Ποια και πόση Ευρώπη θέλουν οι πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Οι βασικές προτεραιότητες και πολιτικοί άξονες των ευρωομάδων στο Στρασβούργο, σημεία σύγκλισης και απόκλισης από την άμυνα και την ασφάλεια έως την πράσινη μετάβαση και την οικονομία.
Το Liberal επιχειρεί να σκιαγραφήσει τις βασικές προτεραιότητες για κάθε μία από τις υφιστάμενες ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα αριθμητικά και πολιτικά δεδομένα δεν μπορεί να μεταβληθούν όταν θα αρχίσουν οι συνεδριάσεις του Σώματος και μαζί τους οι ζυμώσεις μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων.
Έως τις 18 Ιουλίου, την πιθανή ημερομηνία κατά την οποία οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν επί της υποψηφιότητας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για νέα θητεία στην προεδρία της Κομισιόν (εφόσον πρώτα επικυρωθεί από το Συμβούλιο), θα έχουν συγκροτηθεί οι νέες ευρωομάδες και θα έχει κλείσει ο κύκλος των όποιων μετεγγραφών κομμάτων και προσώπων ή η πολιτική «στέγαση» μη εγγεγραμμένων.
Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) είναι ο κεντρικός ρυθμιστικός παράγοντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί δεκαετίες. Είναι το κατ' εξοχήν καθεστωτικό κόμμα της ΕΕ, η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου και εκφραστής της ευρωπαϊκής Χριστιανοδημοκρατίας και φιλελεύθερης δεξιάς με άξονα την οικονομία της αγοράς.
Τάσσεται υπέρ της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας με άξονα το ΝΑΤΟ, υπέρ της ενίσχυσης των εξωτερικών συνόρων για αποτελεσματικότερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και υπέρ της ενίσχυσης της εσωτερικής ασφάλειας όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Στην νέα κοινοβουλευτική περίοδο αναμένεται να προωθήσει ένα ευρωπαϊκό σύμφωνο ασφάλειας.
Ο πολιτική ομάδα του ΕΛΚ μαζί με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους του Renew Europe συγκροτούν έναν άτυπο συνασπισμό, που λειτουργεί μέσω συμβιβασμών όσον αφορά τη διανομή των ανώτερων θεσμικών θέσεων στην ΕΕ, όπως τις ηγεσίες της Κομισιόν, του Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προωθώντας από κοινού βασικές πολιτικές -ενδεικτικά την Πράσινη Συμφωνία, η οποία και υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα νομοθετήματα με την «υπογραφή» της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν κατά την πρώτη θητεία της.
Αρκετοί, ωστόσο, στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά το κόστος της πράσινης μετάβασης και οι θέσεις τους προσεγγίζουν εκείνες των πιο συντηρητικών κομμάτων. Το ίδιο και οι θέσεις τους όσον αφορά την υιοθέτηση πιο περιοριστικών μέτρων στο ζήτημα της μετανάστευσης. Σε υπάρχουσες πολιτικές για το Κλίμα είναι πιθανό να υπάρξουν υπαναχωρήσεις, και ίσως στον αντίποδα ενισχυθούν πολιτικές για τη βιομηχανία.
Το ΕΛΚ εξέλεξε στο Ευρωκοινοβούλιο 186 βουλευτές, δέκα περισσότερους από τις ευρωεκλογές του 2019. Από την Ελλάδα μέλος τους ΕΛΚ είναι η Νέα Δημοκρατία με επτά ευρωβουλευτές.
Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών
Η κεντροαριστερή ομάδα είναι η δεύτερη ισχυρότερη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το μεγαλύτερο μέρος των ευρωβουλευτών της να προέρχεται από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ.
Η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) δίνει προτεραιότητα στις κοινωνικές πολιτικές, στην καταπολέμηση της ανεργίας και τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου. Βασικοί άξονες της πολιτικής της ευρωομάδας είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η απασχόληση, τα δικαιώματα των καταναλωτών, η βιώσιμη ανάπτυξη, η μεταρρύθμιση της χρηματοπιστωτικής αγοράς και τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε μία Ευρώπη «χωρίς αποκλεισμούς, βασισμένη στις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης, της πολυμορφίας και της δικαιοσύνης».
