Πώς ένα από τα πιο ισχυρά συντηρητικά think tanks της Αμερικής, το οποίο επηρεάζει τη διαμόρφωση της πολιτικής των Ρεπουμπλικάνων, αντιλαμβάνεται τον ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο, καθώς και τη θέση της Ελλάδας στο γεωπολιτικό παζλ;
Ο James Carafano, υπεύθυνος του τομέα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής του ισχυρού στην Ουάσιγκτον, συντηρητικού think tank «The Heritage Foundation», μας εξήγησε γιατί η Αμερική βρίσκεται απέναντι στην Κίνα, στη Ρωσία και στο Ιράν, μίλησε για τον ρόλο της Τουρκίας και για τις απειλές της απέναντι στην Ελλάδα, για τον ολοένα αυξανόμενο στρατηγικό ρόλο της Μεσογείου και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και για το πώς η Ελλάδα είναι σημαντικός εταίρος της Αμερικής και ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει.
Το «The Heritage Foundation», με μισό αιώνα παρουσία στο πολιτικό γίγνεσθαι της Αμερικής, συγκαταλέγεται στα think tank με τη μεγαλύτερη επιρροή στην προώθηση και διαμόρφωση της συντηρητικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον.
Ο James Carafano, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ειδικούς σε θέματα εθνικής ασφάλειας και προκλήσεων εξωτερικής πολικής, αντιπρόεδρος του «The Kathryn and Shelby Cullom Davis Institute for National Security and Foreign Policy» και E. W. Richardson Fellow.
Με τον πόλεμο να μαίνεται ακόμα στην Ουκρανία ένα χρόνο μετά, τις σχέσεις Αμερικής - Κίνας να ακροβατούν σε ένα σχοινί, το Ιράν να βρίσκεται ανησυχητικά κοντά στη Ρωσία και με την Τουρκία να απειλεί την Ελλάδα, αλλά και να υιοθετεί αντι-αμερικανική ρητορική, ο ρόλος της Αμερικής είναι καίριας σημασίας. Με το Κογκρέσο διαιρεμένο πλέον στα δύο και τους ρεπουμπλικάνους να έχουν της πλειοψηφία της Βουλής των Αντιπροσώπων, είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε και την οπτική των συντηρητικών στο αμερικανικό σύστημα εξουσίας.
Πώς βλέπουν οι ΗΠΑ τον κόσμο; Γιατί εστιάζουν σε Κίνα, Ρωσία και Ιράν;
Η συζήτηση ξεκίνησε με την παγκόσμια γεωπολιτική αντίληψη των ΗΠΑ. Ο κ. Carafano εξήγησε ότι η Αμερική πρέπει να βλέπει την υδρόγειο βάση πού βρίσκονται τα συμφέροντά, αλλά και οι ευθύνες της, και όχι σε σχέση με την παγκοσμιοποίηση. Μας εξήγησε ότι ο κόσμος διασυνδέεται με τρία μεγάλα μονοπάτια, τη Δυτική Ευρώπη, την ευρύτερη Μέση Ανατολή και τον Ινδο-Ειρηνικό και αυτά τα μέρη θα πρέπει να είναι σχετικά ειρηνικά και σταθερά για να μπορεί η Αμερική να συνδέεται με τους φίλους και τους συμμάχους της.
Η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν είναι οι τρεις χώρες που έχουν τις περισσότερες δυνατότητες να αποσταθεροποιήσουν τα τρία αυτά μονοπάτια και γι’ αυτό το λόγο η εξωτερική πολιτική της Αμερικής τα τελευταία 20 χρόνια εστιάζει σε αυτές τις χώρες, ανεξαρτήτως αν ο εκάστοτε Πρόεδρος είναι δημοκρατικός ή ρεπουμπλικάνος.
Η διατλαντική κοινότητα έχει μέλλον διότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη έχουν κοινά συμφέροντα ως προς την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής του Ατλαντικού και κοινές απειλές, είπε ο κ. Carafano. Ανεξαρτήτως λοιπόν αν η Αμερική και η Ευρώπη έχουν διαφορετική πολιτική σε ορισμένα θέματα, μοιράζονται βασικές αρχές, όπως πίστη στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελεύθερα εκλεγμένες κυβερνήσεις και στην ελευθερία της επιχειρηματικότητας και των αγορών.
