Εκ πρώτης όψεως, οι εκλογές στη Γαλλία και τη Βρετανία θα μπορούσαν να ερμηνευθούν από κάποιους ως ένας θρίαμβος της Αριστεράς και των μεταρρυθμιστών, έναντι των υπερσυντηρητικών και της Ακροδεξιάς. Ακόμη και το Ιράν - όπου ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει τον τελευταίο λόγο - εξέλεξε τον Μασούντ Πεζεσκιάν, έναν νομοθέτη που συνδέεται εδώ και καιρό με το μεταρρυθμιστικό κίνημα.
Στη Γαλλία, ένας αριστερός συνασπισμός κέρδισε την Ακροδεξιά στην τρίτη θέση στις βουλευτικές εκλογές. Το Εργατικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου επέστρεψε στην εξουσία με σαρωτική πλειοψηφία μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης από τους Συντηρητικούς. Οι Ιρανοί ψηφοφόροι, οι οποίοι είχαν περιορισμένες επιλογές στις προεδρικές εκλογές, επέλεξαν τον πιο μετριοπαθή από τους δύο υποψηφίους για να αντικαταστήσει τον σκληροπυρηνικό Εμπραχίμ Ραΐσι, αναφέρει το Associated Press.
Αλλά με τους ψηφοφόρους σε πολλές χώρες να εξακολουθούν να είναι διχασμένοι και απογοητευμένοι σε ένα σκηνικό οικονομικής επιδείνωσης, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η πορεία της άκρας Δεξιάς μπορεί απλώς να έχει επιβραδυνθεί και όχι να έχει ανακοπεί.
Η κρίση δεν έχει αποτραπεί
«Πρόκειται για μια κρίση που καθυστερεί, δεν αποτράπηκε», δήλωσε ο αναλυτής της Eurasia Group Μουτζτάμπα Ράχμαν για το αποτέλεσμα στη Γαλλία, όπου οι ψηφοφόροι απέρριψαν τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό - αλλά έστρεψαν επίσης την οργή τους στον κεντρώο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Ο κεντρώος προεδρικός συνασπισμός του Μακρόν κατέλαβε τη δεύτερη θέση μετά τον δεύτερο γύρο της Κυριακής ενώ τρίτο ήρθε το κόμμα της Μαρίν Λεπέν.
Το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη απογοήτευση για τον Εθνικό Συναγερμό, ο οποίος προηγούνταν μετά τον πρώτο γύρο στις 30 Ιουνίου. Αλλά χωρίς κανένα πολιτικό στρατόπεδο να έχει την πλειοψηφία και καθώς ο σχηματισμός μιας βιώσιμης κυβέρνησης φαίνεται εξαιρετικά δύσκολος, η Γαλλία βρίσκεται σε αναταραχή, σε μια εποχή ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αστάθειας.
«Δεν είναι καλή κατάσταση για τη Γαλλία, για την Ευρώπη ή για το ΝΑΤΟ », δήλωσε ο Ράχμαν. «Η Γαλλία είναι μέλος της G7, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΟΗΕ)… Οτιδήποτε αποδυναμώνει τον Εμανουέλ Μακρόν, οτιδήποτε τον αναγκάζει να εστιάσει στις εσωτερικές υποθέσεις θα μειώσει τη δική του επιρροή και την επιρροή της Γαλλίας στον κόσμο».
Αντίθετα, η νέα κυβέρνηση της Βρετανίας δεσμεύεται να ανακτήσει τον διεθνή της ρόλο μετά από χρόνια που είχε στρέψει το ενδιαφέρον της στα εσωτερικά ζητήματα λόγω του Brexit.
Το Εργατικό Κόμμα του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ κέρδισε με τεράστια πλειοψηφία στις εκλογές της 4ης Ιουλίου, λαμβάνοντας 412 από τις 650 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι Συντηρητικοί, που κυβερνούσαν από το 2010, μείωσαν τη δύναμή τους σε 121 έδρες, το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος.
Το Εργατικό Κόμμα θα μπορέσει να εφαρμόσει τις πολιτικές του, αλλά η εικόνα είναι πιο ασταθής από ό,τι υποδηλώνει η πλειοψηφία. Η νίκη των Εργατικών βασίστηκε σε μεταβαλλόμενες συνθήκες: οργή για τους Συντηρητικούς, συνεχείς ψηφοφορίες και ένα ακραίο κόμμα στα δεξιά του, το Reform UK, που μείωσε την υποστήριξη των Συντηρητικών.
Το Reform κέρδισε μόνο πέντε έδρες αλλά συγκέντρωσε σχεδόν το 14% των ψήφων. Ο ηγέτης του, Νάιτζελ Φάρατζ, υποστήριξε ότι το σχέδιό του είναι να αναλάβει τον ρόλο της αληθινής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση των Εργατικών από τους Συντηρητικούς πριν από τις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν έως το 2029.
