Δύο κράτη για δύο λαούς! Αυτό προτάσσει η διεθνής κοινότητα ως την καταλληλότερη λύση για την κατάπαυση του πολέμου και τη λήξη της ανερμάτιστης πολυετούς αιματοχυσίας στη Μέση Ανατολή! Τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους, τους ρώτησε κανείς; Δεν εννοώ τις ηγεσίες, εννοώ τους απλούς ανθρώπους που κυκλοφορούν στους δρόμους της Ιερουσαλήμ και της Ραμάλα, του Τελ Αβίβ και της Βηθλεέμ!
Πόσο αντιληπτό είναι ότι η 7η Οκτωβρίου 2023 διέγραψε την παλιά ορολογία επίλυσης της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης και στη θέση της δεν έχει αναδειχθεί μια νέα, πιο αξιόπιστη; Εκείνο το «Μαύρο Σάββατο», για τους Ισραηλινούς αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του Εβραϊκού κράτους και έχει καταγραφεί ως το συλλογικό τραύμα που αποκορύφωσε την ένταση με τους Παλαιστινίους.
Ήταν η πιο θανατηφόρα ημέρα που γνώρισε το Ισραήλ στην ιστορία της Αραβο - ισραηλινής σύγκρουσης και ο πόλεμος που ακολούθησε, προκάλεσε τον μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων που είχαν οι Παλαιστίνιοι σε όλες τις συγκρούσεις τους με το Ισραήλ από το 1948.
Η άνευ προηγουμένου ένταση του πολέμου προκάλεσε μια βαθιά αλλαγή στη συνείδηση και των δύο πλευρών. Η βαναυσότητα και η βαρβαρότητα που επέδειξαν οι Παλαιστίνιοι στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, κατέστησε τον πόλεμο των Ισραηλινών ως «υπαρξιακό». Για πολλούς Ισραηλινούς που βίωσαν το Ολοκαύτωμα, οι σκηνές αγριότητας και η αρπαγή ομήρων ξύπνησαν μνήμες των πογκρόμ. Τα έντονα και βίαια πάθη που επέδειξαν οι Παλαιστίνιοι στις 7 Οκτωβρίου, και κυρίως η έλλειψη κριτικής και η γενική αδιαφορία για τις σφαγές, ακόμη και οι ισχυρισμοί ότι δεν έγιναν καθόλου, έκαναν πολλούς Ισραηλινούς να αναρωτιούνται εάν αυτό είναι πράγματι το αποτέλεσμα της κατοχής και των οικονομικών ανισοτήτων ή εάν έχει τις ρίζες του στην ιστορική εχθρότητα που διέπει την Παλαιστινιακή συλλογική συνείδηση.
Ένας από τους κεντρικούς στόχους των σχεδιαστών της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου ήταν να αλλάξει η εικόνα που είχαν πολλοί Ισραηλινοί για τους Παλαιστινίους. Η Χαμάς επιχείρησε να υπονομεύσει τα θεμέλια της ισραηλινής κοινωνίας δημιουργώντας τρόμο, ανασφάλεια, υπαρξιακή ανησυχία, σύγχυση και θυμό. Η απόγνωση παραμέρισε έννοιες όπως η συνύπαρξη και η ευημερία. Και το χειρότερο, πολλοί Ισραηλινοί που πίστευαν ότι εάν οι Παλαιστίνιοι αποκτούσαν το δικό τους κράτος, θα μπορούσε να τερματιστεί η αιματοχυσία – απλά προδόθηκαν. Σήμερα, η προτεραιότητά τους είναι να αποτραπεί μια νέα 7η Οκτωβρίου. Αυτήν ακριβώς την προτεραιότητα πρέπει να αντιληφθεί η Δύση και να είναι το πρώτο στάδιο οποιουδήποτε οδικού χάρτη για την πολιτική λύση του Παλαιστινιακού ζητήματος.
Η 7η Οκτωβρίου προκάλεσε σοβαρές επιφυλάξεις για τις διεκδικήσεις του Παλαιστινιακό εθνικού κινήματος και τις σχέσεις του με το Ισραήλ. Ο τρέχων πόλεμος είναι το πιο σφοδρό πλήγμα που έχουν προξενήσει ποτέ οι Παλαιστίνιοι στο Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι καυχώνται ότι μετά από πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες η ιστορική τους θέση ως κέντρου της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή φαινόταν να υπονομεύεται, επέστρεψαν στο προσκήνιο και απέδειξαν την ικανότητά τους να προκαλούν αστάθεια σε ολόκληρο τον κόσμο: από το Λίβανο, στην Ερυθρά Θάλασσα, μέχρι και στο εσωτερικό δυτικών χωρών.