Για την Ομάδα S&D η στεγαστική κρίση είναι μια κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης τάσσεται υπέρ της Πράσινης Συμφωνίας για την Ευρώπη με στόχο μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050. Στις προτεραιότητές της είναι επίσης η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας για την αύξηση των αρμοδιοτήτων της ΕΕ στον τομέα της υγείας, «ώστε να διδαχθούμε από την πανδημία Covid-19 και για να καλύψουμε καλύτερα τις ανάγκες υγείας όλων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», όπως αναφέρει.
Η ομάδα των Σοσιαλιστών έχει 135 βουλευτές. Από την Ελλάδα μέλος της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών είναι το ΠΑΣΟΚ, με τρεις ευρωβουλευτές.
Renew Europe
Η τρίτη σε μέγεθος ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πρόκειται για συμμαχία Ευρωπαίων φιλελευθέρων. Δηλώνουν απερίφραστα και αδιαμφισβήτητα φιλοευρωπαϊστές, τονίζοντας την υποστήριξή τους στις δημοκρατικές αξίες της ΕΕ. Είναι η κατ’ εξοχή φεντεραλιστική δύναμη της Ευρώπης. Μαζί με το ΕΛΚ και τους Σοσιαλιστές συγκροτούν την άτυπη κεντρώα συμμαχία στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που προωθεί θέσεις υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
H προώθηση της δημοκρατίας και υπεράσπιση του Κράτους Δικαίου, των ανθρωπίνων και θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελούν βασικούς στόχους της πολιτικής ομάδας. Στη διακήρυξή της η Renew Europe αναφέρει: «Η επανένωση της Ευρώπης μέσω μιας γνήσιας και βαθιάς διαδικασίας ολοκλήρωσης όλων των ευρωπαϊκών χωρών, από την Ανατολή προς τη Δύση και από το Βορρά προς το Νότο, πρέπει να παραμείνει βασικό στοιχείο της Ευρώπης του μέλλοντος».
Σημαντική πτυχή της πολιτικής της ομάδας Renew Europe είναι η ασφάλεια και η άμυνα. Ζητά την επέκταση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων και, όπως και το ΕΛΚ, τον διορισμό ενός κοινοτικού επιτρόπου για την Άμυνα.
H Renew Europe κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από το κόμμα «Αναγέννηση» του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, το οποίο ωστόσο υπέστη συντριβή στην ευρωκάλπη από τον ακροδεξιό Εθνικό Συνασπισμό (RN) της Μαρίν Λεπέν. Πηγή προβληματισμού αυτή τη στιγμή στην ομάδα Renew αποτελεί αν θα εκδιώξουν το ολλανδικό συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) επειδή συγκρότησε κυβερνητικό συνασπισμό με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του Γκερτ Βίλντερς. Παρόλο που η «έξωση» θα μείωνε περαιτέρω τον αριθμό των εδρών μετά και την εκλογική ήττα Μακρόν, κυρίαρχη στους κόλπους της ομάδας είναι η άποψη ότι οι αποστάσεις από την Άκρα Δεξιά οφείλουν να είναι ξεκάθαρες.
Οι φιλελεύθεροι της ομάδας Renew Europe έχουν στη νέα Ευρωβουλή 79 έδρες. Πρόκειται για την πολιτική ομάδα με τις περισσότερες απώλειες συγκριτικά με τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Εξέλεξε 23 ευρωβουλευτές λιγότερους. Δεν υπάρχει Έλληνας ευρωβουλευτής που να ανήκει στην εν λόγω ομάδα.
