Κανείς δεν γνωρίζει τις επόμενες κινήσεις του Ισραήλ έπειτα από την απόφαση της Τουρκίας να διακόψει πλήρως τις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές αξίας περίπου 7 δισ. δολαρίων ετησίως.
Αν και ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Κατς εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του την Πέμπτη χαρακτηρίζοντας τον Ερντογάν δικτάτορα, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «έτσι συμπεριφέρεται ένας δικτάτορας, αγνοώντας τα συμφέροντα του τουρκικού λαού και των Τούρκων επιχειρηματιών, αδιαφορώντας για τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες», αναλυτές κάνουν λόγο για αβεβαιότητα σε ότι αφορά επόμενες ενέργειες των δύο πλευρών.
.@RTErdogan is breaking agreements by blocking ports for Israeli imports and exports. This is how a dictator behaves, disregarding the interests of the Turkish people and businessmen, and ignoring international trade agreements. I have instructed the Director General of the…
— ישראל כ”ץ Israel Katz (@Israel_katz) May 2, 2024
Νωρίτερα, σήμερα (3/5) ο Τούρκος υπουργός Εμπορίου, Ομέρ Μπολάτ, δήλωσε σε ομιλία του στην Κωνσταντινούπολη πως «η ασυμβίβαστη στάση του Ισραήλ και η επιδείνωση της κατάστασης στη Γάζα ώθησαν την Τουρκία να σταματήσει το εμπόριο», με την τρομοκρατική οργάνωση της Χαμάς να χαιρετίζει την απόφαση αυτή χαρακτηρίζοντάς τη «γενναία και υποστηρικτική».
Αργότερα, αργά το βράδυ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η αναστολή των εμπορικών σχέσεων με το Ισραήλ, η οποία ανακοινώθηκε χθες, έχει στόχο να «αναγκάσει» τη χώρα αυτή να δεχθεί μια εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας.
«Λάβαμε ορισμένα μέτρα για να αναγκάσουμε το Ισραήλ να δεχθεί μια εκεχειρία και να αυξήσει την ποσότητα της ανθρωπιστικής βοήθειας που εισέρχεται (στη Γάζα)», δήλωσε ο πρόεδρος Ερντογάν, ενώπιον επιχειρηματιών στην Κωνσταντινούπολη.
Ο ίδιος τόνισε πως «γνωρίζουμε πολύ καλά πώς η Δύση θα μας επιτεθεί σε σχέση με αυτή την απόφαση» και πρόσθεσε ότι η Άγκυρα «θα σταθεί όρθια και θα γνωρίζει ότι ο δρόμος προς τα εμπρός είναι ο δρόμος της υποστήριξης των καταπιεσμένων».
1990’dan bu yana Türk ekonomisine ve demokrasisine yeri doldurulamaz katkılar sağlayan MÜSİAD’ımızın yönetim kurulu üyeleriyle bir araya geldik.
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) May 3, 2024
34 yıldır MÜSİAD çatısı altında ülkemizin kalkınmasına, millî iradenin güçlenmesine katkı veren tüm kardeşlerime teşekkür ediyorum.… pic.twitter.com/fThHSWAcmH
Αυτό που επισημαίνεται από διάφορους αναλυτές είναι ότι πέρα από τις διεθνείς διαστάσεις αυτής της εξέλιξης, υπάρχει και ένας σοβαρός παράγοντας για την πρόσφατη κλιμάκωση της επιθετικότητας του Τούρκου προέδρου, όπως τονίζει η Deutsche Welle σε δημοσίευμά της.
Συγκεκριμένα, ο παράγοντας αυτός έχει να κάνει με την ήττα του στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου και κυρίως τον μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων του που προτίμησαν να ακολουθήσουν το ισλαμιστικό κόμμα της Νέας Ευημερίας.
Ο ηγέτης του, Φατίχ Ερμπακάν, κέρδισε σημαντική δημοφιλία κατηγορώντας τον Ερντογάν για υποκριτική ρητορική κατά του Ισραήλ, ενώ η Άγκυρα συνέχιζε να διατηρεί τις εμπορικές σχέσεις με την κυβέρνηση Νετανιάχου.
Αυτή την εβδομάδα ο Ερμπακάν ζητά το κλείσιμο της νατοϊκής βάσης ραντάρ στη Νότια Τουρκία επειδή, όπως ισχυρίζεται, το Ισραήλ έχει πρόσβαση σε πληροφορίες που διαθέτει η βάση ώστε να αποκρούει πυραυλικές επιθέσεις από την περιοχή.
Μέχρι στιγμής είναι άγνωστο πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ. Ωστόσο, δεν είναι απίθανο να υποστηρίξει ότι το μονομερές πάγωμα των διμερών εμπορικών σχέσεων με το Ισραήλ αντίκειται στις υποχρεώσεις της Τουρκίας στο πλαίσιο των κανονισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Η διακοπή των εμπορικών συναλλαγών και οι Τούρκοι επιχειρηματίες
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, οι Τούρκοι εξαγωγείς αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές για τα προϊόντα τους.
Τον περασμένο μήνα, η Τουρκία ξεκίνησε τη διακοπή των εμπορικών συναλλαγών, περιορίζοντας τις εξαγωγές χάλυβα, λιπασμάτων και καυσίμων αεροσκαφών μεταξύ 54 κατηγοριών προϊόντων, λόγω της άρνησης, όπως είπε, του Ισραήλ να επιτρέψει στην Άγκυρα να συμμετάσχει στις επιχειρήσεις ρίψης βοήθειας από αέρος για τη Γάζα.
Όλες οι υπόλοιπες εμπορικές συναλλαγές, οι οποίες ανήλθαν σε 5,4 δισ. δολάρια σε τουρκικές εξαγωγές και 1,6 δισ. δολάρια σε ισραηλινές εισαγωγές πέρυσι, σταμάτησαν πλήρως σήμερα.
Οι κορυφαίες τουρκικές εξαγωγές προς το Ισραήλ είναι ο χάλυβας, τα οχήματα, τα πλαστικά, οι ηλεκτρικές συσκευές και τα μηχανήματα, ενώ στις εισαγωγές κυριαρχούν τα καύσιμα με 634 εκατ. δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με τα τουρκικά εμπορικά στοιχεία.
«Οι συναλλαγές εξαγωγών και εισαγωγών που σχετίζονται με το Ισραήλ έχουν σταματήσει, καλύπτοντας όλα τα προϊόντα», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εμπορίου της Τουρκίας.
Το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο ανακοίνωσε τα στοιχεία εξωτερικού εμπορίου στις 30 Απριλίου για το μήνα Μάρτιο, τα οποία έδειξαν ότι οι εξαγωγές της Τουρκίας στο Ισραήλ ανήλθαν σε 437 εκατ. δολάρια, ενώ οι εισαγωγές της από το Ισραήλ ανήλθαν σε 167,3 εκατ. δολάρια.
Το πρώτο τρίμηνο του 2024, το Ισραήλ κατατάσσεται στη 12η θέση στη λίστα των χωρών στις οποίες η Τουρκία έχει τις περισσότερες εξαγωγές. Στην κατάταξη των εισαγωγών, το Ισραήλ κατέλαβε την 32η θέση το πρώτο τρίμηνο.
