Του Γιάννη Μαντζίκου
Τη λήξη της προσφοράς αγοράς ύψους 3,5 δισ. δολαρίων προς την Άγκυρα για το αμερικανικό αντιπυραυλικό σύστημα Patriot φέρεται να αποφάσισε η Ουάσινγκτον σύμφωνα με το δίκτυο CNN, την ώρα που η Τουρκία προχωρά κανονικά με την προμήθεια του ρωσικού συστήματος S400
Η αγορά του εν λόγω συστήματος είχε συνδεθεί όχι μόνο με τους S400 αλλά και αυτήν των μαχητικών F-35, των οποίων την προμήθεια έχει μπλοκάρει, οριστικά, όπως φαίνεται η Αμερικανική πλευρά. "H προσφορά μας δεν ισχύει πια" δήλωσε αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο CNN.
Να σημειωθεί ότι ο πρώην ασκών χρέη υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Πάτρικ Σάναχαν είχε δηλώσει πως θα ήθελε από την Τουρκία να παραμείνει στο πρόγραμμα του μαχητικού αεριωθούμενου F-35, όμως "προϋπόθεση" θα ήταν, η Άγκυρα να αγοράσει το πυραυλικό αμυντικό σύστημα Patriot.
Η απόφαση των αμερικανικών αρχών αποτελεί ένα ακόμα επεισόδιο στην κόντρα που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις δύο πλευρές για τα πυραυλικά συστήματα.
Στις αρχες Ιουνίου, το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας αποφάσισε να σκληρύνει την στάση του, αφού με επιστολή του προς τον Χουλουσί Ακάρ, τον Τουρκο Υπουργό Άμυνας έδινε διορία δύο μηνών στους Τούρκους πιλότους, που εκπαιδεύονταν στην Αριζόνα να εγκαταλείψουν την χώρα, τελειώνοντας ουσιαστικά το πρόγραμμα εκμάθησης των F-35.
Την ίδια ώρα όμως, οι Αμερικανοί νομοθέτες δεν περιορίζονται σε αυτά και πιέζουν τον Αμερικανικό πρόεδρο Ντοναλντ Τραμπ να προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία με αφορμή την αγορά των ρωσικών πυραύλων. Για τον λόγο αυτό άλλωστε έχουν φροντίσει να αναπτύξουν ένα πλούσιο νομοθετικό έργο.
Συγκεκριμένα, στις 15 Φεβρουαρίου ψηφίστηκε ο νόμος του Κογκρέσου περί ενοποιημένων πιστώσεων του 2019 ο οποίος περιόριζε τη χρηματοδότηση για την παράδοση των F-35 στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, οι υπουργοί Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και Άμυνας Μαρκ Εσπερ καλούνται να υποβάλουν έκθεση στο Κογκρέσο έως την 1η Νοεμβρίου 2019 που θα συμπεριλάβει και λεπτομερή περιγραφή των σχεδίων για την ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων προς την Άγκυρα από την προμήθεια των S-400. Έπειτα τον Μάρτιο,ήρθε η νομοθετική πρωτοβουλίας με τίτλο «Προστασία των Αιθέρων των Κρατών Μελών του ΝΑΤΟ» στη Γερουσία από τον Ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Τζέιμς Λάνκφορντ ενώ τον Απρίλιο, η διακομματική ομάδα που αποτελείται από τους Μάικ Τέρνερ, Τζον Γκαραμέντι και Πολ Κουκ κατέθεσε και στην Αμερικανική Βουλή υποστηρικτικό νόμο. Εξίσου σημαντικό είναι το νομοσχέδιο των Αμερικανών γερουσιαστών Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο, το οποίο αναθεωρεί την αμερικανική στρατηγική στην ανατολική Μεσόγειο. Το «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο του 2019» το οποίο ζητάει από την κυβέρνηση να εμποδίσει την μεταφορά των μαχητικών F-35, εφόσον η Άγκυρα συνεχίσει την υλοποίηση του σχεδιασμού της για την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400 .
Μέχρι στιγμής πάντως, η μοναδική κίνηση του Αμερικανού προέδρου ήταν το αίτημα προς τον Γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκρέιαμ να μεσολαβήσει. Ο Γκρέιαμ τηλεφώνησε στον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του ζήτησε να μην ενεργοποιηθεί το ραντάρ στο ρωσικό σύστημα S-400, χωρίς να λάβει απάντηση, γεγονός που αφήνει την υπόθεση των κυρώσεων σε εκκρεμότητα.
