Με δύο χειρουργικά πλήγματα ακριβείας εντός 12ώρου ο Ισμαήλ Χανίγια της Χαμάς και ο Φουάντ Σουκρ της Χεζμπολάχ είναι νεκροί, και ο σπόνσοράς τους, το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, «ζυγίζει» απάντηση. Ο κίνδυνος ενός ευρύτερου περιφερειακού πολέμου έχει επανέλθει στο «κόκκινο», ωστόσο τη δεδομένη στιγμή τουλάχιστον μία γενικευμένη ανάφλεξη δεν θεωρείται μονόδρομος.
Βαριά εκτεθειμένο, και για την ακρίβεια ταπεινωμένο, από την εξουδετέρωση ενός τόσο υψηλού προφίλ στόχου όπως ο Ισμαήλ Χανίγια στην καρδιά της Τεχεράνης και σε τόσο σημαντική χρονική συγκυρία όπως η ορκωμοσία του νέου προέδρου της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το ιρανικό καθεστώς έχει βρεθεί να σταθμίζει ξανά τις κινήσεις του προς τη διασφάλιση του «γοήτρου» και του ρόλου του ως περιφερειακή δύναμη -διά της εξαγωγής της τρομοκρατίας, και ενός επικίνδυνου πυρηνικού προγράμματος που δεν εγκαταλείπει.
Ο τρόπος και ο τόπος που θα αποφασίσει να δώσει την απάντησή του το Ιράν -την οποία και θεωρεί «καθήκον» του κατά τα λόγια του ανώτατου πνευματικού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ- θα έλθουν μαζί με τις επόμενες κινήσεις της ισραηλινής ηγεσίας να καθορίσουν εάν θα είναι περιορισμένο και ελεγχόμενο ή μη το «ωστικό κύμα» της εξουδετέρωσης των Ισμαήλ Χανίγια και του υπαρχηγού του Χασάν Νασράλα, Φουάντ Σουκρ, 72 ώρες μετά το αιματοκύλισμα παιδιών της αραβικής κοινότητας των Δρούζων και σχεδόν δέκα μήνες μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου.
Αν το Ιράν επιλέξει να δώσει απάντηση τον ίδιο, άμεσα και απευθείας κατά του Ισραήλ, η προσοχή θα εστιαστεί στην ακόλουθη αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου. Ο Αλί Χαμενεΐ εμφανίζεται να έχει δώσει εντολή για πλήγμα κατά του Ισραήλ, βάσει δημοσιεύματος των New York Times που επικαλείται ανώνυμες δηλώσεις Ιρανών αξιωματούχων. Δεν αποκλείται επανάληψη του μπαράζ drone και πυραύλων του Απριλίου μετά το χτύπημα σε εγκαταστάσεις των Φρουρών της Επανάστασης στη Δαμασκό, αλλά τίποτα επί του παρόντος δεν είναι σαφές ή αν έγκειται σε πολεμική ρητορική.
Η Τεχεράνη θα μπορούσε να επιλέξει εν τέλει και να «απορροφήσει» το χτύπημα και να επιφυλαχθεί για τα όποια αντίποινα εν καιρώ ή να κατευθύνει το δίχτυ των πληρεξουσίων της να αντιδράσουν εκείνοι, και σε ποια ένταση μένει επίσης να διαφανεί.
Είναι δύσκολη η εξίσωση για το Ιράν καθώς η οικονομία του δέχεται το βάρος των αμερικανικών κυρώσεων και το καθεστώς των μουλάδων αμφισβητείται από τις νέες γενιές Ιρανών, δίχως αυτό να σημαίνει πως δεν αποτελεί υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη. Επιπλέον, το Ιράν είχε μόλις αρχίσει να συνέρχεται από την πολιτική αναταραχή μετά το θάνατο του Εμπραχίμ Ραϊσί με την εκλογή του σχετικά μετριοπαθούς Μασούντ Πεζεσκιάν στην προεδρία (παρότι η υποψηφιότητά του είχε σαφώς τη «βούλα» του καθεστώτος). Πολιτική αναταραχή που θα έχει συνέχεια με έριδες και υπόγειες διεργασίες καθότι γηραιός ο Αλί Χαμενεΐ και στο παρασκήνιο εξελίσσεται ήδη μία μάχη διαδοχής, τώρα που δεν υπάρχει πλέον ο Ραϊσι που είχε λάβει και το «δαχτυλίδι».
Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του Μασούντ Πεζεσκιάν ήλθε η εξόντωση Χανίγια σε φυλασσόμενο κτήριο που ανήκει στους Φρουρούς της Επανάστασης, και εν μέσω πρόσθετων μέτρων ασφαλείας λόγω της τελετής. Το καθεστώς για ευνόητους λόγους δίνει τις πληροφορίες με το σταγονόμετρο. Ο Ισμαήλ Χανίγια δεν εξοντώθηκε ούτε στην έδρα του, το Κατάρ, ούτε στην Τουρκία που του παρέχει ζεστή φιλοξενία, αλλά στην καρδιά της Τεχεράνης. Μία λέξη υπάρχει για να περιγράψει αυτό που συνέβη στο ιρανικό καθεστώς: Ταπείνωση. Ο Χανίγια ήταν σύμμαχος και εκλεκτός προσκεκλημένος και πέθανε στην Τεχεράνη. Όσο για το μήνυμα που έλαβε το ιρανικό καθεστώς δεν επιδέχεται παρερμηνειών.
Το Ισραήλ έχει επιβεβαίωσει την εξόντωση του Φουάντ Σουκρ, υπαιτίου για την επίθεση στην κοινότητα των Δρούζων στα Υψίπεδα του Γκολάν και καταζητούμενου εδώ και χρόνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως εκ των υπευθύνων για την επίθεση του 1983 στον στρατώνα των Αμερικανών πεζοναυτών στη Βυρητό που άφησε πίσω της 241 νεκρούς στις τάξεις των δυνάμεων του ΗΠΑ. Η σορός του βρέθηκε χθες στα συντρίμμια του κτηρίου που χτυπήθηκε στη στοχευμένη επιδρομή στα νότια προάστια της Βηρυτού που αποτελούν προπύργιο της Χεζμπολάχ, και στην προγραμματισμένη για αύριο κηδεία του θα μιλήσει ο Χασάν Νασράλα.
Ως προς την εξουδετέρωση Χανίγια, το Ισραήλ ως είθισται σε ανάλογες περιπτώσεις τηρεί «σιγή ασυρμάτου». Ο υπουργός Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, δήλωσε πως η χώρα του δεν θέλει πόλεμο, όμως τελεί υπ’ ατμόν και είναι έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα. Κατόπιν συνεδρίασης του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε ότι είναι υπαρξιακή η μάχη του Ισραήλ και είναι έτοιμο για όλα τα σενάρια. Το τι έπεται σαφώς εξαρτάται και από τις επόμενες κινήσεις του Ισραήλ.
Τον Απρίλιο, το Ιράν εκτόξευσε περισσότερους από 300 πυραύλους και οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον του Ισραήλ ως αντίδραση στη δολοφονία του διοικητή της δύναμης Αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν στο προξενικό κτήριο της ιρανικής πρεσβείας στην πρωτεύουσα της Συρίας, Δαμασκό, που ουσιαστικά λειτουργούσε ως αρχηγείο. Μαζί του σκοτώθηκαν άλλα έξι μέλη της επίλεκτης ιρανικής δύναμης που συντονίζει τις επιχειρήσεις των Φρουρών, θεματοφυλάκων της Ισλαμικής Επανάστασης, στο εξωτερικό.
Η ενέργεια ήταν πρωτοφανής ως προς την έκταση και τη σοβαρότητά της, ωστόσο drones και πύραυλοι εξουδετερώθηκαν σε ποσοστό 99% από το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ, τις αναχαιτίσεις από τις αμερικανικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην περιοχή, αλλά και τη συμβολή της αεροπορίας και της αεράμυνας Ιορδανίας που κατέρριψε ιρανικούς πυραύλους στον εναέριο χώρο της. Τώρα που όλοι οι άγραφοι κανόνες εμπλοκής έχουν πλέον ξεπεραστεί, το Ιράν θα μπορούσε να εξαπολύσει μια παρόμοια επίθεση στο Ισραήλ και να δοκιμάσει την αποτελεσματικότητά της, έχοντας αυτή τη φορά και την εμπειρία της προηγούμενης επιδρομής.
