Οι 60ές προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ θα αναδείξουν τον 47ο πρόεδρο και τον 50ό αντιπρόεδρο ανάμεσα στην Κάμαλα Χάρις και στον Ντόναλντ Τραμπ.
Οι υποψήφιοι και οι υποστηρικτές τους τις περιγράφουν ως τις πιο σημαντικές εκλογές της ζωής τους, με διακύβευμα τη δημοκρατία και τον αμερικανικό τρόπο ζωής. Έχουν συγκεντρωθεί ποσά ρεκόρ και έχουν δαπανηθεί για προεκλογικές διαφημίσεις και επίγεια παιχνίδια. Η κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στον έντυπο τύπο, στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο και σε podcasts δεν ήταν ποτέ πιο έντονη - ή πιο πολωμένη.
Και οι 435 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων είναι προς διεκδίκηση, μαζί με 34 από τις 100 έδρες στη Γερουσία, οι οποίες μαζί θα καθορίσουν τη σύνθεση του 119ου Κογκρέσου των ΗΠΑ. Θα διεξαχθούν δεκατρείς εκλογές για την ανάδειξη κυβερνήσεων πολιτειών και εδαφών και πολλές άλλες πολιτειακές και τοπικές εκλογές.
Οι ψηφοφόροι σε 41 πολιτείες θα εξετάσουν συνολικά 159 εκλογικές πρωτοβουλίες. Δέκα πολιτείες, μεταξύ των οποίων η Αριζόνα, το Κολοράντο και η Φλόριντα, έχουν στην ψηφοφορία μέτρα που σχετίζονται με τις αμβλώσεις. Η Φλόριντα, η Βόρεια Ντακότα και η Νότια Ντακότα εξετάζουν αν θα νομιμοποιήσουν τη μαριχουάνα.
Πώς διεξάγεται η εκλογική διαδικασία
Πρακτικά, δεν έχει νόημα να μιλάμε αποκλειστικά για την «ημέρα των εκλογών». Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν νωρίτερα μέσω ταχυδρομείου ή αυτοπροσώπως, αποφεύγοντας έτσι τις μεγάλες ουρές, τις πιθανές κακές καιρικές συνθήκες ή άλλες ταλαιπωρίες. Η πρώτη ημέρα της πρόωρης ψηφοφορίας στην Τζόρτζια «έσπασε τα ρεκόρ», σύμφωνα με τους αξιωματούχους της πολιτείας, ενώ στο Ουισκόνσιν ψήφισαν την πρώτη ημέρα «πρωτοφανείς» 97.000 και πλέον ψηφοφόροι.
Οι Δημοκρατικοί ενθάρρυναν τους πολίτες να ψηφίσουν ταχυδρομικά το 2020 για να αποφύγουν την έκθεση στο Covid-19 κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έδωσαν νομικές μάχες για την επέκταση της επιστολικής ψήφου. Ο Τραμπ, αντίθετα, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι η πρακτική αυτή είναι γεμάτη απάτη (είναι εξαιρετικά σπάνια), αν και οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν αλλάξει έκτοτε τα μηνύματά τους και την αγκαλιάζουν όλο και περισσότερο.
Με εξαίρεση την Αλαμπάμα, το Μισισιπή και το Νιου Χαμσάιρ, όλες οι πολιτείες δίνουν στους ψηφοφόρους την ευκαιρία να ψηφίσουν αυτοπροσώπως σε ένα εκλογικό κέντρο πριν από την ημέρα των εκλογών, σύμφωνα με την Εθνική Διάσκεψη των Πολιτειακών Νομοθετικών Επιτροπών.
Οι περισσότερες πολιτείες αρχίζουν την καταμέτρηση αυτών των ψηφοδελτίων την ημέρα των εκλογών, ενώ ορισμένες απαιτούν από τους υπαλλήλους να περιμένουν μέχρι να κλείσουν οι κάλπες για να αρχίσουν την καταμέτρηση. Ορισμένες πολιτείες προσφέρουν μια εκδοχή της πρόωρης ψηφοφορίας που ονομάζεται «αυτοπρόσωπη ψηφοφορία», κατά την οποία ο ψηφοφόρος μπορεί να λάβει και να υποβάλει αυτοπροσώπως σε ένα εκλογικό κέντρο ψηφοδέλτιο πριν από την ημέρα των εκλογών.
