Στις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ που θα γίνουν στις 8 Νοεμβρίου διακυβεύεται το σύνολο των 435 εδρών της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου σήμερα οι Δημοκρατικοί υπερέχουν κατά οκτώ έδρες, καθώς και το ένα τρίτο της Γερουσίας, όπου τα δύο κόμματα ισοψηφούν με 50-50 και με την Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ και τυπικά πρόεδρο της Γερουσίας Κάμαλα Χάρις να δίνει τον έλεγχο του σώματος στους Δημοκρατικούς.
Συνήθως το κόμμα που ελέγχει τον Λευκό Οίκο σημειώνει απώλειες στις ενδιάμεσες εκλογές την πρώτης θητείας του προέδρου. Ο λόγος είναι ότι όταν εκλέγεται ένας νέος πρόεδρος, έχει δημιουργήσει προσδοκίες που δεν προλαβαίνει να εκπληρώσει κατά την πρώτη διετία της θητείας του. Αυτό φέτος ευνοεί τους Ρεπουμπλικανούς.
Πριν το καλοκαίρι, το αξιόπιστο Cook Political Report προέβλεπε να κερδίσουν οι Ρεπουμπλικανοί 30 με 40 έδρες στη Βουλή και να πάρουν και τη Γερουσία. Τον Σεπτέμβριο η εικόνα είχε αλλάξει και η πρόβλεψη ήταν οι Ρεπουμπλικανοί να κερδίσουν μόνο 10 περίπου έδρες στη Βουλή.
Δύο λόγοι προκάλεσαν αυτήν τη δυναμική. Πρώτον, στις προκριματικές των Ρεπουμπλικανών επικράτησαν ενίοτε αδύναμες υποψηφιότητες, απλά και μόνο επειδή δήλωσαν ότι ο Μπάιντεν εξελέγη το 2020 λόγω εκτεταμένης νοθείας και εξασφάλισαν έτσι την υποστήριξη του Τραμπ.
Δεύτερον, η απόφαση Ντόμπσον του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ αναίρεσε τη συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος των γυναικών στις αμβλώσεις και κινητοποίησε ασυνήθιστα πολλούς κεντροαριστερούς φιλελεύθερους - στις ενδιάμεσες εκλογές η προσέλευση στις κάλπες είναι μειωμένη, οπότε η κινητοποίηση των οπαδών του κάθε κόμματος αποκτά κρίσιμη σημασία.
Τον Οκτώβριο η δυναμική άλλαξε υπέρ των Ρεπουμπλικανών. Τα ζητήματα του πληθωρισμού και της αυξημένης εγκληματικότητας κυριάρχησαν στον χώρο των ανεξάρτητων και κινητοποίησαν τους συντηρητικούς ψηφοφόρους. Στις αρχές του 2021 πρόεδρος Μπάιντεν πρότεινε τρίτο πακέτο στήριξης της οικονομίας στην πανδημία ύψους $1.8 τρισεκατομμύρια μετά τα δύο πακέτα του Τραμπ. Οι Ρεπουμπλικανοί αντιπρότειναν πακέτο $600 δισεκατομμυρίων.
Αντί ο Μπάιντεν να διαπραγματευτεί έναν δικομματικό συμβιβασμό μεταξύ των δύο ποσών, προτίμησε να περάσει το μέγιστο ποσό της πρότασής του αποκλειστικά με ψήφους Δημοκρατικών στο Κογκρέσο. Το αποτέλεσμα είναι να χρεώνεται ο ίδιος και το κόμμα του την αύξηση του πληθωρισμού.
Στο θέμα της εγκληματικότητας που σημείωσε μεγάλη αύξηση το 2020 και 2021, η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών υιοθέτησε τη θέση μείωσης της χρηματοδότησης της αστυνομίας (defund the police) λόγω των περιστατικών όπου αστυνομικοί σκότωσαν μαύρους. Παρότι ο Μπάιντεν εναντιώθηκε στη στάση αυτή, το κόμμα του θεωρείται αδύναμο στο θέμα της πάταξης της εγκληματικότητας.
Ως εκ τούτου, θεωρείται πιθανό οι Ρεπουμπλικανοί να κερδίσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Στη Γερουσία η έκβαση των εκλογών είναι πιο αβέβαιη, καθώς έχουν μεγαλύτερη σημασία οι προσωπικότητες των υποψηφίων. Το 2010, για παράδειγμα, οι Ρεπουμπλικανοί πέτυχαν σαρωτική νίκη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, δεν μπόρεσαν όμως να πάρουν τη Γερουσία λόγω αδύναμων υποψηφιοτήτων σε μερικές περιπτώσεις.
Κάτι παρόμοιο ενδέχεται να συμβεί και φέτος, πλην όμως τώρα χρειάζονται μόνο μία επιπλέον έδρα για να πάρουν τη Γερουσία και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν οριακό πλεονέκτημα των Ρεπουμπλικανών σε κρίσιμες αναμετρήσεις.
Καθηγητής Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Πρόεδρος ΕΣ, Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
