G7, NATO, Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά Βλαντίμιρ Πούτιν: ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν αναχωρεί αύριο για την Ευρώπη με διπλό στόχο: να προωθήσει τις σχέσεις με τους Ευρωπαίους τους συμμάχους της Ουάσινγκτον και να απευθύνει προειδοποίηση στη Μόσχα.
Ο συμβολισμός είναι ισχυρός: στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό, ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε να στηρίξει τους διατλαντικούς δεσμούς, που δοκιμάσθηκαν σκληρά κατά τη θητεία του 45ου προέδρου.
«Το ταξίδι μου στην Ευρώπη είναι η ευκαιρία για την Αμερική να ενεργοποιήσει τις δημοκρατίες σε ολόκληρο τον κόσμο», έγραψε θέτοντας τις ΗΠΑ στο επίκεντρο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης με τα αυταρχικά καθεστώτα, με την Κίνα και τη Ρωσία επικεφαλής.
Από την είσοδό του στον Λευκό Οίκο δεν σταματά να επαναλαμβάνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιστρέψει στο τραπέζι της πολυμερούς διεθνούς συνεργασίας, αποφασισμένες να διαδραματίσουν ρόλο-κλειδί σε μία σειρά θεμάτων που ξεκινούν από την αντιμετώπιση της πανδημίας και φθάνουν μέχρι την κλιματική αλλαγή.
Όμως, μετά την ανακούφιση που προκάλεσε η έξοδος του Ντόναλντ Τραμπ έπειτα από την ταραγμένη θητεία του, ένα είδος ανυπομονησίας έχει αρχίζει να διακρίνεται από την πλευρά των Ευρωπαίων.
Σύμφωνα με τον Benjamin Haddad του Atlantic Council, αν και ο τόνος είναι σαφώς εποικοδομητικός, αρχίζει να διακρίνεται μία «απογοήτευση».
«Γίνεται πολύς λόγος για το ότι "η Αμερική επέστρεψε", υπάρχει μία θετική ρητορική, αλλά τώρα πρέπει να περάσουμε στις πράξεις».
Η διανομή αμερικανικών εμβολίων σε άλλες χώρες έχει, για πολλούς, καθυστερήσει πολύ. Η απουσία αμοιβαιότητας από την Ουάσινγκτον μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανοίξει τις πόρτες της στους Αμερικανούς ταξιδιώτες έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια. Και ο τρόπος με τον οποίο ανακοινώθηκε η αποχώρηση από το Αφγανιστάν, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση, δεν ικανοποίησε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οι συγκυριακές προτεραιότητες που συνδέθηκαν με την έναρξη της προεδρίας Μπάιντεν εξηγούν την κατάσταση αυτή. Όμως, υπάρχουν και βαθύτεροι λόγοι. «Βασικά, η Ευρώπη καταλαμβάνει πολύ λιγότερο κεντρική θέση στην αμερικανική εξωτερική πολιτική σε σχέση με πριν από 20 ή 30 χρόνια», υπενθυμίζει ο Benjamin Haddad.
Οι αμφιβολίες των συμμάχων
Γεγονός είναι ότι η θητεία Τραμπ, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είχε χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ ξεπερασμένο, έχει αφήσει σημάδια.
«Οι σύμμαχοι εξακολουθούν να έχουν αμφιβολίες και δεν ξεχνούν τις δυνάμεις που έφεραν τον Τραμπ στην προεδρία του 2016», εξηγεί ο Αμερικανός διπλωμάτης Αλεξάντερ Βέρσμποου, πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Ο Τζο Μπάιντεν θα συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των 7 (G7) (Γερμανία, Καναδάς, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο) στην Κορνουάλη την Πέμπτη, έπειτα από τη συνάντησή του με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.
Την Κυριακή, μαζί με την Πρώτη Κυρία Τζιλ Μπάιντεν, θα επισκεφθεί τη βασίλισσα Ελισάβετ στο κάστρο του Γουίνδσορ. Στα 69 χρόνια της βασιλείας της η Ελισάβετ ΙΙ έχει συναντήσει όλους τους εν ενεργεία προέδρους των ΗΠΑ, εκτός του Λίντον Τζόνσον.
Στη συνέχεια, ο Τζο Μπάιντεν θα κατευθυνθεί στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ και για τη σύνοδο κορυφής ΕΕ/ΗΠΑ, για να ολοκληρώσει την ευρωπαϊκή του περιοδεία του στη Γενεύη με τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ουκρανία, Λευκορωσία, Αλεξέι Ναβάλνι, κυβερνοεπιθέσεις: οι αμερικανορωσικές συνομιλίες θα είναι σκληρές και δύσκολες. Ο Λευκός Οίκος εναλλάσσει συμφιλιωτικούς τόνους και σκληρές προειδοποιήσεις και δεν έχει μεγάλες προσδοκίες από την αμερικανορωσική συνάντηση κορυφής.
Η ανάμνηση του Ελσίνκι
Η αμερικανική προεδρία έχει δώσει πολύ λίγα στοιχεία για το τετ-α-τετ της Γενεύης, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μία κοινή συνέντευξη Τύπου δεν είναι στην ατζέντα.
Η ανάμνηση της συνάντησης κορυφής Τραμπ-Πούτιν τον Ιούλιο 2018 στο Ελσίνκι παραμένει έντονη και δυσάρεστη. Ήταν τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ θεώρησε τα λόγια του προέδρου της Ρωσίας πιο αξιόπιστα από τα ομόφωνα συμπεράσματα των αμερικανικών υπηρεσιών Πληροφοριών για τη ρωσική ανάμειξη στις προεδρικές εκλογές του 2016.
Η ομάδα του Μπάιντεν διαβεβαιώνει ότι ο τόνος θα είναι αυτήν τη φορά πολύ διαφορετικός.
«Δεν θεωρούμε ότι μία συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο θα είναι ανταμοιβή γι' αυτόν», τονίζει ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν. Κύριος λόγος για την πραγματοποίηση αυτής της συνάντησης κορυφής; «Να κοιτάξουμε τον πρόεδρο Πούτιν στα μάτια και να του πούμε: να τι περιμένει η αμερικανική πλευρά».
«Ο διάλογος με τη Ρωσία δεν αποτελεί σημάδι αδυναμίας», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έπειτα από τη συνάντησή του χθες με τον Τζο Μπάιντεν στο Οβάλ Γραφείο.
Και σε μία συμβολική κίνηση δύο ημέρες πριν από την αναχώρησή του από την Ουάσινγκτον για την Ευρώπη, ο Τζο Μπάιντεν απηύθυνε πρόσκληση προς τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι να τον επισκεφθεί στην Ουάσινγκτον κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