Οι περισσότερες πολιτείες προσφέρουν κάποια μορφή ψηφοφορίας εξ αποστάσεως, κατά την οποία ο ψηφοφόρος ζητά εκ των προτέρων ένα ψηφοδέλτιο και το επιστρέφει ταχυδρομικώς. Ορισμένα προσφέρουν στους ψηφοφόρους τη δυνατότητα να επιστρέφουν τα ψηφοδέλτια που δεν έχουν λάβει ψήφο σε ένα ασφαλές κιβώτιο. Οκτώ πολιτείες εφαρμόζουν τις εκλογές «all-mail», στις οποίες όλοι οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι λαμβάνουν ψηφοδέλτιο με το ταχυδρομείο, είτε σκοπεύουν να το χρησιμοποιήσουν είτε όχι.
Ο ομοσπονδιακός νόμος απαιτεί από τις πολιτείες να στέλνουν ψηφοδέλτια απουσίας στους στρατιωτικούς ψηφοφόρους και στους ψηφοφόρους στο εξωτερικό. Οι περισσότερες πολιτείες επιτρέπουν στους αξιωματούχους να επεξεργάζονται αμέσως τα ψηφοδέλτια απόντων, αλλά ορισμένες απαιτούν να περιμένουν μέχρι την ημέρα των εκλογών για να αρχίσουν την επεξεργασία των ψηφοδελτίων - γεγονός που μπορεί να επιβραδύνει την έκδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Την ημέρα των εκλογών, που φέτος είναι η 5η Νοεμβρίου, όλοι οι υπόλοιποι πηγαίνουν στα εκλογικά κέντρα για να ψηφίσουν. Μόλις καταμετρηθούν τα ψηφοδέλτια, τα αποτελέσματα αρχίζουν να ανακοινώνονται.
Οι υποψήφιοι
Η Καμάλα Χάρις, 60 ετών, νυν αντιπρόεδρος, κέρδισε το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος, αφού ο Τζο Μπάιντεν αποχώρησε από την υποψηφιότητά του για επανεκλογή. Είναι πρώην γερουσιαστής, γενικός εισαγγελέας της Καλιφόρνιας και εισαγγελέας του Σαν Φρανσίσκο και διεκδικεί να γράψει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα και η πρώτη έγχρωμη γυναίκα που εκλέγεται πρόεδρος στην 248χρονη ιστορία της Αμερικής.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, 78 ετών, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, κάνει την τρίτη συνεχόμενη προσπάθειά του για τον Λευκό Οίκο. Ο επιχειρηματίας και σταρ των ριάλιτι συνεχίζει να επαναλαμβάνει τον ψευδή ισχυρισμό του ότι οι Δημοκρατικοί του έκλεψαν τις εκλογές του 2020. Είναι ο πρώτος πρόεδρος που παραπέμπεται δύο φορές σε δίκη και καταδικάζεται για έγκλημα. Ο Τραμπ είναι επίσης ο γηραιότερος υποψήφιος του μεγαλύτερου κόμματος στην ιστορία και αυτό το καλοκαίρι επέζησε από δύο απόπειρες δολοφονίας.
Ο Τσέις Όλιβερ, 39 ετών, είναι ο ελάχιστα γνωστός υποψήφιος του κόμματος των Libertarian. Ο Όλιβερ διεκδίκησε μια θέση στην πολιτειακή γερουσία της Τζόρτζια το 2022 και συγκέντρωσε το 2% των ψήφων. Το κόμμα, το οποίο θέτει ως προτεραιότητα τη μικρή κυβέρνηση και τις ατομικές ελευθερίες, συνήθως συγκεντρώνει το 3% ή λιγότερο των εθνικών ψήφων, αλλά τα μέλη του θα μπορούσαν ακόμη να αποδειχθούν κρίσιμα σε πολιτείες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η Τζιλ Στάιν, 74 ετών, γιατρός που κατέβηκε με το κόμμα των Πρασίνων το 2016, θα είναι ξανά υποψήφια το 2024. Ξεκίνησε την τρέχουσα εκστρατεία της κατηγορώντας τους Δημοκρατικούς ότι προδίδουν τις υποσχέσεις τους «για τους εργαζόμενους, τη νεολαία και το κλίμα ξανά και ξανά - ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι δεν δίνουν καν τέτοιες υποσχέσεις εξ αρχής».
Τι χρειάζονται οι υποψήφιοι για τη νίκη
Οι Δημοκρατικοί έχουν κερδίσει τη λαϊκή ψήφο σε εθνικό επίπεδο στις επτά από τις τελευταίες οκτώ προεδρικές εκλογές. Όμως οι Ρεπουμπλικάνοι Τζορτζ Μπους και Ντόναλντ Τραμπ κέρδισαν τον Λευκό Οίκο κερδίζοντας περισσότερες από 270 ψήφους στο - τόσο σημαντικό - εκλεκτορικό σώμα.
