Με βάση τον προεκλογικό του λόγο, το παρελθόν του και τους συμβούλους του φαίνεται βέβαιο ότι επί της επερχόμενης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ θα εφαρμόσουν την πιο προστατευτική εμπορική τους πολιτική εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
Βέβαια την πολιτική αυτή την περιβάλλουν τεράστια ερωτηματικά, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου, της έκτασης και της διάρκειας των δασμών που αναμένεται να επιβληθούν, καθώς και των αντιποίνων που αναμένονται από άλλες χώρες. Από την πλευρά τους, οι αμερικανικές εταιρείες θα πρέπει να εξετάσουν πώς θα επηρεαστούν, τι μπορούν να κάνουν για να μετριάσουν τους κινδύνους, πώς θα μπορούσαν να επιδιώξουν να επωφεληθούν και ποια θα πρέπει να είναι η δημόσια στάση τους αναφορικά με το εν λόγω θέμα.
Ο Τραμπ θα αυξήσει τους δασμούς
AP/Rick Scuteri
Όπως αναφέρει το CSIS, o Τραμπ έχει ταχθεί υπέρ της επιβολής δασμών από τη δεκαετία του 1980. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, αύξησε τους δασμούς σε μεγάλο μέρος των εισαγωγών από την Κίνα και στο αλουμίνιο και τον χάλυβα παγκοσμίως. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2024, ο Τραμπ υποσχέθηκε (τουλάχιστον) δασμούς 60% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα και δασμούς 10% ή 20% παγκοσμίως (όλες οι εισαγωγές από όλες τις χώρες). Απείλησε, επίσης, με δασμούς κατά συγκεκριμένων εταιρειών, όπως η John Deere, που εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο εκλεγμένος πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιβάλει δασμούς στο Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα, προκειμένου να τις «υποχρεώσει» να αντιμετωπίσουν τη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών. Ανακοίνωσε, επίσης, την πιθανότητα επιβολής δασμών 100% στις χώρες BRICS - Ινδία, Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία και Νότια Αφρική - και ενδεχομένως και σε άλλες, εάν δημιουργήσουν ένα εναλλακτικό νόμισμα στο δολάριο για το διεθνές εμπόριο.
Μάλιστα, θεωρείται βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν πρόσθετες απειλές για δασμούς, καθώς ο Τραμπ τους θεωρεί ως το κύριο εργαλείο για «διπλωματικές διαπραγματεύσεις». Για την αύξηση των δασμών μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα νομικά εργαλεία. Ο πρόεδρος μπορεί να εφαρμόσει μονομερώς δασμούς σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως έκανε και ο Μπάιντεν κατά της Κίνας. Καθένα από αυτά τα εργαλεία μπορεί να αμφισβητηθεί στο δικαστήριο ή από το Κογκρέσο και σε ορισμένες περιπτώσεις, υποτίθεται ότι εφαρμόζονται μόνο μετά από πλήρη επανεξέταση της υπόθεσης, κάτι το οποίο συνήθως διαρκεί 9 - 12 μήνες.
Τα κίνητρα
Τα βασικά κίνητρα του Τραμπ και των συμβούλων του για τις αυξήσεις των δασμών περιλαμβάνουν:
- Ενθάρρυνση του onshoring
- Προστασία της εγχώριας παραγωγής
- Μείωση του εμπορικού ελλείμματος τόσο σε διμερές όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο
- Δικαιοσύνη σε σχέση με τις υπόλοιπες αγορές
- Αύξηση των εσόδων
- Δημιουργία ενός μοχλού πίεσης για επίτευξη εμπορικών και πολιτικών συμφωνιών
- Οικονομική «αποσύνδεση» από την Κίνα
- Επίτευξη κοινωνικών στόχων εφόσων αυτοί συμβαδίζουν με τους υπόλοιπους στόχους των ΗΠΑ
Αποτίμηση σε δολάρια
Shutterstock
Η ενίσχυση ή αποδυνάμωση του δολαρίου έναντι των νομισμάτων των κυριότερων εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ θα έχει αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα των δασμών. Eίτε υποστηρίζοντας είτε υπονομεύοντας τους στόχους που περιγράφονται παραπάνω.
Υπάρχουν επιχειρήματα που υποδηλώνουν ότι οι πολιτικές του Τραμπ μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου. Άλλα νομίσματα μπορεί να αποδυναμωθούν μπροστά στις χαμένες εξαγωγές και οι επενδυτές μπορεί να συρρεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για υψηλότερα επιτόκια ή ως καταφύγιο έναντι της παγκόσμιας αναταραχής.
Ορισμένες χώρες ενδέχεται να υιοθετήσουν πολιτικές σχεδιασμένες για να υποτιμήσουν σκόπιμα τα νομίσματά τους. Ένα ισχυρό δολάριο θα μπορούσε να σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διατηρήσουν ή και θα αυξήσουν τις εισαγωγές παρά τους δασμούς και θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους Αμερικανούς καταναλωτές από ορισμένες από τις αυξήσεις των τιμών που προκαλούνται από τους δασμούς.
Κάτι τέτοιο θα καθιστούσε, επίσης, τις αμερικανικές εξαγωγές λιγότερο ανταγωνιστικές. Έτσι, ενώ ο στόχος αύξησης των εσόδων θα διευκολύνονταν, το εμπορικό έλλειμμα θα αυξανόταν.
Ωστόσο, είναι επίσης πιθανό το δολάριο να αποδυναμωθεί, πιθανότατα λόγω του φόβου για αναταραχή και αβεβαιότητα στο επιχειρηματικό περιβάλλον των ΗΠΑ, λόγω των δασμών, της απέλασης των μεταναστών και του διογκόμενου αμερικανικού χρέους, σε συνδυασμό με τη διακηρυγμένη πρόθεση του Τραμπ να πιέσει την Fed να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλότερα από ό,τι υποδεικνύεται. Ένα ασθενέστερο δολάριο θα συνέβαλε στον στόχο της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος, αλλά όχι στον στόχο της αύξησης των εσόδων.
Η αντίδραση των εταιρειών
Υπό το πρίσμα αυτών των νέων συνθηκών, οι εταιρείες παγκοσμίως πρέπει να προσδιορίσουν επειγόντως πώς η κατάσταση αυτή θα επηρεάσει τις τρέχουσες επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, ποιοι νέοι κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν και πώς θα πρέπει να αλλάξουν οι επιχειρηματικές στρατηγικές τους. Θα πρέπει να επιδιώξουν τόσο τον μετριασμό των κινδύνων όσο και την αξιοποίηση των ευκαιριών.
Καθώς η αμερικανική κυβέρνηση επιχειρεί να αυξήσει τον έλεγχό της σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, οι εταιρείες θα έχουν ευκαιρίες προκειμένου να επηρεάσουν ορισμένες πτυχές των πολιτικών της κυβέρνησης. Θα έχουν επομένως, συγκεκριμένους στόχους, για τους οποίους θα έχουν τη δυνατότητα να διαπραγματευτούν.
