Τι κρατά πίσω το Ισραήλ στο να αναθερμάνει τις σχέσεις με την Τουρκία
Atlantic Council

Τι κρατά πίσω το Ισραήλ στο να αναθερμάνει τις σχέσεις με την Τουρκία

Στη προσπάθεια της Τουρκίας να αναθερμάνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ οι οποίες εδώ και μερικά χρόνια βρίσκονται σε κρίση –κυρίως λόγω της υποστήριξης της Άγκυρας στη τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς–, αναφέρεται άρθρο του Ινστιτούτου Atlantic Council, το οποίο αναλύει γιατί η Ιερουσαλήμ είναι εξαιρετικά προσεκτική απέναντι σε μια τέτοια προοπτική. 

Η πιθανότητα ομαλοποίησης της τουρκο-ισραηλινής σχέσης συζητείται από τον περασμένο Μάιο. Ωστόσο, η συζήτηση κέρδισε έδαφος όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε δημοσίως τον Δεκέμβριο ότι παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να δεχτεί την πολιτική του Ισραήλ στην Παλαιστίνη, «η καρδιά μας επιθυμεί η σχέση μας να έρθει σε ένα καλύτερο σημείο».

Παράλληλα, ο σύμβουλος εξωτερικών υποθέσεων του Ερντογάν, Μεσούτ Κασίν, σημείωσε: «Εάν το Ισραήλ κάνει ένα βήμα, η Τουρκία μπορεί να κάνει δύο».

Το Ισραήλ, ωστόσο, είναι προσεκτικό σε ό,τι αφορά μια τέτοια προοπτική, χωρίς να έχει ανταποκριθεί επισήμως στις προσκλήσεις της Τουρκίας. Είναι απρόθυμο να αναθερμάνει τη σχέση του, έως ότου πειστεί ότι η τουρκική πλευρά είναι ειλικρινής στις προθέσεις της.

Η Τουρκία ήταν ένας απαραίτητος οικονομικός και διπλωματικός εταίρος, και εταίρος ασφάλειας για το Ισραήλ, παρότι σε αρκετές περιπτώσεις είχε εχθρική στάση. Όμως η κατάσταση είναι διαφορετική σήμερα. Καθώς οι σχέσεις με τη Τουρκία επιδεινώθηκαν, το Ισραήλ ήρθε κοντά με πολλές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και του Αραβικού Κόλπου.

Το 2020 ήταν μια χρονιά ένα άνευ προηγουμένου για την Ιερουσαλήμ, αφού σύναψε συμφωνίες εξομάλυνσης με τέσσερα αραβικά κράτη: το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Σουδάν και το Μαρόκο. Αυτά τα ανοίγματα ενέτειναν τη σημασία του Ισραήλ ως περιφερειακού παράγοντα και το βοήθησαν να ξεφύγει από την ιστορική απομόνωσή του στην περιοχή.

Και ενώ η Τουρκία αποτελούσε σημαντική αγορά για την αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ, αντικαταστάθηκε από μεγαλύτερες αγορές όπως η Ινδία. 

Με νέες εκλογές στον ορίζοντα για το Ισραήλ, ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου πιθανότατα είναι απρόθυμος να συνεργαστεί με την Άγκυρα αυτή τη στιγμή, την ώρα που δεν θέλει να διαταράξει τις στενές σχέσεις του με την Ελλάδα, την Κύπρο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή την Αίγυπτο, οι οποίες δεν εμπιστεύονται τις περιφερειακές φιλοδοξίες του Ερντογάν. 

Τρία βασικά ζητήματα εμποδίζουν το Ισραήλ να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Τουρκία. Πρώτον, απαιτεί η Τουρκία να τερματίσει την υποστήριξή της στη Χαμάς, την οποία η Άγκυρα περιβάλει με προστασία, έχοντας χορηγήσει την ιθαγένεια σε μέλη της ηγεσίας της.

Δεύτερον, το Ισραήλ ανησυχεί για το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Τουρκίας στην Ιερουσαλήμ. Θεωρεί ότι ο Ερντογάν θέλει να παίξει τον ρόλο του ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου, διεκδικώντας την κηδεμονία του Χαράμ αλ-Σαρίφ της Ιερουσαλήμ (Όρος του Ναού), που επί του παρόντος έχει η Ιορδανία.

Τρίτον, το Ισραήλ πιστεύει ότι η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από το να είναι προβλέψιμος, αξιόπιστος σύμμαχος, λόγω των περίπλοκων σχέσεων που έχει με τη Δύση και με τη Ρωσία, αλλά και της ανόδου του αυταρχισμού στο εσωτερικό της. Πέρυσι, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) περιέγραψαν για πρώτη φορά την Τουρκία ως πρόκληση για το Ισραήλ.