Κάθε πολιτεία μετράει τις ψήφους της ξεχωριστά. Με δύο εξαιρέσεις - τη Νεμπράσκα και το Μέιν - ο νικητής μιας πολιτείας παίρνει όλες τις ψήφους των εκλεκτόρων της. Κάθε πολιτεία έχει έναν αριθμό εκλεκτόρων με βάση τον αριθμό των περιφερειών του Κογκρέσου που διαθέτει, συν δύο επιπλέον ψήφους που αντιπροσωπεύουν τις έδρες της Γερουσίας της πολιτείας. Η Ουάσινγκτον έχει τρεις εκλογικές ψήφους, παρά το γεγονός ότι δεν έχει εκπροσώπηση με ψήφο στο Κογκρέσο.
Φέτος το εκλεκτορικό σώμα θα καταλήξει πιθανότατα σε επτά κρίσιμες πολιτείες μάχης: Αριζόνα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Νεβάδα, Βόρεια Καρολίνα, Πενσυλβάνια και Ουισκόνσιν. Οι εκστρατείες των Χάρις και Τραμπ εξετάζουν πολλαπλούς συνδυασμούς που θα μπορούσαν να τους φέρουν στην κορυφή.
Η Πενσυλβάνια, η οποία φέρει 19 ψήφους του εκλεκτορικού σώματος, είναι το απόλυτο έπαθλο και έχει βρεθεί στο επίκεντρο πολλών προεκλογικών εκστρατειών. Μαζί με το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν, σχηματίζει ένα «μπλε τείχος» που κέρδισε ο Μπαράκ Ομπάμα, έχασε η Χίλαρι Κλίντον και κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν. Ο Τραμπ στοχεύει στους αγροτικούς ψηφοφόρους των μπλε κολάρων- η Χάρις στοχεύει να προσελκύσει τους μαύρους ψηφοφόρους στις μεγάλες πόλεις.
Οι απώλειες σε αυτές τις πολιτείες μπορεί να αντισταθμιστούν από νίκες στην Αριζόνα, όπου ο Τραμπ έχει κερδίσει μεταξύ των Λατινοαμερικάνων ψηφοφόρων, στη Νεβάδα, την πιο ποικιλόμορφη πολιτεία με διακυμάνσεις, και στη Τζόρτζια, μια κόκκινη πολιτεία, την οποία ο Μπάιντεν κέρδισε οριακά το 2020. Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν κερδίσει τη Βόρεια Καρολίνα σε κάθε εκλογική αναμέτρηση από το 2012, αλλά οι Δημοκρατικοί πλησιάζουν αυτή τη φορά.
Οι Δημοκρατικοί ελέγχουν επί του παρόντος τη Γερουσία αλλά αντιμετωπίζουν έναν δύσκολο χάρτη φέτος. Οι Δημοκρατικοί και οι γερουσιαστές που συγκυβερνούν μαζί τους καταλαμβάνουν σήμερα επτά από τις οκτώ πιο ανταγωνιστικές έδρες, συμπεριλαμβανομένων της Μοντάνα και του Οχάιο, οι οποίες γενικά κλίνουν προς τους Ρεπουμπλικάνους.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων είναι πιθανό να εξαρτηθεί από 42 από τις πιο ανταγωνιστικές εκλογές. Οι Ρεπουμπλικανοί θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο κερδίζοντας μόνο 12 από τις 26 έδρες που αξιολογούνται ως αμφίρροπες από το Cook Political Report, εάν κερδίσουν επίσης έδρες που θεωρούνται «πιθανές» ή «τείνουν» προς το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.
Ποια ζητήματα θα καθορίσουν τον νικητή
Αμβλώσεις: Πρόκειται για τις πρώτες προεδρικές εκλογές από τότε που το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την απόφαση Roe v Wade, το 1973, η οποία κατοχύρωσε το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση. Πολλές πολιτείες υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών έχουν έκτοτε επιβάλει πλήρη ή σχεδόν πλήρη απαγόρευση της διαδικασίας. Η Χάρις έχει καταστήσει τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και τις προσωπικές ελευθερίες προσκλητήριο και υποστηρίζει έναν εθνικό νόμο που θα κωδικοποιεί την πρόσβαση σε ασφαλείς αμβλώσεις. Ο Τραμπ δυσκολεύτηκε να βρει τα πατήματά του στο θέμα, επιμένοντας ότι είναι θέμα της πολιτείας και αποκλείοντας καθυστερημένα μια εθνική απαγόρευση. Συνταγματικές τροπολογίες που θα προστατεύουν ή θα επεκτείνουν τα δικαιώματα στις αμβλώσεις θα εμφανιστούν στα ψηφοδέλτια σε 10 πολιτείες, γεγονός που οι Δημοκρατικοί ελπίζουν ότι θα οδηγήσει σε υψηλότερη συμμετοχή.
