Το τιμόνι της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας περνάει στα χέρια του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, σφοδρού επικριτή του Βλαντίμιρ Πούτιν και ένθερμου υποστηρικτή της Ουκρανίας. Η συγκυρία, με έναν πόλεμο να μαίνεται εδώ και δυο χρόνια στο κατώφλι του ΝΑΤΟ αλλά και τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, καλεί τον επόμενο Γενικό Γραμματέα να αποδείξει την ικανότητά του να αντεπεξέλθει στις ιστορικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Συμμαχία.
Ο 57χρονος Ρούτε αποτελεί μία από τις κινητήριες δυνάμεις της στρατιωτικής υποστήριξης της Ευρώπης προς την Ουκρανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας, και τονίζει ότι η ήττα της Μόσχας στο πεδίο της μάχης είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ειρήνης στην Ευρώπη, διασφαλίζοντας, έτσι, τη συνέχεια όσον αφορά τον στρατηγικό προσανατολισμό και τις κυρίαρχες αντιλήψεις στη Συμμαχία, σε μία κρίσιμη διεθνή συγκυρία κατά την οποία ανασύρονται από τα συρτάρια σχέδια πυρηνικής αποτροπής.
«Γνωρίζω ότι θα αφήσω το ΝΑΤΟ σε καλά χέρια», σχολίασε ο Γενς Στόλτενμπεργκ. «Ο Μαρκ είναι ένας πραγματικός υπέρμαχος των ατλαντικών σχέσεων, ένας ισχυρός ηγέτης και ένας άνθρωπος που οικοδομεί συναίνεση».
Τόσο ο Στόλτενμπεργκ, όσο και ο Ρούτε ανήκουν στην «ίδια» σχολή εντός της Συμμαχίας, καθώς θεωρούν απαραίτητο τον άξονα με τις ΗΠΑ όσον αφορά στην άμυνα της Ευρώπης. Ωστόσο, η έκταση της αμερικανικής συμβολής στην ευρωπαϊκή άμυνα τίθεται εν αμφιβόλω με την προοπτική μία εκλογικής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου αλλά και την αμφιταλαντευόμενη υποστήριξη μερίδας των Ρεπουμπλικανών στο ΝΑΤΟ.
Ο Ρούτε ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ολλανδίας το 2010 και έχει γίνει ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της χώρας. Πέρυσι ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να αποσυρθεί από την εγχώρια πολιτική σκηνή. Ο 57χρονος Ολλανδός, πρωθυπουργός της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ επί 14 χρόνια, και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του φιλελεύθερου-δημοκρατικού χώρου φέρει τη φήμη ενός ισχυρού πολιτικού, πραγματιστή, που οικοδομεί συναινέσεις, ενώ παράλληλα έχει επιδείξει ισχυρή αποφασιστικότητα όσον αφορά την υποστήριξη της Ουκρανίας, όπως και ο προκάτοχός του Στόλτενμπεργκ.
Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι ισχυρό για να αντιταχθεί στη Ρωσία και οι ηγέτες της ΕΕ δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουν με αφέλεια τη Μόσχα, έχει δηλώσει ο Ρούτε.
«Δεν θα σταματήσει στην Ουκρανία, αν δεν τον σταματήσουμε τώρα. Ο πόλεμος είναι πιο μεγάλος από την Ουκρανία. Αφορά τη διατήρηση του διεθνούς κράτους δικαίου», είχε τονίσει στον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2022, επτά μήνες μετά τη ρωσική εισβολή.
Ο διορισμός του Ρούτε θα πρέπει να επισημοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής στην Ουάσινγκτον, από τις 9 έως τις 11 Ιουλίου, που σηματοδοτεί τα 75 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ. Την περασμένη εβδομάδα ήρθη και το τελευταίο εμπόδιο που ύψωνε επί μήνες ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας στην υποψηφιότητα Ρούτε. Σήμερα, οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ επέλεξαν τον Ολλανδό πρωθυπουργό να ηγηθεί της Συμμαχίας.
Ιστορικές προκλήσεις για τη Βορειοατλαντική Συμμαχία
Η συνέχεια όμως δεν θα είναι «περίπατος» για τον Ρούτε, ο οποίος θα κληθεί να διαχειριστεί σειρά προκλήσεων σε ένα άκρως ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον. Μάλιστα, προτού καν αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, η Σύνοδος της Ουάσινγκτον θα αποφασίσει τα επόμενα βήματα της Συμμαχίας τα οποία ο ίδιος θα κληθεί να φέρει εις πέρας. Η Σύνοδος Κορυφής θα πρέπει να επιβεβαιώσει έναν ακόμη πιο κεντρικό ρόλο για το ΝΑΤΟ.
