Πλήθος κόσμου έχει συρρεύσει στην πρωτεύουσα του Ιράν όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η κηδεία του αρχηγού της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, ο οποίος σκοτώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης στην Τεχεράνη, όπου βρισκόταν για την ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν, Μασούν Πεζεσκιάν. Οι παρευρισκόμενοι κρατούν είτε σημαίες της Παλαιστίνης είτε φωτογραφίες του Χανίγια, και είναι συγκεντρωμένοι στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, στο κέντρο της πόλης. Ανάμεσα στο πλήθος κυματίζει και η σημαία της Χεζμπολάχ. Ο ενταφιασμός του Χανίγια θα γίνει την Παρασκευή (2/8) στην Ντόχα.
Η νεκρώσιμη πομπή της σορού του Χανίγια θα ξεκινήσει από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης προς την πλατεία Αζαντί της πρωτεύουσας, ανέφερε το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων του Ιράν Mehr News. Σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Ιράν, για τον Χανίγια θα προσευχηθεί ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος ορκίστηκε εκδίκηση για το θάνατο του Χανίγια αποδίδοντας την πράξη στο Ισραήλ. Είναι «καθήκον της Τεχεράνης», είπε, καθώς η δολοφονία συνέβη στην πρωτεύουσα του Ιράν.
Imam Khamenei led funeral prayer for Martyr Ismail #Haniyeh & his companion pic.twitter.com/vpjWvCq3Bf
— Khamenei Media (@Khamenei_m) August 1, 2024
Ένα τεράστιο απειλητικό πανό έχει τοποθετηθεί σε κεντρική πλατεία της Τεχεράνης, σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το πανό, που τοποθετήθηκε δίπλα στην πλατεία Παλαιστίνης της Τεχεράνης, γράφει στα εβραϊκά «Αναμένετε σοβαρή τιμωρία», μαζί με μια επεξεργασμένη εικόνα του Χανίγια με φόντο το Όρος του Ναού της Ιερουσαλήμ.
Ιράν: Υποχρέωσή μας να εκδικηθούμε
«Με την πράξη αυτή, το σιωνιστικό εγκληματικό και τρομοκρατικό καθεστώς προετοίμασε το έδαφος για μία βαριά τιμωρία για το ίδιο και θεωρούμε ότι αποτελεί υποχρέωσή μας να εκδικηθούμε το αίμα που χύθηκε στο έδαφος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν», αναφέρεται σε ανακοίνωσή του που μεταδόθηκε από το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Irna.
Το Ιράν «θα υπερασπισθεί την εδαφική του ακεραιότητα, την αξιοπρέπεια, την τιμή και την υπερηφάνειά του και θα κάνει τις τρομοκρατικές δυνάμεις κατοχής να μετανιώσουν για την άνανδρη αυτή ενέργεια» της εξουδετέρωσης του ηγέτη της Χαμάς, δήλωσε ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, όπως μετέδωσαν τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, ο Νάσερ Καναάνι, ανέφερε ότι το αίμα του ηγέτη της Χαμάς «δεν θα πάει χαμένο». «Η μαρτυρία του Χανίγια στην Τεχεράνη θα ενισχύσει τον βαθύ και άρρηκτο δεσμό» του Ιράν, της Παλαιστίνης «και της αντίστασης», δήλωσε ο κ. Καναάνι, σύμφωνα με ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Υπενθυμίζεται ότι το Ιράν έχει κηρύξει τριήμερο εθνικό πένθος για το θάνατο του Χανίγια ενώ, σύμφωνα με το CNN, υπάρχει εντολή για περιορισμό των πτήσεων πάνω από την Τεχεράνη. Οι περιορισμοί πτήσεων ισχύουν από τις 06:00 τοπική ώρα έως τις 10:30 τοπική ώρα.
Το Ιράν ετοιμάζει απάντηση
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Χαμενεΐ «εξέδωσε εντολή στο Ιράν να χτυπήσει απευθείας το Ισραήλ, ως αντίποινα για τη δολοφονία στην Τεχεράνη του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια», σύμφωνα με τρεις Ιρανούς αξιωματούχους, δύο εκ των οποίων ανήκουν στους Φρουρούς της Επανάστασης, που επικαλούνται οι New York Times.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η εντολή δόθηκε κατά τη διάρκεια «έκτακτης συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν το πρωί της Τετάρτης».
Μετά την ανακοίνωση της δολοφονίας, ο Χαμενεΐ δήλωσε: «Το εγκληματικό και τρομοκρατικό σιωνιστικό καθεστώς» έχει «προετοιμάσει μια σκληρή τιμωρία για τον εαυτό του».
Κατά τη διάρκεια των σχεδόν δέκα μηνών της σύγκρουσης στη Γάζα, το Ιράν προσπάθησε να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ μέσω αυξημένων επιθέσεων από τους περιφερειακούς του συμμάχους, αποφεύγοντας έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας.
