Δεκαοκτώ μήνες μετά τη ρωσική εισβολή που τράνταξε συθέμελα τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη και διεθνώς, και παρόλο που ο αντεπιτιθέμενος ουκρανικός στρατός έχει κατορθώσει να διαρρήξει την πρώτη γραμμή της ισχυρής ρωσικής άμυνας στο νότιο μέτωπο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι γνωρίζει -και θέλει και η ουκρανική κοινωνία πλήρως να συνειδητοποιήσει- πως αυτός είναι ένας πόλεμος φθοράς και θα πρέπει τόσο εκείνη, όσο και το κράτος, να «μάθουν» να ζουν σε συνθήκες παρατεταμένης σύγκρουσης.
Ο Ουκρανός πρόεδρος θέλει εξίσου να συνειδητοποιήσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν πως η χώρα του στον αγώνα επιβίωσης που δίνει δεν θα υπαναχωρήσει, και στο πλαίσιο αυτό επιχειρεί να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε επιχειρησιακό και διπλωματικό πεδίο προς διασφάλιση ότι η Ουκρανία θα εξακολουθήσει να έχει τη στήριξη της Δύσης υπό μορφή όπλων, χρηματοδότησης και εγγυήσεων ασφαλείας, όσο και ότι δεν θα θεωρηθεί χαμένη υπόθεση η Κριμαία -εκεί που το 2014 όλα ξεκίνησαν…
Η συνολική στόχευση και η γραμμή που χαράσσει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι -εν μέσω μίας ουκρανικής αντεπίθεσης που «προσκρούει» σε ναρκοθετημένα πεδία και τεράστια δίκτυα χαρακωμάτων που έστηναν επί μήνες οι ρωσικές δυνάμεις στα νοτιοανατολικά- αποτυπώθηκαν σε μακρά συνέντευξή του στην ουκρανική τηλεόραση, κατά την οποία μίλησε για έναν πόλεμο χωρίς ορατό τέλος στον ορίζοντα επικαλούμενος σχετικά το παράδειγμα το Ισραήλ, εξέθεσε την άποψη ότι η απελευθέρωση της Κριμαίας θα μπορούσε και να έλθει χωρίς όπλα αλλά υπό τη μορφή πολιτικής πίεσης, και έδωσε ουσιαστικά διαβεβαιώσεις προς τους δυτικούς συμμάχους ότι η Ουκρανία δεν προτίθεται να μεταφέρει τον πόλεμο στο εσωτερικό της Ρωσίας «προειδοποιώντας» επί αυτού τους ίδιους τους Ουκρανούς ότι μία τέτοια ενέργεια θα τους κόστιζε όχι μόνο περισσότερες ανθρώπινες ζωές, αλλά και τη στήριξη της Δύσης.
Ως προς την Κριμαία, στην οποία η Ρωσία εισέβαλε και εν συνεχεία προσάρτησε παράνομα το 2014 δίχως η Δύση να βάζει τότε στην πραγματικότητα «φρένο» στις ιμπεριλιαστικές βλέψεις Πούτιν-, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν εγκατέλειψε σαφώς το στόχο της ανάκτησης, ωστόσο υπαινίχθηκε πως η λύση μπορεί να έλθει κατόπιν διαπραγμάτευσης σε μία δήλωση με διττό στόχο -αφενός να καταδείξει πως το μέλλον της είναι πράγματι υπό διαπραγμάτευση καθώς προ της 24ης Φεβρουαρίου 2022 στην πραγματικότητα ελάχιστοι θεωρούσαν πως η χερσόνησος θα μπορούσε να επανέλθει στην ουκρανική κυριαρχία, και αφετέρου να δείξει πως επιδεικνύει τον ρεαλισμό που χρειάζεται ώστε να διατηρήσει την υποστήριξη εταίρων και συμμάχων.
Η Ουκρανία έχει τονίσει επανειλημμένα διά του προέδρου και στρατηγών της την αποφασιστικότητά της να ανακτήσει την Κριμαία με στρατιωτικά μέσα. Όμως, σήμερα ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνει πως θεωρεί μία πολιτική λύση εφικτή -αρκεί ο στρατός να φθάσει και να ελέγξει έστω τα διοικητικά σύνορα της χερσονήσου. «Θεωρώ ότι είναι δυνατόν να πιέσουμε πολιτικά για την αποστρατιωτικοποίηση της Ρωσίας στην επικράτεια της ουκρανικής Κριμαίας. Αυτό θα ήταν καλύτερο. Οποιαδήποτε μάχη έχει απώλειες, όπου και να διεξάγεται. Όλα πρέπει να υπολογιστούν» επισήμανε ο Ζελένσκι.
