιο κεντρικό ρόλο για το ΝΑΤΟ.
Ο Στόλτενμπεργκ πρότεινε τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου ταμείου χρηματοδότησης για την Ουκρανία. Στόχος είναι να διασφαλιστεί μια σταθερή ροή πόρων προς το Κίεβο, ανεξάρτητα από το «χρώμα» των κυβερνήσεων που αναλαμβάνουν την εξουσία στις διάφορες πρωτεύουσες. Χωρίς να ομολογείται από επίσημα χείλη, η πρόταση Στόλτενμπεργκ αποσκοπεί κυρίως στο να διασφαλιστεί η άνευ προβλημάτων λειτουργία και η ομαλή χρηματοδότηση της Συμμαχίας σε περίπτωση επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Για τον Ρούτε το να παροτρύνει τις χώρες-μέλη να τηρήσουν τη δέσμευσή τους όσον αφορά τις προβλεπόμενες αμυντικές δαπάνες και τη συνεισφορά τους στη Συμμαχία είναι μία αποστολή σε ένα προνομιακό για τον ίδιο πεδίο. Ο απερχόμενος Ολλανδός πρωθυπουργός υπήρξε ανέκαθεν ένας από τους πιο άκαμπτους θιασώτες της δημοσιονομικής αυστηρότητας, τόσο στο εσωτερικό της χώρας του όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση όμως η επανεκλογή Τραμπ αναμένεται να προκαλέσει αναταράξεις στη Συμμαχία και «πονοκέφαλο» στον Ρούτε. Ο Τραμπ έχει ήδη απειλήσει ότι θα περικόψει την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία, αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Αν κάνει πράξη την απειλή του, θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία των συμμάχων να βοηθήσουν την Ουκρανία έναντι της Ρωσίας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ ήταν μακράν ο μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Το προσεχές διάστημα, ο Ρούτε θα πρέπει επίσης μετριάσει τις προσδοκίες του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για άμεση ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ και να αναχαιτίσει τις πιέσεις για πιο ενεργή εμπλοκή των συμμάχων έναντι της Μόσχας από χώρες της ανατολικής πτέρυγας, όπως την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Η ένταξη -η ορθότερα η καθυστέρηση της ένταξης- της Ουκρανίας θα είναι ένα εξίσου περίπλοκο πρόβλημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ρούτε, αμέσως μόλις αναλάβει καθήκοντα. Πιθανή ένταξη της Ουκρανίας θα σήμαινε ενεργοποίση του Άρθου 5 του Συμφώνου της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, άρα απευθείας πόλεμο του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.
Οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, δεν πιέζουν όμως μόνο για την Ουκρανία, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας με τη Ρωσία. Έχουν «προηγούμενα» με τον Ρούτε για τη χαμηλή ολλανδική συνεισφορά στη συλλογική άμυνα και δυσανασχετούν επειδή ο κορυφαίος ρόλος στο ΝΑΤΟ ανατίθεται πάντα σε έναν Δυτικοευρωπαίο ή Βορειοευρωπαίο. Οι ανατολικές χώρες συμμετέχουν στη συμμαχία εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, ωστόσο η καχυποψία εις βάρος τους στις Βρυξέλλες δεν έχει ξεπεραστεί. Ο Ρούτε θα πρέπει να βρει ένα modus vivendi του ιδίου με τους Ανατολικούς.
Η ιταλική Corriere della Serra, εφιστά την προσοχή και σε ένα άλλο σημείο: Οι Αμερικανοί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το «Σχήμα Ράμσταϊν», την ομάδα επαφής των 50 και πλέον χωρών που υποστηρίζουν την Ουκρανία, και να μεταφέρουν τον συντονισμό της στρατιωτικής βοήθειας στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ο Ρούτε θα πρέπει, στην πραγματικότητα, να αναλάβει την εποπτεία που ασκούσε μέχρι σήμερα ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν.
Τέλος οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτός από το «ευρωπαϊκό μέτωπο», έχουν ανοικτό και το «ανατολικό μέτωπο» στον Ινδο-Ειρινικό. Με δεδομένη και την πρόσφατη συμφωνία του Πούτιν με τον βορειοκορεάτη ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ουν, για αμοιβαία στρατιωτική συνδρομή, το ΝΑΤΟ πιέζεται τώρα να κοιτάξει και προς Ανατολάς.
Ο Μαρκ Ρούτε αναλαμβάνει τα ηνία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στην πιο κρίσιμη συγκυρία μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ίσως στην κρισιμότερη σε όλη τη ιστορική της πορεία.