Ο Στόλτενμπεργκ πρότεινε τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου ταμείου χρηματοδότησης για την Ουκρανία. Στόχος είναι να διασφαλιστεί μια σταθερή ροή πόρων προς το Κίεβο, ανεξάρτητα από το «χρώμα» των κυβερνήσεων που αναλαμβάνουν την εξουσία στις διάφορες πρωτεύουσες. Χωρίς να ομολογείται από επίσημα χείλη, η πρόταση Στόλτενμπεργκ αποσκοπεί κυρίως στο να διασφαλιστεί η άνευ προβλημάτων λειτουργία και η ομαλή χρηματοδότηση της Συμμαχίας σε περίπτωση επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Για τον Ρούτε το να παροτρύνει τις χώρες-μέλη να τηρήσουν τη δέσμευσή τους όσον αφορά τις προβλεπόμενες αμυντικές δαπάνες και τη συνεισφορά τους στη Συμμαχία είναι μία αποστολή σε ένα προνομιακό για τον ίδιο πεδίο. Ο απερχόμενος Ολλανδός πρωθυπουργός υπήρξε ανέκαθεν ένας από τους πιο άκαμπτους θιασώτες της δημοσιονομικής αυστηρότητας, τόσο στο εσωτερικό της χώρας του όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση όμως η επανεκλογή Τραμπ αναμένεται να προκαλέσει αναταράξεις στη Συμμαχία και «πονοκέφαλο» στον Ρούτε. Ο Τραμπ έχει ήδη απειλήσει ότι θα περικόψει την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία, αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Αν κάνει πράξη την απειλή του, θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία των συμμάχων να βοηθήσουν την Ουκρανία έναντι της Ρωσίας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ ήταν μακράν ο μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Το προσεχές διάστημα, ο Ρούτε θα πρέπει επίσης μετριάσει τις προσδοκίες του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για άμεση ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ και να αναχαιτίσει τις πιέσεις για πιο ενεργή εμπλοκή των συμμάχων έναντι της Μόσχας από χώρες της ανατολικής πτέρυγας, όπως την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Η ένταξη -η ορθότερα η καθυστέρηση της ένταξης- της Ουκρανίας θα είναι ένα εξίσου περίπλοκο πρόβλημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ρούτε, αμέσως μόλις αναλάβει καθήκοντα. Πιθανή ένταξη της Ουκρανίας θα σήμαινε ενεργοποίση του Άρθου 5 του Συμφώνου της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, άρα απευθείας πόλεμο του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία.
Οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, δεν πιέζουν όμως μόνο για την Ουκρανία, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας με τη Ρωσία. Έχουν «προηγούμενα» με τον Ρούτε για τη χαμηλή ολλανδική συνεισφορά στη συλλογική άμυνα και δυσανασχετούν επειδή ο κορυφαίος ρόλος στο ΝΑΤΟ ανατίθεται πάντα σε έναν Δυτικοευρωπαίο ή Βορειοευρωπαίο. Οι ανατολικές χώρες συμμετέχουν στη συμμαχία εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, ωστόσο η καχυποψία εις βάρος τους στις Βρυξέλλες δεν έχει ξεπεραστεί. Ο Ρούτε θα πρέπει να βρει ένα modus vivendi του ιδίου με τους Ανατολικούς.
Η ιταλική Corriere della Serra, εφιστά την προσοχή και σε ένα άλλο σημείο: Οι Αμερικανοί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το «Σχήμα Ράμσταϊν», την ομάδα επαφής των 50 και πλέον χωρών που υποστηρίζουν την Ουκρανία, και να μεταφέρουν τον συντονισμό της στρατιωτικής βοήθειας στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ο Ρούτε θα πρέπει, στην πραγματικότητα, να αναλάβει την εποπτεία που ασκούσε μέχρι σήμερα ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν.
Τέλος οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτός από το «ευρωπαϊκό μέτωπο», έχουν ανοικτό και το «ανατολικό μέτωπο» στον Ινδο-Ειρινικό. Με δεδομένη και την πρόσφατη συμφωνία του Πούτιν με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ουν, για αμοιβαία στρατιωτική συνδρομή, το ΝΑΤΟ πιέζεται τώρα να κοιτάξει και προς Ανατολάς.
