Ήταν Χριστούγεννα του 2011, ένα χρόνο αφότου ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς είχε παραλάβει το νέο του superyacht, Eclipse, όμως αν και φαινόταν ότι ο ολιγάρχης δεν θα το χρησιμοποιούσε κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου - τα αρχεία δείχνουν ότι είχε ναυλωθεί από εταιρεία με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.
Φωτογραφίες από την ημέρα των Χριστουγέννων εκείνης της χρονιάς έδειχναν τον Αμπράμοβιτς να στέκεται στην πλατφόρμα κολύμβησης στο πίσω μέρος του γιοτ, με το μεγάλο λογότυπο του Eclipse με γράμμα E πίσω του.
Τέτοια αρχεία καταστατικού ήταν μέρος ενός δεκαετούς σχεδίου παραπλάνησης των φορολογικών αρχών το οποίο παρουσίαζε ψευδώς τον στόλο σκαφών του Ρώσου ολιγάρχη ως εμπορική μίσθωση, για να αποφύγει ΦΠΑ εκατομμυρίων ευρώ για τα έξοδα αγοράς και λειτουργίας τους.
Με έδρα την Κύπρο
Η Blue Ocean Yacht Management, μια εταιρεία με έδρα την Κύπρο που ιδρύθηκε το 2002 για να διαχειρίζεται τον στόλο των πολυτελών σκαφών του Ρόμαν Αμπράμοβιτς, είχε βρει τον τρόπο να μην πληρώνει φόρους, όπως αποκαλύπτει ο Guardian.
Τα ιδιωτικά σκάφη, όπως τα πολυτελή γιοτ, υπόκεινται σε ΦΠΑ για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αγοράζουν.
Ο φόρος επί των πωλήσεων επιβάλλεται σε ποσοστό περίπου 20% σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες όπου τα πολυτελή σκάφη του Ρώσου ολιγάρχη αγκυροβολούσαν, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Το ετήσιο κόστος λειτουργίας ενός superyacht ανέρχεται συνήθως στο 10% της τιμής αγοράς, όπου πρέπει να συνυπολογιστούν εκατομμύρια ετησίως για το πλήρωμα, το κατάστρωμα, τη μηχανική, τα καύσιμα, τη συντήρηση και τα λιμενικά έξοδα, συν τον ΦΠΑ.
Η υποχρέωση καταβολής του ΦΠΑ, σύμφωνα με υπόμνημα που διέρρευσε, έπρεπε να αποφευχθεί.
Το υπόμνημα συντάχθηκε τον Ιούνιο του 2005 από τον Τζόναθαν Χόλογουεϊ, έναν ειδικό στη διαχείριση σκαφών αναψυχής, ο οποίος είχε ενταχθεί στην Blue Ocean ως διευθυντής τον Μάρτιο του ίδιου έτους.
«Θέλουμε να αποφύγουμε την καταβολή ΦΠΑ για την τιμή αγοράς των σκαφών αναψυχής και, όπου είναι δυνατόν, να αποφύγουμε την καταβολή ΦΠΑ για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που παρέχονται στα σκάφη αναψυχής», έγραψε.
Το σχέδιο
Η λύση ήταν μια δομή που ήταν περίπλοκη και έξυπνη.
Μεταξύ του 1999 και του 2010, σύμφωνα με τα έγγραφα, τα superyachts του Αμπράμοβιτς ανήκαν το καθένα σε ξεχωριστές εταιρείες, όλες εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (BVI) και οι ίδιες ανήκαν σε ένα καταπίστευμα με έδρα την Κύπρο, του οποίου ο Αμπράμοβιτς ήταν ο δικαιούχος.
Σύμφωνα με το σύστημα ΦΠΑ, το οποίο διήρκεσε από το 2005 έως τουλάχιστον το 2012, οι εταιρείες που κατείχαν τα σκάφη τους θα εκμίσθωναν τα σκάφη τους στην Blue Ocean Yacht Management, η οποία επίσης ανήκε τελικά στον Αμπράμοβιτς, με αντάλλαγμα εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η Blue Ocean αναπλήρωνε το κόστος της εκμισθώνοντας με τη σειρά της τα σκάφη αναψυχής για «κρουαζιέρες» διάρκειας μιας εβδομάδας, δημιουργώντας έσοδα για την κάλυψη της συντήρησης, των επισκευών, του πληρώματος και των καυσίμων.
Παρόμοια σχήματα δεν είναι ασυνήθιστα μεταξύ των ιδιοκτητών superyacht και ο φόρος μπορεί να αποφευχθεί νόμιμα εάν υπάρχει πραγματική εμπορική δραστηριότητα.
Οι σύμβουλοι καταχώρισαν δεόντως τον στόλο του Αμπράμοβιτς ως «επιβατικά σκάφη», όμως δεν τα νοίκιαζαν σε τουρίστες για κρουαζιέρες αναψυχής.
Οι φάκελοι δείχνουν ότι οι μόνοι πελάτες της Blue Ocean ήταν μια χούφτα εταιρείες του BVI, οι οποίες ανήκαν όλες στον ίδιο τον Αμπράμοβιτς. Ο ολιγάρχης στην πραγματικότητα νοίκιαζε τα δικά του σκάφη.
Ο κύριος κίνδυνος ενός τέτοιου σχήματος - ότι θα έπεφτε θύμα των φορολογικών αρχών - επισημάνθηκε από τον Holloway στο υπόμνημά του το 2005, το οποίο επισύναψε σε μια μικρή ομάδα ανώτερων στελεχών της ομάδας του Αμπράμοβιτς. Τουλάχιστον ένας σύμβουλος φαίνεται ότι διάβασε την προειδοποίηση, διότι αργότερα συμμετείχε σε συζητήσεις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχετικά με τις φορολογικές επιπτώσεις της διεκδίκησης του εμπορικού καθεστώτος των σκαφών αναψυχής.
Οι λεπτομέρειες ήρθαν στο φως χάρη στα έγγραφα που περιέχονται στο Cyprus Confidential, τη μεγαλύτερη διαρροή πληροφοριών από την υπεράκτια χρηματοπιστωτική βιομηχανία του νησιού της Μεσογείου. Τα αρχεία δείχνουν πώς χρησιμοποιήθηκαν υπεράκτιες εταιρείες για να δημιουργηθεί μια μυθοπλασία: ότι πέντε από τα superyachts του Αμπράμοβιτς νοικιάζονταν σε πελάτες για εμπορικούς σκοπούς.
Αυτό επέτρεψε στις εταιρείες εκμετάλλευσης των σκαφών να αποφύγουν την καταβολή ΦΠΑ για έναν μακρύ κατάλογο εξόδων. Για παράδειγμα, το κόστος ανεφοδιασμού του Eclipse μπορούσε να φτάσει τα 2 εκατομμύρια δολάρια ανά γέμισμα, με τον αντίστοιχο ΦΠΑ να ανέρχεται σε 400.000 δολάρια. Από το 2005 έως το 2012, η Blue Ocean κατέγραψε δαπάνες καυσίμων ύψους 15 εκατομμυρίων δολαρίων, εξοικονομώντας εκατομμύρια μόνο από τους φόρους αυτούς, σύμφωνα με διαρροές εγγράφων και αλληλογραφίας που αποκτήθηκαν από το OCCRP.