Τον Απρίλιο, το Ιράν εκτέλεσε τη σημαντικότερη επίθεσή του στο Ισραήλ εδώ και δεκαετίες, εκτοξεύοντας εκατοντάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως αντίποινα για μια ισραηλινή επίθεση στην πρεσβεία του στη Δαμασκό της Συρίας, η οποία σκότωσε αρκετούς Ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές.
ΗΠΑ και Ισραήλ γνώριζαν ότι επίκειται η επίθεση, που όμως ήταν μια λίαν επικίνδυνη εξέλιξη έστω κι αν καταρρίφθηκαν οι περισσότεροι πύραυλοι και τα drones. Τώρα, όμως ο Χανίγια, φιλοξενούμενος του Ιράν - σκοτώθηκε στην Τεχεράνη. Η δολοφονία κατέπληξε τους Ιρανούς αξιωματούχους, οι οποίοι τη θεώρησαν ως παραβίαση των κόκκινων γραμμών. Σύμφωνα με το Al Jazeera, oι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες για ολόκληρη την περιοχή και θα μπορούσε να ακολουθήσει ακόμη και επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ.
Το περιστατικό σήμανε άλλο ένα σημαντικό κενό ασφαλείας για το Ιράν, το οποίο υπερηφανεύεται για τη δύναμή του, αλλά έχει αγωνιστεί να αποτρέψει τις μυστικές επιχειρήσεις του Ισραήλ εντός των συνόρων του.
Η ταπείνωση μεγεθύνθηκε από το πόσο σημαντικός ήταν ο Χανίγια, την παρουσία άλλων συμμάχων και την επίθεση που έλαβε χώρα σε έναν εξαιρετικά ασφαλή ξενώνα των Φρουρών της Επανάστασης κατά τη διάρκεια μιας ημέρας αυξημένης ασφάλειας.
Υποστηρικτές της κυβέρνησης και αξιωματούχοι εξέφρασαν την οργή τους για την αποτυχία ασφαλείας, σημειώνοντας ότι μόνο λίγοι εκλεκτοί ανώτεροι αξιωματούχοι ασφαλείας γνώριζαν την τοποθεσία της Χανίγια. Κάποιοι εξέφρασαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η άμεση προτεραιότητα του Ιράν πρέπει να είναι η εσωτερική ασφάλεια και η προστασία των ανώτερων αξιωματούχων του.
Γκουτέρες: «Επικίνδυνη κλιμάκωση»
Στο μεταξύ, αρκετά κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών εξέφρασαν ανησυχία την Τετάρτη για τον κίνδυνο κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, χαρακτηρίζοντας κρίσιμη την κατάσταση μετά τον θάνατο του ηγέτη της Χαμάς σε πλήγμα αποδιδόμενο στο Ισραήλ. Μερικές ώρες μετά τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια, το ΣΑ συγκλήθηκε εκτάκτως κατόπιν αιτήματος του Ιράν, που υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία, την Κίνα και την Αλγερία.
Ο θάνατος του Χανίγια στην Τεχεράνη αυξάνει την ανησυχία για το ενδεχόμενο ανάφλεξης όλης της περιοχής εν μέσω του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, που διανύει την 300ή ημέρα του. Κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ιδίως η Κίνα, η Ρωσία και η Αλγερία, καταδίκασαν απερίφραστα την εξουδετέρωσή του, που ποδιδεται στο Ισραήλ.
Πριν από την έκτακτη συνεδρίαση, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε με ανακοίνωση που δημοσιοποίησε ο εκπρόσωπός του πως οι επιθέσεις στην Τεχεράνη, καθώς και στη Βηρυτό, όπου το Ισραήλ στοχοποίησε ανώτερο στέλεχος της λιβανικής Χεζμπολάχ, αποτελούν «επικίνδυνη κλιμάκωση».
«Η διεθνής κοινότητα πρέπει να συνεργαστεί για να αποτραπούν επειγόντως ενέργειες που θα μπορούσαν να σπρώξουν ολόκληρη τη Μέση Ανατολή στο κενό, με καταστροφικές συνέπειες για τους αμάχους», έκρινε ο Γκουτέρες.
Νετανιάχου: Είμαστε έτοιμοι - Θα απαντάμε σε όποιον μας βλάπτει
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου σε διάγγελμά του την επομένη του θανάτου του Φουάντ Σουκρ από την επίθεση στη Βηρυτό, επανέλαβε πως «το Ισραήλ διεξάγει πόλεμο για την ύπαρξή του» και ξεκαθάρισε πως «θα απαντάμε σε όποιον μας βλάπτει».