Η γερμανική Der Standard δεν «βλέπει» καμία γραμμή άμυνας πίσω από τη συγκεκριμένη δήλωση-πρωτοβουλία. Το αντίθετο. «Το κίνητρο στην Ουκρανία να ανακτήσει το νόμιμο έδαφός της παραμένει υψηλό. Η επιθυμία να αποσπάσει από τον Πούτιν το πολύτιμο αντικείμενο κύρους, που είναι η Κριμαία, είναι ακόμη μεγαλύτερη. Βάσει του Διεθνούς Δικαίου, όλα είναι ξεκάθαρα: Η Κριμαία είναι μέρος του εδάφους της Ουκρανίας. Αλλά ντε φάκτο, πριν τον Φεβρουάριο του 2022, σχεδόν κανείς δεν αμφέβαλλε ότι η Μόσχα είχε τον έλεγχο. Το γεγονός ότι το μέλλον της Κριμαίας συζητείται τώρα -και ίσως κάποια στιγμή θα τεθεί σε διαπραγμάτευση- συνιστά ένδειξη αδυναμίας της Μόσχας. Και είναι ένα χάος στο οποίο ο Πούτιν έμπλεξε μόνος του», σημειώνει η εφημερίδα.
Τακτική κίνηση διακρίνει και η ελβετική Tages-Anzeiger: «Στο τέλος, η σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας θα κριθεί πιθανότατα τελικά στρατιωτικά. Σε αυτόν τον πόλεμο, ή ίσως όχι και πριν τον επόμενο. Αλλά εάν η Ουκρανία θέσει ρεαλιστικούς στόχους τώρα, είναι πιο πιθανό να διατηρήσει τους υποστηρικτές της στην Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, το Βερολίνο και αλλού, παρά αν τα ‘παίξει όλα για όλα’, στην προκειμένη περίπτωση στοχεύοντας στην ανάκτηση της Κριμαίας [σ.σ. με στρατιωτικά μεσα]».
Αυτό που θέλει επίσης να καταστήσει σαφές ο Ουκρανός πρόεδρος σήμερα στρέφοντας το βλέμμα στο εξωτερικό είναι ότι δεν προτίθεται να «μεταφέρει» τον πόλεμο επί ρωσικού εδάφους, και με το βλέμμα στο εσωτερικό πως πολίτες και κράτος θα πρέπει να μάθουν να διαβιούν και να λειτουργούν πλέον σε συνθήκες παρατεταμένης σύγκρουσης.
«Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τη σύγκρουση. Όπως στο Ισραήλ, για παράδειγμα. Μπορούμε να ζήσουμε έτσι», ανέφερε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι -για να επικαλεστεί ακολούθως το Ισραήλ και ως πρότυπο για τις εγγυήσεις ασφαλείας που θα μπορούσε να λάβει η Ουκρανία από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ισραηλινό μοντέλο «που περιλαμβάνει όπλα, τεχνολογία, εκπαίδευση, χρηματοδότηση», είναι αυτό που ο ίδιος επιζητά από την Ουάσινγκτον, ενόσω αναμένει μία πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ που ο ίδιος θεωρεί ότι θα μπορούσε να έλθει εντός του 2024.
Στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους σε συνθήκες σύγκρουσης εντάσσεται και η δήλωσή του ότι προτίθεται να διοργανώσει βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, οι οποίες ήταν κανονικά προγραμματισμένες για τον Οκτώβριο. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι δεν θέλει ουδείς στον κρατικό μηχανισμό και την κυβέρνηση να θεωρήσει ότι είναι «ακούνητοι» στις θέσεις τους λόγω του πολέμου. «Δεν είμαι προσκολλημένος σε τίποτα. Θα ήθελα να γίνουν εκλογές», είπε απαντώντας στο ερώτημα εάν θα διεξαχθούν εκλογές στην Ουκρανία, στις οποίες επιμένουν οι διεθνείς εταίροι. Συνέδεσε, ωστόσο, τη διενέργειά τους με το εάν θα μπορέσει να λάβει σχετική οικονομική στήριξη από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε να αφαιρέσει πόρους που διατίθενται σε οπλισμό για να διοχετευθούν στην εκλογική διαδικασία.