Δημοκρατία: Οι Δημοκρατικοί έχουν προειδοποιήσει ότι ο Τραμπ αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τους δημοκρατικούς κανόνες, επικαλούμενοι την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου 2021, όταν ένας όχλος υποστηρικτών του επιχείρησε να ανατρέψει την εκλογική του ήττα. Η Χάρις έχει περιγράψει τον αντίπαλό της ως φασίστα, ο οποίος έχει πει ότι θα είναι δικτάτορας από την πρώτη ημέρα και ότι θα υποχωρήσει σε ξένους απολυταρχικούς όπως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Κιμ Γιονγκ Ουν. Ο Τραμπ προσπάθησε να αντιστρέψει τα δεδομένα υποστηρίζοντας -χωρίς αποδείξεις- ότι η Χάρις είναι η πραγματική απειλή για τη δημοκρατία, επικαλούμενος την υποτιθέμενη λογοκρισία στο διαδίκτυο και τις ποινικές υποθέσεις εναντίον του. Αρνήθηκε να δεσμευτεί ότι θα αποδεχθεί τα αποτελέσματα των εκλογών του 2024. Μια πρόσφατη έρευνα της Washington Post-Schar School σε ψηφοφόρους σε επτά πολιτείες που βρίσκονται σε εξέλιξη διαπίστωσε ότι ελαφρώς περισσότεροι εμπιστεύονται τον Τραμπ για τον χειρισμό των απειλών κατά της δημοκρατίας από ό,τι τον Χάρις.
Οικονομία: Το περιοδικό Economist περιγράφει την αμερικανική οικονομία ως την οικονομία που ζηλεύει ο κόσμος, υποστηρίζοντας: «Η αμερικανική οικονομία έχει αφήσει τις άλλες πλούσιες χώρες στη σκόνη». Όμως, παρά την ισχυρή ανάπτυξη, τη χαμηλή ανεργία και τη σταθεροποίηση του πληθωρισμού, ο Μπάιντεν και ο Χάρις βρίσκονται σταθερά πίσω από τον Τραμπ στις δημοσκοπήσεις. Τα οικονομικά σχέδια της Χάρις περιλαμβάνουν μειώσεις φόρων για τους περισσότερους Αμερικανούς, απαγόρευση της αύξησης των τιμών, πιο προσιτή στέγαση και μια νέα φορολογική πίστωση για τα παιδιά, καθώς και προσπάθειες για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να μειώσει τους φόρους, να επιβάλει σαρωτικούς δασμούς στα εισαγόμενα αγαθά και να προστατεύσει την κοινωνική ασφάλιση και το Medicare.
Μετανάστευση: Αυτό είναι το θέμα που χαρακτηρίζει τον Τραμπ από τότε που κατέβηκε με τα πόδια από μια κυλιόμενη σκάλα στον Πύργο Τραμπ τον Ιούνιο του 2015 για να ξεκινήσει την προεδρική του υποψηφιότητα. Αυτή τη φορά, ακόμη και όταν οι διελεύσεις στα σύνορα πέφτουν στα επίπεδα του 2020, υποσχέθηκε αυτό που αποκαλεί τη μεγαλύτερη επιχείρηση απέλασης στην ιστορία των ΗΠΑ. Έχει επίσης χρησιμοποιήσει απάνθρωπη γλώσσα που θυμίζει τους Ναζί για να ισχυριστεί ότι οι μετανάστες χωρίς χαρτιά είναι «ζώα», έχουν «κακά γονίδια» και «δηλητηριάζουν το αίμα της χώρας μας». Η Χάρις έχει μετατοπιστεί προς το κέντρο στο θέμα, υπογραμμίζοντας την υποστήριξή της σε μια διακομματική πρόταση στο Κογκρέσο που θα προσέλαβε χιλιάδες νέους πράκτορες ασφαλείας των συνόρων και θα έκλεινε τα σύνορα αν οι διελεύσεις έφταναν κατά μέσο όρο πάνω από 5.000 άτομα την ημέρα σε διάστημα μιας εβδομάδας.