«Είμαστε έτοιμοι για κάθε σενάριο»
«Από το χτύπημα στη Βηρυτό, οι απειλές ακούγονται από παντού», είπε, για να προσθέσει πως «είμαστε έτοιμοι για κάθε σενάριο και θα σταθούμε ενωμένοι και αποφασισμένοι απέναντι σε κάθε απειλή».
Ο Νετανιάχου επανέλαβε ότι ο πόλεμος θα πάρει χρόνο και απαιτεί αντοχή από τους πολίτες του Ισραήλ, ενώ υποστήριξε ότι εδώ και αρκετό καιρό δέχεται πιέσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό να τερματίσει τον πόλεμο.
«Δεν ενέδωσα σε αυτές τις φωνές τότε και δεν ενδίδω σε αυτές τώρα», τονίζει.
Η εξουδετέρωση του Ισμαήλ Χανίγια
Ο ηγέτης της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια πέθανε την Τετάρτη τα ξημερώματα στο Ιράν, σε ένα χτύπημα που η τρομοκρατική οργάνωση που εδρεύει στη Γάζα χαρακτήρισε «σοβαρή κλιμάκωση» που δεν θα επιτύχει τους στόχους της.
Το θάνατο του Χανίγια επιβεβαίωσαν οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν, ενώ βρισκόταν στο Ιράν για να παραβρεθεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου προέδρου της χώρας.
Σε ανάρτηση της Χαμάς στο Telegram αναφέρεται ότι ο Χανίγια έπεσε νεκρός στη διάρκεια «ύπουλης σιωνιστικής επιδρομής στο ακίνητο όπου διέμενε, στην Τεχεράνη».
Η είδηση, η οποία ήρθε σε λιγότερο από 24 ώρες αφότου το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι εξουδετέρωσε τον διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, ο οποίος φέρεται να βρίσκεται πίσω από το αποτρόπαιο χτύπημα στα Υψίπεδα του Γκολάν στο Ισραήλ, φαίνεται να ανατρέπει τις πιθανότητες για οποιαδήποτε επικείμενη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα.
Οι ιρανικές αρχές διενεργούν έρευνα για τη δολοφονία του Χανίγια και τα ευρήματα θα ανακοινωθούν πολύ σύντομα, μετέδωσε την Τετάρτη το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim.
Θυμίζεται ότι οι γιοι του Χανίγια είχαν σκοτωθεί στη διάρκεια του πολέμου που πυροδότησαν οι επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, και ο Χανίγιε είχε τότε ορκιστεί ότι η Χαμάς δεν θα υποχωρούσε υπό την ισραηλινή πίεση.
Ο Χανίγια έπαιζε ρόλο κλειδί στις συνεχιζόμενες συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς - μεταδίδοντας μηνύματα προς και από τους ηγέτες της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.
Ποιος ήταν ο Χανίγια
Ο Χανίγια γεννήθηκε το 1962 στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι βόρεια της πόλης της Γάζας, από Παλαιστίνιους γονείς που το 1948 είχαν εκτοπιστεί. Φοίτησε σε σχολεία που διαχειριζόταν η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους, και συνέχισε τις σπουδές του στην αραβική λογοτεχνία στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας.
Εντάχθηκε στη Χαμάς όταν δημιουργήθηκε η οργάνωση στην πρώτη Παλαιστινιακή ιντιφάντα το 1987. Συνελήφθη και απελάθηκε για να γίνει προστατευόμενος του ιδρυτή της οργάνωσης, Αχμάντ Γιασίν, που όπως κι η οικογένεια του Χανίγιε, ήταν πρόσφυγας από το χωριό Αλ Τζούρα κοντά στην Ασκελών.
Το 1994 είχε αποκαλέσει τον Γιασίν πρότυπο για τους νέους Παλαιστίνιους: «Διδαχθήκαμε από αυτόν να αγαπούμε και να θυσιαζόμαστε για το Ισλάμ και να μην υποκύπτουμε σε αυτούς τους τυράνους», είπε.
Μέχρι το 2003 ο Χανίγια είχε περιληφθεί στον κύκλο εμπίστων του Γιασίν, είχε φωτογραφηθεί στο σπίτι του Γιασίν στη Γάζα να κρατά το ακουστικό τηλεφώνου στο αφτί του σχεδόν εντελώς παράλυτου ιδρυτή της οργάνωσης για να μπορέσει να συνομιλήσει. Ο Γιασίν δολοφονήθηκε από το Ισραήλ έναν χρόνο αργότερα.
Ο Χανίγια υποστήριζε από το 1994 την ανάμειξη της Χαμάς με την πολιτική με το σχηματισμό κόμματος. Αν και η πρότασή του απορρίφθηκε αρχικά, αργότερα εγκρίθηκε κι ο Χανίγιε έγινε πρωθυπουργός όταν η Χαμάς επικράτησε στις εκλογές του 2006 έναν χρόνο μετά την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα. Η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Γάζας το 2007.