Όσο για τους ουκρανικούς στρατιωτικούς σχεδιασμούς, διαμηνύει ότι η Ουκρανία είναι προετοιμασμένη να μάχεται για πολύ μεγάλη περίοδο, ενώ ταυτόχρονα να ελαχιστοποιεί τις απώλειες (σε αυτό «κουμπώνει» και η δήλωση για την Κριμαία). «Καθησυχάζει» τη Δύση πως δεν προτίθεται να μεταφέρει τις πολεμικές επιχειρήσεις εντός ρωσικού εδάφους, και ταυτόχρονα εξηγεί στους Ουκρανούς καθαρά το γιατί: «Αυτό θα ενείχε τεράστιο κίνδυνο, και αναμφισβήτητα θα μέναμε μόνοι μας».
Σε δράση αντί για αντίδραση συνοψίζει τις τοποθετήσεις Ζελένσκι η ιταλική Corriere della Sera. «Η Ουκρανία θα μπορούσε να αναστείλει τον στρατιωτικό νόμο που ισχύει μετά τη ρωσική εισβολή και να διεξάγει βουλευτικές και προεδρικές εκλογές μέχρι το 2024. Επιπλέον, ο ουκρανικός στρατός δεν μπορεί να επιχειρήσει βαθιά στο ρωσικό έδαφος για τον απλούστατο λόγο ότι κινδυνεύει να ανταγωνιστεί τους συμμάχους της χώρας. Η βαθύτερη σημασία εδώ, ωστόσο, είναι ότι περισσότερο από 18 μήνες μετά την έναρξη της εισβολής ο Ουκρανός πρόεδρος προσπαθεί να ‘ανοίξει’ ξανά τη χώρα στην πολιτική και τη διπλωματία. Ο Ζελένσκι γνωρίζει πολύ καλά, και αναμένει, ότι οι σύμμαχοι θα αρχίσουν σύντομα να αυξάνουν την πίεση για τον τερματισμό του πολέμου. Η αντεπίθεση στα νοτιοανατολικά έχει επιτύχει κάποιες επιμέρους επιτυχίες, αλλά ο στόχος της απελευθέρωσης όλων των κατεχόμενων εδαφών απέχει ακόμη πολύ», σημειώνει ο αρθογράφος Λορέντσο Κρεμονέζι.
Αρκετές εβδομάδες μετά την έναρξη της αντεπίθεσης προς ανάκτηση ρωσοκρατούμενων εδάφων, οι ουκρανικές δυνάμεις κατόρθωσαν να διαπεράσουν την πρώτη ισχυρή ρωσική γραμμή άμυνας στο νοτιοανατολικό μέτωπο, ανακτώντας τον στρατηγικής σημασίας οικισμό Ρομπότινε και θεωρούν ότι στο εξής θα μπορούσαν να αρχίσουν να προελαύνουν πιο γρήγορα. Το χωριό Ρομπότινε απέχει περίπου εννέα χιλιόμετρα από το Ορίχιβ στην περιφέρεια της Ζαπορίζια.
Η κύρια πρόκληση για τις ουκρανικές δυνάμεις είναι ότι πρέπει να διαπεράσουν χιλιάδες νάρκες και τεράστια δίκτυα χαρακωμάτων. Έχουν υποστεί βαριές απώλειες, με συνέπεια διοικητές του στρατού να κρατούν πίσω ορισμένες μονάδες προς ανασύνταξη και για να μην γίνει ακόμη βαρύτερος ο φόρος αίματος.
Οι μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην αντεπίθεσή της η Ουκρανία (κατά τους στρατιωτικούς αναλυτές τα F-16 που αναμένει τους επόμενους μήνες, δεν θα αποβούν καταλυτική σημασίας στην έκβαση του πολέμου) έχουν αναπόφευκτα ανοίξει ήδη τη συζήτηση περί διαπραγματεύσιμης λύσης. Αν και αυτό δείχνει να απέχει μακράν, η πρόσφατη δήλωση στενού συνεργάτη του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, περί ένταξης στο ΝΑΤΟ έναντι εκχώρησης εδαφών, φανέρωσε -παρόλο που στη συνέχεια εν μέρει ανακλήθηκε- το μέγεθος της πρόκλησης για το Κίεβο και τους οδυνηρούς συμβιβασμούς στους οποίους θα μπορούσε να κληθεί μελλοντικά.