Πράσινοι / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία
Η πολιτική ομάδα στην οποία κυριαρχούν οι Πράσινοι της Γερμανίας βγήκε εξαιρετικά αποδυναμωμένη από τις τελευταίες ευρωεκλογές, καθώς με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία και την ακρίβεια να καλπάζει, αρκετοί Ευρωπαίοι ψηφοφόροι αντιδρούν στο κόστος που συνεπάγεται η Πράσινη Συμφωνία κατά της κλιματικής αλλαγής, η οποία αποτελεί τη «σημαία» των Ευρωπαίων οικολόγων. Οι Πράσινοι έπεσαν από το 20% το 2019 στο 12% στη Γερμανία, παραδοσιακό προπύργιο των οικολόγων, ενώ μεγάλες απώλειες υπέστησαν και στη Γαλλία και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Η ομάδα επιμένει ότι τα επόμενα πέντε χρόνια είναι κρίσιμα για τον μετασχηματισμό της πράσινης οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ήττα τους αναμένεται να έχει αντίκτυπο στο σύνολο των πολιτικών της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή, που εξακολουθεί να είναι οι πιο προοδευτικές σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αριθμητικά η ομάδα ενισχύεται από την Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία στην οποία συμμετέχουν πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούν περιφερειακά-μειονοτικά κόμματα, με συχνά αποσχιστικές ή/και αυτονομιστικές τάσεις, όπως κόμματα Καταλανών, Βάσκων, Βρετόνων, Ουαλών, Ούγγρων της Ρουμανίας, Σικελών, Κορσικανών, Βαυαρών.
Μαζί με την ομάδα Renew, οι Πράσινοι είναι από τους μεγάλους χαμένους των ευρωεκλογών. Στη νέα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαθέτουν 53 έδρες, 18 λιγότερες από την προηγούμενη σύνθεση της Ευρωβουλής. Η Ελλάδα δεν έχει εκπροσώπηση στην πολιτική ομάδα.
Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές
Είναι η αντι-φεντεραλιστική, ευρωσκεπτικιστική και σκληρά δεξιά πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αντιτάσσεται στην περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ και την ενισχυμένη οικονομική βοήθεια για μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με τη διεύρυνση. H ΕCM μαζί με την ακροδεξιά Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) ζητούν πρωτίστως αυστηρότερο περιορισμό της μετανάστευσης. Αυτό περιλαμβάνει και την αλλαγή του Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση που εγκρίθηκε στις 14 Μαΐου. Τα 10 νομοθετικά κείμενα του Συμφώνου θα τεθούν σε ισχύ το 2026, δηλαδή εντός της θητείας της νεοεκλεγείσας Ευρωβουλής.
Βασικός ιδρυτικός άξονας της Ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών υπήρξαν οι ευρωβουλευτές του Ηνωμένου Βασιλείου πριν από το Brexit. Ιστορικά, τα περισσότερα από τα κόμματα-μέλη της πολιτικής ομάδας προέρχονται από την πολιτική ομάδα των Ευρωπαίων Δημοκρατών που ήταν ενσωματωμένη στην πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και από την πολιτική ομάδα Ένωση για μια Ευρώπη των Εθνών. Ιδρύθηκε το 2009.
Κυρίαρχες δυνάμεις είναι σήμερα Τα Αδέλφια της Ιταλίας (FdL) της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι με 24 έδρες και οι Πολωνοί εθνικιστές του Νόμου και Δικαιοσύνης (Pis), με 20 έδρες, που κυβέρνησαν έως τα τέλη του 2023 σε μόνιμη κόντρα με τις Βρυξέλλες λόγω της βαθιάς παρέκκλισης από το Κράτος Δικαίου.
Για μερίδα της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς, η ECM η ορθότερα ορισμένα από τα κόμματα που περιλαμβάνει είναι συγγενικός χώρος. Κατά την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που επιδιώκει την επανεκλογή της στην Κομισιόν, η Τζόρτζια Μελόνι ειδικά πληροί τα τρία βασικά κριτήρια που έχει θέσει ως «διαβατήριο συνεργασίας»: Υπέρ της Ουκρανίας, υπέρ της Ευρώπης και υπέρ του Κράτους Δικαίου. Με την «ανάγνωση» Ντερ Λάιεν και το ενδεχόμενο συνεργασίας δεν συμφωνούν οι παραδοσιακοί σύμμαχοι του ΕΛΚ, Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι του Renew, και Πράσινοι.
Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές θεωρούνται ανερχόμενοι δύναμη. Ακόμη και αν δεν συνεργαστούν μαζί τους τα κεντρώα κόμματα, κυρίως το ΕΛΚ, εκτιμάται ότι θα διαδραματίσουν την επόμενη πενταετία αναβαθμισμένο ρόλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θέτοντας επί τάπητος πολιτικές επιλογές που στο παρελθόν θα θεωρούνταν ακραίες, καθώς οι κεντρώες δυνάμεις θα γίνονται αποδέκτες της πίεσης του πολιτικού ανταγωνισμού από την πλευρά τους. Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές είναι από τους κερδισμένους των ευρωεκλογών, έχοντας εκλέξει 73 ευρωβουλευτές, τέσσερις περισσότερους από ό,τι είχαν στην προηγούμενη Ευρωβουλή. Στην ομάδα αυτή ανήκουν και οι δύο βουλευτές της Ελληνικής Λύσης.
Ταυτότητα και Δημοκρατία
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο χώρος της λαϊκιστικής ριζοσπαστικής δεξιάς εκφράζεται κυρίως μέσα από την πολιτική ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID). Ο βαθύς εθνικισμός και το αντιμεταναστευτικό στοιχείο είναι το πρόσημο. Πρώτα τα έθνη και εναντίωση στην παγκοσμιοποίηση και την πολυπολιτισμικότητα. Η ID θέλει μία εθνοκεντρική Ευρώπη, προβάλλει ως προτεραιότητα την κυριαρχία των ευρωπαϊκών εθνών, τον οικονομικό προστατευτισμό, απορρίπτοντας κάθε περαιτέρω εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα «ευρωπαϊκό υπερκράτος» και προειδοποιεί για τον κατ' αυτήν πιθανό εξισλαμισμό της Ευρώπης.
«Ατμομηχανή» της ID είναι ο Εθνικός Συναγερμός (RN) της Μαρίν Λεπέν, με 30 από τις 81 έδρες που έλαβε συνολικά στις ευρωεκλογές, και ακολουθεί η ιταλική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι με οκτώ ευρωβουλευτές, το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας με έξι, το ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) του Γκερτ Βίλντερς επίσης με έξι, το βελγικό Φλαμανδικό Συμφέρον (Vlaams Belang) -που δεν πέτυχε τη μεγάλη νίκη που επεδίωκε στις βουλευτικές εκλογές του Βελγίου που διεξάχθηκαν ταυτόχρονα με την ευρωκάλπη- και άλλα τρία μικρότερα κόμματα.
Η Ταυτότητα και Δημοκρατία είναι από τους μεγάλους κερδισμένους των ευρωεκλογών. Βγήκε ενισχυμένη κατά εννέα έδρες σε σχέση με την προηγούμενη σύνθεση της Ευρωβουλής, παρά την αποβολή της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD), αφότου επικεφαλής υποψήφιος του γερμανικού κόμματος, Μαξιμίλιαν Κρα, δήλωσε ότι τα μέλη των Waffen SS «δεν θα πρέπει να θεωρούνται αυτόματα εγκληματίες […] ανάμεσά τους υπήρχαν και πολλοί αγρότες». Ως εκ τούτου, όταν μιλάμε για λαϊκιστική ριζοσπαστική δεξιά θα πρέπει να υπολογίζουμε και τους 15 ευρωβουλευτές της AfD, οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται πλέον στους μη εγγεγραμμένους.
Η πρωτοβουλία για τη διαγραφή της AfD ήλθε από την Μαρίν Λεπέν, η οποία προσπαθεί εδώ και χρόνια να «κανονικοποιήσει» την παρουσία του Εθνικού Συναγερμού στην πολιτική ζωή της Γαλλίας μέσα και από την τομή που επιχειρήσε με τις «πετενικές» εξαρτήσεις του πατέρα της στον χώρο της γαλλικής Άκρας Δεξιάς. Σήμερα, φημολογείται ότι μελλοντικά η Λεπέν ίσως θελήσει να ενταχθεί στην πιο «εύπεπτη« ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.