Το 2012 σε ερώτηση του Reuters αν η Χαμάς είχε εγκαταλείψει τον ένοπλο αγώνα ο Χανίγια απάντησε «φυσικά όχι» τονίζοντας ότι η αντίσταση θα συνεχιστεί «με όλες τις μορφές – λαϊκή, πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική αντίσταση-».
Ο Χανίγια ανέλαβε το κορυφαίο πόστο της Χαμάς το 2017 και το 2018 το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τον χαρακτήρισε τρομοκράτη. Από το 2019 μετακινείτο μεταξύ της Τουρκίας και της πρωτεύουσας του Κατάρ Ντόχα, αποφεύγοντας τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς της αποκλεισμένης Λωρίδας της Γάζας και ενεργώντας ως μεσολαβητής στις συνομιλίες της Χαμάς με το Ιράν ή στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός.
«Όλες οι συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων που υπογράψατε [τα αραβικά κράτη] με το Ισραήλ δεν θα τερματίσουν αυτή τη σύγκρουση», είχε δηλώσει ο Χανίγια στο δίκτυο Al Jazzera λίγο μετά την επίθεση των τρομοκρατών της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Ο Χανίγια «ηγείτο της πολιτικής μάχης της Χαμάς με τις αραβικές κυβερνήσεις. Ήταν το πολιτικό και διπλωματικό πρόσωπο της Χαμάς», δήλωσε στο Reuters ο Αντίμπ Ζιαντέχ, ειδικός σε θέματα που αφορούν στο Παλαιστινιακό στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ.
Ο Χανίγια είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των μαχητικών ικανοτήτων της Χαμάς με τις σχέσεις που καλλιεργούσε με την Τεχεράνη, που δεν κρύβει ότι υποστηρίζει την οργάνωση.
Οι τρεις επικρατέστεροι υποψήφιοι διάδοχοι του Χανίγια
Την Τετάρτη, αξιωματούχοι της Χαμάς δήλωσαν στο BBC ότι υπάρχουν πλέον τρεις πιθανοί υποψήφιοι για να διαδεχθούν τον Ισμαήλ Χανίγια στην πολιτική ηγεσία της τρομοκρατικής οργάνωσης.
Ο πιο πιθανός υποψήφιος είναι ο Γιαχία Σινουάρ.
Είναι ο επικεφαλής της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας και θεωρείται ότι είναι ο «εγκέφαλος» πίσω από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ που σκότωσαν 1.200 ανθρώπους και πυροδότησαν τη συνεχιζόμενη σύγκρουση.
Ο Σινουάρ είναι ο βασικός υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Χαμάς συνεχίζει τον πόλεμο και λέγεται ότι κρύβεται στο δίκτυο των τούνελ της Χαμάς κάτω από τη Γάζα.
Ο Χαλέντ Μεσάλ είναι ένας άλλος πιθανός υποψήφιος. Θεωρείται ευρέως λιγότερο μαχητικός υποψήφιος από τον Σινουάρ και έχει διατελέσει στο παρελθόν επικεφαλής του πολιτικού γραφείου. Ωστόσο, έχει δύσκολες σχέσεις με το Ιράν - πλέον τον βασικό σύμμαχο και προμηθευτή της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς.
Κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου, ο Μεσάκ - που ζούσε τότε στη Δαμασκό - αρνήθηκε να υποστηρίξει τον υποστηριζόμενο από το Ιράν πρόεδρο Άσαντ και το καθεστώς του. Η αποτυχία ανάγκασε τη Χαμάς να μεταφέρει το πολιτικό της γραφείο στο Κατάρ.
Ο τρίτος πιθανός υποψήφιος είναι ο Zάχερ Τζαμπαρίν, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τους Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές και θα μπορούσε να παίξει βασικό ρόλο στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή κρατουμένων με το Ισραήλ.
Ποιοι είναι οι πιο εξέχοντες ηγέτες της Χαμάς;
Υπό κανονικές συνθήκες, το πολιτικό γραφείο της Χαμάς επιλέγεται από το Συμβούλιο Σούρα, τα μέλη του οποίου εκλέγονται από ομάδες τοπικών συμβουλίων. Στη συνέχεια, το σώμα εκλέγει το πολιτικό γραφείο των 15 ατόμων, το οποίο επιλέγει αρχηγό.
Ωστόσο, τα μέλη του πολιτικού γραφείου είναι διασκορπισμένα σε όλη τη Μέση Ανατολή με εκπροσώπους που ζουν εξόριστοι στην Τουρκία και το Κατάρ, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη συγκέντρωση τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Πολλοί είναι επίσης σε λίστες καταζητούμενων από το Ισραήλ - κάτι που μπορεί να κάνει κάποιους απρόθυμους να ταξιδέψουν.