Θέλουν συνεπώς να συνεργαστούν με άλλες χώρες και να βοηθήσουν στην ευημερία τους και όχι για να τις βάλουν στη σφαίρα επιρροής τους.
Οι Κινέζοι, οι Ρώσοι και οι Ιρανοί δεν πιστεύουν σε κανένα από αυτά τα πράγματα, τόνισε. Αντίθετα, τα βλέπουν ως εμπόδιο στην επέκταση της δύναμης και της επιρροής τους. Βλέπουν τον κόσμο με βάση τις αντιλήψεις του 19ου αιώνα. Πιστεύουν σε σκληρές σφαίρες επιρροής και ότι η ευημερία και η ασφάλειά τους θα προέλθει από τον φυσικό έλεγχο τμημάτων του κόσμου.
Συνεπώς, η Αμερική και η Ευρώπη έχουν να προσφέρουν κάτι τελείως διαφορετικό.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία- η υποστήριξη της Αμερικής
Η Δύση βοηθάει την Ουκρανία γιατί ο Πούτιν αποτελεί απειλή στη διατλαντική άμυνα και πρέπει να αντιμετωπιστεί, εξήγησε ο κ. Carafano. Ο πόλεμος αυτός κατέδειξε πόσο σημαντικό είναι το ΝΑΤΟ και η συλλογική άμυνα.
Στο ερώτημά ποιος είναι ο τελικός σκοπός ο κ. Carafano τόνισε ότι δεν πολεμάει η ίδια η Αμερική σε αυτόν τον πόλεμο, αλλά συνεισφέρει για να προστατέψει τα συμφέροντά της. Στο συμφέρον της Αμερικής είναι μια ελεύθερη Ουκρανία που να μπορεί να αναπτυχθεί, να ευημερήσει και να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι θα αποφασίσουν πότε θα σταματήσουν οι μάχες, τόνισε. Ο κ. Carafano πιστεύει ότι ο Πούτιν δεν μπορεί να πολεμάει αυτόν τον πόλεμο για πάντα. Θεωρεί ότι τον υπό μία έννοια τον έχει ήδη χάσει διότι όποτε τελειώσει, με όποια όρια και να τελειώσει, αφενός ο Πούτιν δεν θα μπορεί να υπονομεύσει την ύπαρξη μία ελεύθερης Ουκρανίας και αφετέρου η Ρωσία θα βγει αποδυναμωμένη.
Με το πέρας του πολέμου αυτό που ενδιαφέρει την Αμερική είναι να βοηθήσει την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ώστε να είναι ένας ισχυρός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Επίσης, σε δεύτερο χρόνο είναι σημαντικό να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ακόμη και αν, όταν σταματήσουν οι μάχες δεν έχει επανακτήσει όλα τα εδάφη της – κατά το πρότυπο της Δυτικής Γερμανίας που εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ ενώ ήταν ακόμη διαιρεμένη με την Ανατολική Γερμανία. Εφόσον η Ουκρανία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ η απειλή μιας νέας εισβολής στην Ουκρανία είναι μηδενική καταλήγει ο κ. Carafano.
Η θέση της Τουρκίας και οι απειλές απέναντι στην Ελλάδα
Ερωτώμενος για τη σημασία της Τουρκίας, η οποία τελευταία επιδίδεται σε αντι-αμερικανισμό και απειλεί την Ελλάδα, ο κ. Carafano εξήγησε ότι, λόγω του ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ και εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης, η Τουρκία είναι μία κρίσιμη χώρα.
Συμπλήρωσε ότι θα μπορούσε να υπάρχει ένας θετικός ρόλος για την Τουρκία στο μέλλον της Δύσης, δεδομένου ότι έχει ισχυρούς επιχειρηματίες, μεγάλη βιομηχανική δραστηριότητα και είναι ένας σημαντικός εταίρος σε θέματα ασφάλειας.
