Ραγδαίες εξελίξεις στο σύνολο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας έχει δρομολογήσει ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα (21/04) σε ηλικία 88 ετών.
Οι τελετουργίες σηματοδοτούν το τέλος μιας ποιμαντικής θητείας στον παπικό θρόνο και την έναρξη της επόμενης:
Ο camerlengo (οικονόμος ή καμεράριος) του Πάπα, καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ, επιβεβαιώνει επίσημα τον θάνατο. Στη συνέχεια σφραγίζει το ιδιωτικό διαμέρισμα του πάπα και προετοιμάζει την κηδεία.
Ο camerlengo και τρεις βοηθοί του αποφασίζουν πότε το φέρετρο του Πάπα θα μεταφερθεί στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου για δημόσια θέαση. Φροντίζουν επίσης να σπάσουν το «Δαχτυλίδι του Ψαρά» και η μολυβένια σφραγίδα του Πάπα, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κανέναν άλλον. Δεν διενεργείται αυτοψία.
Οι τελετές πένθους διαρκούν εννέα ημέρες, ενώ η ημερομηνία της κηδείας και της ταφής θα αποφασιστεί από τους καρδιναλίους. Η κηδεία κανονικά γίνεται τέσσερις έως έξι ημέρες μετά τον θάνατο, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. Ο Φραγκίσκος είχε δηλώσει ότι σε αντίθεση με πολλούς προκατόχους του, δεν θα αναπαυθεί στην κρύπτη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, αλλά στη Βασιλική της Αγίας Μαρίας Major της Ρώμης. Ζήτησε επίσης να ταφεί σε ένα απλό ξύλινο φέρετρο.
Το Κολλέγιο των Καρδιναλίων επιβλέπει τις καθημερινές εργασίες κατά τη διάρκεια της μεσοβασιλείας. Έχουν περιορισμένη εξουσία και μεγάλο μέρος της κεντρικής διοίκησης της Εκκλησίας αδρανοποιείται.
Το κονκλάβιο για την εκλογή νέου Πάπα ξεκινά στην Καπέλα Σιξτίνα του Βατικανού μεταξύ 15 και 20 ημερών μετά τον θάνατο. Οι καρδινάλιοι, οι οποίοι είναι περιορισμένοι στο Βατικανό κατά τη διάρκεια του κονκλάβιου, αποφασίζουν την ακριβή ημέρα.
Όλοι οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών μπορούν να λάβουν μέρος στη μυστική ψηφοφορία. Χρειάζεται πλειοψηφία τουλάχιστον δύο τρίτων συν ένα για να εκλεγεί ο νέος Πάπας, οπότε η ψηφοφορία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς γύρους που κατανέμονται σε πολλές ημέρες. Όταν ολοκληρωθεί η εκλογή, ο νέος πάπας ερωτάται αν αποδέχεται και ποιο όνομα επιθυμεί να πάρει.
Ο κόσμος μαθαίνει ότι ο Πάπας έχει εκλεγεί όταν ένας αξιωματούχος καίει τα ψηφοδέλτια με ειδικές χημικές ουσίες για να βγει λευκός καπνός από την καμινάδα του παρεκκλησίου. Χρησιμοποιούν άλλες χημικές ουσίες για να κάνουν μαύρο καπνό που υποδηλώνει μια αδιευκρίνιστη ψηφοφορία.
Ο κοσμήτορας του Κολλεγίου των Καρδιναλίων ανεβαίνει στον κεντρικό εξώστη της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου για να ανακοινώσει στα λατινικά «Habemus Papam» (ελλ. Έχουμε Πάπα). Στη συνέχεια εμφανίζεται ο νέος Πάπας και δίνει την ευλογία του στο πλήθος που βρίσκεται στην πλατεία.