Πότε θα ξέρουμε τον νικητή;
Εάν οι δημοσκοπήσεις αποδειχθούν λανθασμένες και ο ένας υποψήφιος έχει σαφές προβάδισμα έναντι του άλλου - σκεφτείτε τη σαρωτική νίκη του Ρόναλντ Ρέιγκαν σε 49 πολιτείες το 1984 - το αποτέλεσμα θα είναι προφανές μέσα σε λίγες ώρες. Όμως, δεδομένης της εγγύτητας των εκλογών του 2016 και του 2020, είναι πιο πιθανό να υπάρξει μια αναμέτρηση που θα αποφασιστεί νύχτες και πιθανόν μέρες αργότερα. Πιθανές είναι επίσης οι παρατεταμένες δικαστικές υποθέσεις: Ρεπουμπλικάνοι δωρητές και συντηρητικοί δισεκατομμυριούχοι έχουν δώσει 140 εκατ. δολάρια σε 50 ομάδες «ακεραιότητας των εκλογών» έτοιμες να δώσουν μάχη.
Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί, όπως το Associated Press (AP), συχνά προβλέπουν τον νικητή τη νύχτα των εκλογών με βάση την ανάλυση των ψήφων που έχουν ήδη καταμετρηθεί, τον αριθμό των εκκρεμών ψήφων και τη διαφορά μεταξύ των υποψηφίων. (Το AP λέει ότι το ποσοστό ακρίβειας που έχει επιτύχει για τις τελευταίες γενικές εκλογές είναι πάνω από 99,9%). Ο ηττημένος υποψήφιος συνήθως παραδέχεται τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας, σηματοδοτώντας ότι η αναμέτρηση έχει ουσιαστικά τελειώσει.
Επισήμως, ωστόσο, υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει. Οι τοπικοί αξιωματούχοι ολοκληρώνουν την καταμέτρηση των ψηφοδελτίων τις ημέρες μετά τις εκλογές και αποστέλλουν τα αποτελέσματά τους στους πολιτειακούς αξιωματούχους. Αυτοί εγκρίνουν τα αποτελέσματα και τα στέλνουν στους ομοσπονδιακούς αξιωματούχους. Κάθε πολιτεία πρέπει να ορίσει τα άτομα που είναι γνωστά ως εκλέκτορες έως τις 11 Δεκεμβρίου- πρέπει να συναντηθούν στις αντίστοιχες πολιτειακές πρωτεύουσες για να ψηφίσουν για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο στις 17 Δεκεμβρίου.
Στις 6 Ιανουαρίου η Βουλή και η Γερουσία θα καταμετρήσουν και θα αποτιμήσουν τα εκλογικά πιστοποιητικά σε κοινή συνεδρίαση. Ο αντιπρόεδρος εκτελεί χρέη προέδρου της Γερουσίας και προεδρεύει επισήμως της παραλαβής και καταμέτρησης των εκλογικών ψηφοδελτίων που έχουν κατατεθεί και ανακοινώνει το αποτέλεσμα. Σε αυτή την περίπτωση, η Χάρις θα διακηρύξει τη δική της νίκη ή ήττα στην τέταρτη επέτειο της εξέγερσης στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Οι εκλογές μπορούν να αποτελέσουν ένα μεγάλο κέρδος για τους δικηγόρους. Το 2000, όταν υποψήφιοι ήταν ο Ρεπουμπλικανός Τζορτζ Μπους και ο Δημοκρατικός Αλ Γκορ, η ημέρα των εκλογών ήταν στις 7 Νοεμβρίου, αλλά το αποτέλεσμα δεν ανακοινώθηκε πριν από τις 12 Δεκεμβρίου. Όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στη Φλόριντα, όπου οι ψήφοι υπόκειντο σε αυτόματη επανακαταμέτρηση λόγω της ισχνής νίκης του Μπους. Η διαμάχη έφτασε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο, όπου οι δικαστές ψήφισαν υπέρ του τερματισμού της επανακαταμέτρησης, ωθώντας τον Γκορ να παραδεχτεί την ήττα του.
Το 2020 το AP ανακήρυξε νικητή τον Τζο Μπάιντεν τέσσερις ημέρες μετά την ημέρα των εκλογών - στις 6:26 μ.μ. ώρα Ελλάδας το Σάββατο 7 Νοεμβρίου. Ο Τραμπ είχε ανακηρύξει τη νίκη τρεις ημέρες νωρίτερα, ακόμη και όταν περισσότερα από 1 εκατ. ψηφοδέλτια παρέμεναν ακαταμέτρητα, και συνέχισε να χάνει περισσότερες από 60 νομικές προσφυγές. Λίγοι στοιχηματίζουν ότι δεν θα το ξανακάνει.
Πηγή: The Guardian