Ωστόσο, όταν επισημάναμε ότι η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα, παρότι είναι μέλος τους ΝΑΤΟ ο κ. Carafano δήλωσε ότι όλα τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ είναι εξίσου σημαντικά και οι ΗΠΑ πρέπει ξεκαθαρίσουν ότι δεν θα ανεχτούν σε καμία περίπτωση μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ να εκμεταλλεύεται την άλλη. Η ασφάλεια και η κυριαρχία της Ελλάδας πρέπει να είναι ιερές και οποιαδήποτε τέτοια απειλή είναι απλά απαράδεκτη.
Η αυξανόμενη στρατηγική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου
Ερωτώμενος για τη σημασία της Μεσογείου στο διεθνές γίγνεσθαι ο κ. Carafano είπε ότι πιστεύει ότι η Αμερική δεν αντιλαμβάνεται πραγματικά την εξελισσόμενη και μεταβαλλόμενη δυναμική της Ευρώπης. Εστιάζοντας μυωπικά στην Κεντρική Ευρώπη και στο μέτωπο με τη Ρωσία, η Αμερική δεν συνειδητοποιεί την ολοένα αυξανόμενη στρατηγική σημασία της Μεσογείου, η οποία είναι ο μελλοντικός ενεργειακός κόμβος που θα φέρει ενέργεια στη Δυτική Ευρώπη, από τον Καύκασο και από τη Βόρεια Αφρική.
Συνεπώς, ο κ. Carafano θεωρεί ότι οι ΗΠΑ πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη σημασία και πολιτική δέσμευση στην περιοχή για να διασφαλίσουν την ασφάλεια και τη σταθερότητά της. Αυτό περιλαμβάνει από τη σταθεροποίηση των Βαλκανίων μέχρι την αντιμετώπιση της πολύ σοβαρής κατάστασης στη Βόρεια Αφρική, τη Λιβύη, την Τυνησία, μέχρι την ανάπτυξη νέων ευκαιριών για τη σύνδεση της Ευρώπης με τον Καύκασο, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και την Κεντρική Ασία.
Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι, αν η Ιταλία και η Ελλάδα γίνουν ενεργειακοί κόμβοι και προσφέρουν ποικίλες ενεργειακές προμήθειες σε όλη τη Δυτική Ευρώπη, η Αμερική έχει ευθύνη να διασφαλίσει ότι οι ενεργειακές γραμμές δεν θα απειληθούν με κανένα τρόπο.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, ο κ. Carafano πιστεύει ότι πρέπει να διαδραματίσει ένα πολύ πιο σημαντικό ρόλο. Εξηγεί ότι η χώρα μας βρίσκεται ακριβώς στη μέση γεωγραφικά, κατανοεί τα ζητήματα και είναι ένας ισχυρός εταίρος των ΗΠΑ. Πιστεύει ότι και η ίδια η Ελλάδα πρέπει να βοηθήσει και να εξηγήσει στους Αμερικανούς γιατί η παρουσία τους στην περιοχή είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον όλων. Άλλωστε η Ελλάδα έχει δείξει έμπρακτα τη δική της δέσμευση με την αύξηση των αμυντικών της δαπανών και με την εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων.
Γενικότερα οι χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Ιταλία έχουν κάνει σημαντικά βήματα στο να μοιράζονται βάρη και να αναλαμβάνουν ευθύνες. Παλιότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ, επί προεδρίας του, αναφερόταν συχνά στο ότι οι υπόλοιπες χώρες δεν κάνουν αρκετά στον τομέα της άμυνας. Πλέον αυτό έχει αλλάξει και πρέπει οι Αμερικανοί να κατανοήσουν ότι έχουν καλούς, ισχυρούς εταίρους.
* Η συνέντευξη με Το The Heritage Foundation έλαβε χώρα πριν τους καταστροφικούς σεισμούς σε Τουρκία και Συρία και έγινε στο ευρύτερο πλαίσιο συνάντησης στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
1. https://www.nytimes.com/2018/06/20/magazine/trump-government-heritage-foundation-think-tank.html