Μέχρι σήμερα, είναι δύσκολο να εντοπίσει κάποιος έστω και μια σοβαρή αναφορά Παλαιστινίου αξιωματούχου για την επόμενη μέρα μετά τον πόλεμο στη Γάζα. Τι προτάσσουν δηλαδή οι Παλαιστίνιοι; Τη συνύπαρξη με τους Ισραηλινούς η την απελευθέρωση της Παλαιστίνης από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη Μεσόγειο;
Το τέλος του πολέμου απαιτεί τον καθορισμό ενός ρεαλιστικού σχεδίου που θα επιτρέψει στους Ισραηλινούς να ζουν με ασφάλεια, χωρίς την απειλή μιας νέας σφαγής είτε από τη Χαμάς είτε από άλλη Παλαιστινιακή εξτρεμιστική οργάνωση. Ο φυσικός διαχωρισμός μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων φαίνεται να είναι αναπόφευκτη συνέπεια αυτού του πολέμου, προκειμένου να αποτραπούν οι υπαρξιακές απειλές. Με δεδομένη την έλλειψη πολιτικής βούλησης της Παλαιστινιακής ηγεσίας να κάνει συμβιβασμούς, και με δεδομένη τη σκληροπυρηνική στάση της Ισραηλινής ακροδεξιάς που επιμένει στους εποικισμούς, η Ισραηλινή κυβέρνηση στη μετά Νετανιάχου εποχή μπορεί να οδηγήσει το Ισραήλ στο να καθορίσει μόνο του - μονομερώς - τα φυσικά σύνορα με τους Παλαιστινίους.
Ο ρόλος δε των Ηνωμένων Πολιτειών και των Αραβικών κρατών της περιοχής θα είναι καταλυτικός προκειμένου να εγγυηθούν ότι τα εδάφη υπό Παλαιστινιακή Διοίκηση θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες και δε θα μετατραπούν σε μια νέα Λωρίδα της Γάζας. Οι Ισραηλινοί θα διατηρήσουν παράλληλα τον έλεγχο ασφαλείας στις πύλες αυτής της οντότητας προς τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να πατάξουν δραστικά τη βία και τις επεκτατικές ορμές των εποίκων σε βάρος των Παλαιστινίων που δυναμιτίζουν ακόμη περισσότερο την ένταση.
Στην Ισραηλινή κοινωνία έχουν διαμορφωθεί δύο κυρίαρχες τάσεις: Οι έποικοι και η Ισραηλινή ακροδεξιά που επιδιώκουν το «Μεγάλο Ισραήλ», αδιαφορώντας τόσο για το δημοκρατικό χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ όσο και για την εβραϊκή του υπόσταση. Από την άλλη πλευρά, οι μετριοπαθείς Ισραηλινοί που περιφρούρησαν με σθένος τη Δημοκρατία, αντιτίθενται σφοδρά στη συνέχιση της κατοχής, υπέρμαχοι ενός συμβιβασμού με τους Παλαιστινίους.
Είναι όμως, μετά την 7η Οκτωβρίου, διάχυτη η άποψη ότι η παλαιστινιακή ανεξαρτησία εγκυμονεί υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ, αφού η εμπειρία έδειξε ότι η απεμπλοκή των Ισραηλινών από τη Γάζα το 2005 χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την επιτάχυνση ενός βίαιου αγώνα εναντίον του Ισραήλ, αντί του κτισίματος ενός προπυργίου για την ίδρυση ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ. Το στρατόπεδο της ειρήνης είναι σε απόγνωση, ο όρος «δύο κράτη για δύο λαούς» έγινε συνώνυμο μιας επικίνδυνης αυταπάτης και έχει δημιουργηθεί μια βαθιά δυσπιστία έναντι των Παλαιστινίων.
Η θέση «δύο κράτη για δύο λαούς», μπορεί για πολλούς από εμάς να θεωρείται ως ο μόνος δρόμος για την επίτευξη μιας συμφωνίας, επί του παρόντος όμως δεν είναι πειστική στη συνείδηση των αντιμαχόμενων. Οι μεν Ισραηλινοί γιατί δεν εμπιστεύονται τους Παλαιστινίους, οι δε Παλαιστίνιοι γιατί δε θέλουν τους Ισραηλινούς!
* O Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ είναι δημοσιογράφος – Αναλυτής θεμάτων Μ. Ανατολής και αντισημιτισμού