Δεν υπάρχουν Έλληνες ευρωβουλευτές στην ID.
Ευρωπαϊκή Αριστερά
Στην Αριστερά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - GUE/NGL συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, ευρωβουλευτές της Ανυπότακτης Γαλλίας (La France Insoumise) του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, του ισπανικού κόμματος Podemos και του γερμανικού Die Linke.
Προέκυψε από την ένωση το 1995 της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς και της Πράσινης Αριστεράς των Βόρειων Χωρών (GUE/NGL). Σύμφωνα με την ιδρυτική της διακήρυξη, η ομάδα είναι αντίθετη με τη σημερινή πολιτική δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ζητά την πλήρη αλλαγή των θεσμών ώστε να καταστούν πλήρως δημοκρατικοί, τη ρήξη με τις νεοφιλελεύθερες μονεταριστικές πολιτικές και πολιτικές ισότιμης ισότιμης ανάπτυξης και συνεργασίας και τάσσεται κατά του ΝΑΤΟ. Θέτει ως προτεραιότητα τα δικαιώματα των εργαζομένων και την οικονομική δικαιοσύνη, το περιβάλλον, την ισότητα για τις γυναίκες, τα άτομα LGBTQI+ και τις μειονότητες.
Η αριστερή ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου υιοθετεί συχνά επαμφοτερίζουσες συμπεριφορές. Άλλοτε συμβάλλει με θετική ψήφο στη διαδικασία της συναπόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπερψηφίζοντας θέσεις συμβατές με τις απόψεις της πλειοψηφίας της ΕΕ υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ενώ ενίοτε υιοθετεί αντι-ενωσιακές «επαναστατικές» θέσεις. Συχνά τα μέλη της ομάδας δεν ψηφίζουν ενιαία, όπως συνέβη ενδεικτικά με την καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η Αριστερά εξασφάλισε 36 έδρες στις φετινές ευρωεκλογές, μία λιγότερη από όσες διέθετε. Στην ομάδα αυτή ανήκουν και οι τέσσερις ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, παρά το γεγονός ότι ο τέως πρόεδρος του κόμματος ήταν τακτικά προσκεκλημένος των εργασιών της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Από την Ελλάδα, δεν αποκλείεται να ενταχθεί η νεοεκλεγείσα ευρωβουλευτής της Πλεύσης της Ελευθερίας.
- Στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου οι Ευρωπαίοι πολίτες ψήφισαν εθνικά κόμματα στις αντίστοιχες χώρες τους. Οι εκλεγμένοι με τα κόμματα αυτά ευρωβουλευτές συγκροτούν με τη σειρά τους πανευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη βάση κοινών ιδεολογικών αναφορών, κάτι αντίστοιχο δηλαδή με τις κοινοβουλευτικές ομάδες των εθνικών Κοινοβουλίων.
Ορισμένες από αυτές τις ομάδες -όπως η φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe ή οι ακροδεξιές ομάδες- αποτελούνται από συμμαχίες διάφορων ομοειδών κομμάτων ή συνασπισμούς κομμάτων, ενώ άλλες -όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα- εκπροσωπούν ένα ενιαίο κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο λειτουργεί τρόπον τινά ως μία ομοσπονδία αντίστοιχων ευρωπαϊκών κομμάτων.
Είναι σύνηθες να εκφράζονται αντικρουόμενες θέσεις εντός της ίδιας πολιτικής ομάδας, καθώς οι θέσεις αυτές καθορίζονται ενίοτε από τις εθνικές προτεραιότητες. Οι τοποθετήσεις ιδεολογικά συγγενών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο συχνά παρουσιάζουν αποκλίσεις και ανάλογα με το ιστορικό και γεωγραφικό υπόβαθρο της κάθε χώρας. Εξ ου και τα μανιφέστα που δημοσιεύουν οι πολιτικές ομάδες δίνουν ένα γενικό περίγραμμα των θέσεων που πρεσβεύουν και των στόχων τους για την επόμενη κοινοβουλευτική θητεία.
