Το ανώτατο δικαστήριο της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα κάλεσε σήμερα Τρίτη την Τουρκία να αλλάξει τον νόμο που αφορά την προσβολή του προέδρου, βάσει του οποίου δεκάδες χιλιάδες άτομα έχουν υποστεί διώξεις και έχουν καταδικαστεί στη χώρα. Η παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ήρθε μετά από προσφυγή που αφορούσε την ελευθερία έκφρασης.
Το ΕΔΔΑ επέκρινε συγκεκριμένα τον τουρκικό νόμο που τιμωρεί την προσβολή «της εικόνας» του αρχηγού του κράτους, κρίνοντας πως «δεν συμβαδίζει με το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης» για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στο ΕΔΔΑ, που έχει την έδρα του στο Στρασβούργο, είχε προσφύγει νεαρός Τούρκος ηλικίας περίπου 30 ετών, ο οποίος είχε καταδικασθεί το 2017 σε φυλάκιση 11 μηνών και 20 ημερών με αναστολή επειδή είχε δημοσιεύσει μερικά χρόνια νωρίτερα στο Facebook δύο γελοιογραφίες που εικόνιζαν τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η μία από τις οποίες τον εμφάνιζε με γυναικεία ρούχα να φιλάει τον Μπαράκ Ομπάμα, τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο νεαρός είχε επίσης προφυλακιστεί για δύο μήνες και δύο ημέρες.
«Δυσανάλογη ποινή»
Στην απόφασή του με την οποία καταδικάζει την Τουρκία για την κράτηση και την ποινή, τις οποίες κρίνει «δυσανάλογες», το ΕΔΔΑ υπογραμμίζει πως «τίποτε στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορεί να τις δικαιολογήσει». Μια «τέτοια τιμωρία παράγει αναπόφευκτα αποτρεπτικό αποτέλεσμα όσον αφορά τη βούληση του ενδιαφερόμενου να εκφραστεί πάνω σε θέματα που άπτονται του δημόσιου συμφέροντος», επισημαίνει ακόμη.
Η ποινική διαδικασία ήταν αποτέλεσμα της εφαρμογής του άρθρου 299 του τουρκικού ποινικού κώδικα, ενός κειμένου που τιμωρεί κάθε πρόσωπο που «προσβάλλει την εικόνα» του αρχηγού του κράτους, συνεχίζει το ΕΔΔΑ. Σύμφωνα με το δικαστήριο, «μια αυξημένη προστασία από την προσβολή με ειδικό νόμο» δεν είναι «κατ' αρχήν σύμφωνη με το πνεύμα της Ευρωπαϊκή Σύμβασης» για τα δικαιώματα του ανθρώπου.
«Το συμφέρον ενός κράτους να προστατεύει τη φήμη του αρχηγού του δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παροχή σε αυτόν τον τελευταίο ενός προνομίου ή μιας ειδικής προστασίας έναντι του δικαιώματος στην ενημέρωση και στην έκφραση απόψεων γι' αυτό», επισήμανε το δικαστήριο.
«Μια αυξημένη προστασία του αρχηγού του κράτους με ειδικό ποινικό νόμο σε ό,τι αφορά την προσβολή δεν είναι συμβατή με τη Σύμβαση», επέμεινε.
Το ΕΔΔΑ κάλεσε την Άγκυρα να «συμμορφώσει» το δίκαιό της προς το άρθρο 10 της Σύμβασης, το οποίο προστατεύει την ελευθερία της έκφρασης και το οποίο η Τουρκία παραβίασε στην προκειμένη περίπτωση.
Η Τουρκία θα πρέπει να καταβάλει στον ενάγοντα 7.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
Χιλιάδες διώξεις
Χιλιάδες άτομα έχουν υποστεί διώξεις και καταδίκες με την κατηγορία της προσβολής του προέδρου στην Τουρκία, τα τελευταία επτά χρόνια, δηλαδή από τότε που από πρωθυπουργός, ο Ταγίπ Ερντογάν έγινε πρόεδρος της χώρας.
Το 2020, διενεργήθηκαν 31.297 έρευνες σε σχέση με την εν λόγω κατηγορία, 7.790 περιπτώσεις μπήκαν στο αρχείο και 3.325 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν, σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Δικαιοσύνης. Μάλιστα τα στοιχεία αυτά ήταν ελαφρώς χαμηλότερα σε σχέση με το περασμένο έτος.
Από το 2014, την χρονιά κατά την οποία ο Ερντογάν έγινε πρόεδρος, 160.169 έρευνες διενεργήθηκαν για προσβολή του προέδρου, εκ των οποίων οι 35.507 μπήκαν στο αρχείο και οι 12.881 κατέληξαν σε καταδικαστικές αποφάσεις.
Στις αρχές της χρονιάς, δικαστήριο καταδίκασε με ποινή 3,5 ετών τον κούρδο πολιτικό, Σελαχατίν Ντεμιτράς, για προσβολή του Ερντογάν. Πρόκειται για μία από τις αυστηρότερες ποινές που έχουν επιβληθεί για το αδίκημα, σύμφωνα με δικηγόρο του Ντεμιτράς.