Απώλεια εμπιστοσύνης
Η Ευρώπη γενικά προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη σταδιακή απώλεια εμπιστοσύνης από την πλευρά του εκλογικού σώματος απέναντι στις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την παγκοσμιοποίηση, αλλά και τους νικητές και τους ηττημένους που προέκυψαν, εκτιμά ο Ρόμπιν Νίμπλετ, πρώην διευθυντής του think tank Chatham House.
«Βρισκόμαστε απλώς σε μια πολύ, πολύ δύσκολη περίοδο της εσωτερικής πολιτικής. Οπότε, δεν νομίζω ότι πρόκειται για την επιστροφή της Αριστεράς», είπε. «Βρισκόμαστε σε μια πολύ ασταθή και επικίνδυνη περίοδο, αλλά θα έλεγα ότι τα μετριοπαθή κόμματα εξακολουθούν να διατηρούν τις δυνάμεις τους».
Εν τω μεταξύ, η Λεπέν και το κόμμα της στη Γαλλία «μπορεί να κάνουν υπομονή και να περιμένουν», δήλωσε ο Φιλίπ Μαρλιέ, καθηγητής γαλλικής και ευρωπαϊκής πολιτικής στο University College του Λονδίνου.
«Φυσικά πρόκειται για ένα πισωγύρισμα για τον Εθνικό Συναγερμό, αλλά μπορεί να υποστηρίξει ότι "ηττηθήκαμε γιατί όλα τα άλλα κόμματα συσπειρώθηκαν εναντίον μας, διαφορετικά θα είχαμε επικρατήσει"» επισημαίνει.
«Ειδικά εάν υπάρξει πολιτική ταραχή, κάτι που είναι πιθανό, θα περιμένουν την ώρα τους. Και σε τρία χρόνια, στις προεδρικές εκλογές η Λεπέν θα ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να κερδίσει».
Ο μεταρρυθμιστής στο Ιράν
Στο Ιράν, όπου διεξήχθησαν προεδρικές εκλογές, μετά τον θάνατο του προέδρου Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου, εξελέγη ο Πεζεσκιάν μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις.
Ο Πεζεσκιάν, καρδιοχειρουργός και πολλά χρόνια βουλευτής, συνδέεται με το κίνημα που στοχεύει στην αλλαγή της σιιτικής θεοκρατίας της χώρας εκ των έσω, αναζητώντας παράλληλα καλύτερες σχέσεις με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένου του πιο παλιού εχθρού του Ιράν, των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο πρώτος γύρος των εκλογών στο Ιράν σημείωσε τη χαμηλότερη συμμετοχή από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Το καθεστώς επέλεξε τους υποψηφίους και κανένας διεθνώς αναγνωρισμένος παρατηρητής δεν παρακολούθησε την εκλογική διαδικασία.
Τόσο οι Ιρανοί όσο και οι διεθνείς παρατηρητές που έχουν ελπίζουν σε μια μεγάλη αλλαγή με τον ερχομό του νέου προέδρου μπορεί να απογοητευτούν. Ο Πεζεσκιάν έχει δηλώσει ανοιχτά ότι πιστεύει ότι ο Χαμενεΐ έχει τον τελευταίο λόγο για όλα τα ζητήματα του κράτους και έχει τιμήσει την Επαναστατική Φρουρά του Ιράν, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Πεζεσκιάν «βρίσκεται αντιμέτωπος με εκτεταμένους περιορισμούς στην εξουσία του από τον Χαμενεΐ και τους κορυφαίους βοηθούς και συμμάχους του, οι οποίοι είναι όλοι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί», ανέφερε το Soufan Center με έδρα τη Νέα Υόρκη σε ανάλυσή του.
«Ο Χαμενεΐ απηύθυνε έκκληση για ενότητα και μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων συμβούλεψε τον εκλεγμένο πρόεδρο να συνεχίσει τον δρόμο που χάραξε ο Ραΐσι, μια έμμεση προειδοποίηση στον Πεζεσκιάν να μην ξεπεράσει τα όρια της εξουσίας του».
Οι εκλογές σε πολλές χώρες βασίζονται σε ένα κλίμα οργής για το πολιτικό σύστημα και τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Ο Ρομπ Φορντ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, δήλωσε ότι σε όλο τον κόσμο, οι ψηφοφόροι που πλήττονται από τον μεγάλο πληθωρισμό και τη συμπίεση του κόστους διαβίωσης έχουν «εκφράσει μεγάλη δυσαρέσκεια για τις επιδόσεις της κυβέρνησης».
«Η ιδεολογία υπερεκτιμάται συστηματικά από εκείνους των οποίων η δουλειά είναι να εξηγούν τις εκλογές», σημείωσε.