Το Ιράν θα μπορούσε επίσης να κατευθύνει τους «αντιπροσώπους» του στην περιοχή, τους Χούθι και τις σιιτικές πολιτοφυλακές σε Ιράκ και Συρία, να εντείνουν τις επιθέσεις τους τόσο κατά ισραηλινών στόχων, όσο και κατά αμερικανικών. Η Χεζμπολάχ έχει επιπλέον έναν δικό της λόγο να κλιμακώσει τις επιθέσεις του κατά του Ισραήλ, μετά τον θάνατο του υπ’ αριθμόν 2 της οργάνωσης, στρατιωτικού διοικητή Φουάντ Σουκρ, στην ισραηλινή επιδρομή στη Βηρυτό. Ο Αμερικανός σμήναρχος εν αποστρατεία της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, Σέντρικ Λέιτον, θέτει και το ενδεχόμενο τρομοκρατικών επιθέσεων κατά ισραηλινών εγκαταστάσεων όχι μόνο στην περιοχή αλλά πιθανώς και παγκοσμίως, ενώ μία ακόμη διάσταση είναι και αυτή των κυβερνοεπιθέσεων κατά του Ισραήλ, αλλά και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το Ιράν, πάντως, έχει «ανεχτεί» βαριά χτυπήματα στο παρελθόν. Ο θάνατος του κορυφαίου πυρηνικού επιστήμονα και «πατέρα» του πυρηνικού προγράμματος Μοχσέν Φαχριζαντέχ αντιμετωπίστηκε με σθγκρατημένη οργή το 2020. Η δολοφονία του διοικητή της δύναμης Αλ Κουντς, Κασέμ Σουλεϊμανί, της πιο μυθικής στρατιωτικής προσωπικότητας της χώρας, μήνες νωρίτερα, οδήγησε σε «πύρινους» λόγους και απειλές, αλλά εν τέλει σε ένα περιορισμένο χτύπημα σε μια απομακρυσμένη αμερικανική βάση.
Το Ιράν έχει κάνει πίσω στο παρελθόν και θα μπορούσε θεωρητικά να το κάνει ξανά, αλλά τα δεδομένα έχουν αλλάξει, τίποτα πλέον δεν είναι προβλέψιμο, και ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να είναι ένας λάθος υπολογισμός ή μία αστοχία που να δυναμιτίσει όλη τη Μέση Ανατολή. Από την επομένη του παραλογισμού της 7ης Οκτωβρίου κατέστη σαφές πως η Τεχεράνη δεν ήθελε να ρίξει ή και να «θυσιάσει» το πιο πολύτιμο πιόνι της, τη Χεζμπολάχ, σε ένα πόλεμο πλήρους κλίμακας με το Ισραήλ. Αναλυτές σημειώνουν πως η Χεζμπολάχ είναι ένα ισχυρό «χαρτί» που η Τεχεράνη μπορεί να παίξει πιθανώς μία φορά.
Η διεθνής διπλωματία βρίσκεται στο «κόκκινο» για μία ακόμη φορά για να αποσοβήσει μία γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, και ένας περιφερειακός πόλεμος δείχνει ή εκτιμάται ότι μπορεί ακόμη να αποτραπεί. Οι διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στη Γάζα από την άλλη περνούν σε παύση, αν όχι σε απόλυτο τέλμα.
Ο πρεσβευτής του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη επέρριψε ευθύνες και στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια σε επιστολή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το «φρικτό έγκλημα», έγραψε ο Ιμάντ Σαΐντ Ιραβανί, δεν θα ήταν δυνατό χωρίς «εξουσιοδότηση και υποστήριξη πληροφοριών» από τις Ηνωμένες Πολιτείες, «δείχνοντας» προφανώς και στην επίσκεψη Νετανιάχου στις Ηνωμένες Πολιτείες από όπου και επέστρεψε εσπευσμένα στο Τελ Αβίβ μετά την επίθεση στα Υψίπεδα του Γκολάν. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, από πλευράς του δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον ούτε ενήμερη ήταν, ούτε και ενεπλάκη στην εξόντωση του Ισμαήλ Χανίγια.
